Suriye'de altıncı yılını doldurmak üzere olan iç savaşı bitirmeyi hedefleyen barış görüşmeleri, Kazakistan'ın başkenti Astana'da başladı. Muhaliflerin önceliği ateşkesin devamı ve yardımların ulaştırılması, Şam rejimi ise zirve başarılı olursa muhaliflerle ateşkes yapabilir.

SURİYE MUHALEFETİ ESAD REJİMİYLE YÜZ YÜZE GÖRÜŞMEYECEK

AFP'nin haberine göre ise, Suriyeli muhalifler, ilk oturumda Esad rejiminin Astana'ya gönderdiği heyetle yüz yüze görüşmeyi reddetti. Açıklamayı, görüşmelere katılacak olan Suriye muhalefeti heyetinin sözcüsü Yahya el Aridi yaptı.

Daha önce de Reuters'a konuşan Aridi, Suriye'de barışın sağlanması için bugün Astana'da başlayacak olan müzakerelerde sadece ateşkesi daha sağlam temellere oturtmanın ve insani konuların görüşüleceğini belirtmişti.

"TESLİM OLACAĞIMIZ DÜŞÜNÜLÜYORSA BU BİR ALDANMADIR"

Aridi, "Siyasi görüşmelere girmeyeceğiz, tek konu ateşkese riayet ve kuşatma altındaki Suriyelilerin acılarının hafifletilmesi ile alıkonulanların serbest bırakılması ve insani yardım ulaştırılması" dedi. Aridi, "Dikkatin bu konulara yoğunlaşmasını önlemek Suriye rejiminin çıkarına. Suriye rejimi Astana'daki varlığımızın teslim olmak olduğunu düşünüyorsa bu bir aldanmadır" diye konuştu.

Görüşmelerde ilk kürsüye çıkan isim, açılış konuşmasını yapmak üzere KazakistanCumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev oldu. Sürecin garantörü olan Rusya, Türkiye ve İran'ın temsilcilerinin konuşmalarından sonra BM ve ABD temsilcilerinin de bir konuşma yapması planlanıyor.

HENÜZ KARAR VERİLMEDİ

Al Jazeera Türk'ün verdiği bilgiye göre, Suriyeli muhalifler ile rejim arasında ilk randevunun ise, saat 14:00-15:00 arasında düzenlenmesi bekleniyor. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffande Mistura burada taraflar arasında arabuluculuk yapacak.

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, Şam rejimi ve silahlı muhaliflerin yüz yüze görüşmeleri için henüz bir karar verilmediğini söylese de, dünyayı değiştiren yakıcı sorun için Astana zirvesi bir ilk niteliği taşıyor. Rejim ile muhalifler aynı masaya oturursa, bu bir ilk olacak.
Daha önce siyasi temsilcileriyle masada yer alan muhalifler, bu kez cephedeki komutanlarıyla Astana'da. 30 Aralık'ta ilan edilen ve çoğunlukla uyulan ateşkesin gölgesinde başlayacak tarihi zirvenin garantörleri Türkiye, Rusya ve İran. Masada iç savaşın başından beri muhalifleri destekleyen Katar da var. Görüşmelere heyet göndermeyen ABD, Kazakistan Büyükelçisi George Albert Krol aracılığıyla temsil edilecek.

Rus İnterfax haber ajansı, Rusya, Türkiye ve İran'ın bir uzlaşma metni üzerinde çalıştığını aktarıyor. Söz konusu metin, Suriyeli taraflara imzalanmak üzere sunulacak.

MUHALİFLERİN İSTEKLERİ

Muhalefet heyetinin sözcüsü Yahya Aridi, akan kanı durdurmak, rejim ve İran'ın uyguladığı şiddeti sona erdirmek için görüşmelere katıldıklarını söyledi. Rejim askerleri ve İranmilislerinin ateşkes ihlallerine vurgu yapan Aridi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararının 13. ve 14. maddelerinde yer alan ablukaların kaldırılması ve rejimin etnik temizliğine son verilmesine ilişkin maddeleri gündeme getirdi.

Sözcüye göre, atmosfer iyimserlik ya da kötümserlik atmosferi değil. Aridi, "13 Aralık 2016'da Türkiye ve Rusya garantörlüğünde sağlanan anlaşma onaylanırsa, garanti edilirse, biz o zaman 'birşeyler başarıldı' deriz" ifadesini kullandı.

Muhalifler arasında da Türkiye'nin desteklediği Faylak El Şam ve Sultan Murat Tugayı'nın liderleri de yer alıyor. Türkiye, PKK'nın Suriye uzantısı PYD/YPG'nin Astana'ya katılmamasını mutlak şekilde istemiş, Moskova Ankara'nın önerisini kabul etmişti.

REJİMİN İSTEĞİ

Peki Şam rejimi ne istiyor? Türkiye ve Katar gibi muhalifleri destekleyen ülkelerin politika değiştirmesini bekleyen Şam yönetimi, Astana zirvesi başarılı olursa masadaki muhalif gruplarla ateşkes yapabilir.

Rejim, PKK'nın uzantısı YPG ile Suriye Demokratik Güçleri (SDF) dışındaki tüm muhalif grupları 'terörist' olarak görüyor. Rusya ise, Türkiye nedeniyle YPG konusuna mesafeli duruyor.

Yüzbinlerce insanın hayatını kaybetmesine yol açan iç savaş, milyonlarca Suriyelinin de evlerini terk etmesine neden oldu. Halihazırda sayıları 10 milyonu bulan Suriyeliler, başka ülkelere kaçmış durumda.

CENEVRE GÖRÜŞMELERİ İÇİN ÖNEMLİ BİR ADIM OLACAK

Daha önceki Suriye müzakerelerinin aksine Suriyeli muhalifleri, siyasi kanadı değil askeri kanadın temsil ettiği Astana görüşmeleri, Cenevre'de Şubat ayında düzenlenmesi planlanan Suriye görüşmeleri yolunda da önemli bir adım olacak.

Suriye genelinde kapsamlı bir ateşkesi konsolide etmeye odaklanan Astana görüşmeleri başarılı olursa Cenevre görüşmelerinde siyasi geçiş konusunda ilerleme sağlama ihtimali güçlenecek.