Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Somali Dışişleri ve Uluslararası İş Birliği Bakanı Ahmed İsa Avad, baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından Dışişleri Bakanlığı Resmi Konutu'nda ortak basın toplantısı düzenledi. 

Avad'ın Dışişleri Bakanı olarak Ankara'yı ilk kez ziyaret ettiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, kendisinin de iadeyiziyaret için en kısa zamanda Somali'ye gideceğini söyledi. 

Çavuşoğlu, iki ülke arasında tarihi bağlara işaret ederek Türkiye'nin bütün kurumlarıyla her zaman Somali'nin yanında olduğunu kaydetti.

Mevkidaşıyla yaptığı görüşmelerde ikili ilişkileri tüm boyutlarıyla ele aldıklarını dile getiren Çavuşoğlu, "Ekonomik ilişkilere önem veriyoruz ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması'nı müzakere ediyoruz. Bir an önce tamamlamak istiyoruz." diye konuştu. 

Çavuşoğlu, eğitim ve kültür alanındaki ilişkilere de önem verdiklerini belirterek Türkiye Maarif Vakfının (TMV) ülkede bulunan üç okulunun Somali'nin en iyisi olduğunun altını çizdi. Bakan Çavuşoğlu, gelecekte TMV okullarının sayısının artacağını ifade etti. 

"Bir ürün kutuda tutulmak için alınmaz"

Bakan Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasına ilişkin açıklamaları hakkında, "Bir ürün kutuda tutulmak için alınmaz. Hava savunma sisteminin ciddi bir maliyeti var ama maliyetten daha çok bizim ihtiyacımız var. " değerlendirmesinde bulundu.

Halihazırda Türkiye sınırında kalacak olan tek bataryanın İspanyolların Patriot bataryaları olduğunu ve İtalyanların SAMP-T hava savunma sistemi bataryasını sınırdan çekmekte olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, "Dolayısıyla Türkiye'nin hava savunma sisteminde ihtiyaç var, eksiği var. Biz şu anda üretmediğimize göre bir yerden temin etmemiz gerekiyor." dedi.

Çavuşoğlu, "Bizim bugüne kadar ne yapacağımız ve ne yapamayacağımız konusunda söylediklerimiz son derece net. Hiç kimseye de taahhütte bulunmadık. Bulunmamız mümkün değil. Böyle bir hava yaratılmasın." diye konuştu. 

Brüksel'de NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında Pompeo'nun talebi üzerine görüştüklerini anımsatan Çavuşoğlu, görüşmenin ağırlığını S-400'lerin oluşturduğunu dile getirdi. 

Bakan Çavuşoğlu, "Biz Amerika ile bu konuyu konuşmaya devam ederiz ama esasen burada dayatmacı bir üslubu ya da yaklaşımı kabul etmemiz de mümkün değil." uyarısında bulundu. 

Patriot ve F-35 konusu

Türkiye'nin yeni sistemlere de ihtiyacı olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, "Eğer Amerika garanti verebilecekse, satabilecekse Patriot da almak isteriz. Bu konularda bir ülkeye bağımlı kalmak da doğru değil. Bu her konuda böyle." ifadelerini kullandı. 

Çavuşoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Eğer Amerika Patriot konusunda bize olumlu yaklaşıp Kongre'den de onay alabilirse müzakere ederiz. Fiyat ve diğer konularda anlaşırız. Hatta ilk defa bu ziyarette (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD ziyaretinde) ortak üretim ve teknolojiyle ilgili Amerikalıların da olumlu yaklaşımı oldu. Ama bunların garantisi yok. Sözle olmaz. Yine diğer ülkelerden de pekala alabiliriz."

Çavuşoğlu, F-35 programına da değinerek Türkiye'nin bu programa 1,4 milyar dolar yatırım ve toplamda 2,2 milyar dolarlık üretim yaptığını vurguladı. 

Bakan Çavuşoğlu, "En kötü senaryoda F-35'i alamadığımız zaman, yine bizim uçağa ihtiyacımız olduğu zaman başka alternatiflere bakmak durumundayız. Hem değişik bahanelerle satmayacaksın, hem de 'Başka yerden alamayacaksın' Böyle bir dünya yok." diye konuştu.

ABD'nin ticarette ve diğer konularda dayatmacı bir yaklaşım benimsediğinin altını çizen Çavuşoğlu, Türkiye'nin bunlara karşı olduğunu, hukuk sistemi içinde etkin çok taraflılığa inandığını vurguladı. 

"Somali'deki kışlamızda 5 bin askeri eğiteceğiz"

Türkiye'nin farklı alanlarda Somali'ye verdiği eğitimlere devam edeceğini belirten Çavuşoğlu, "Askeri ve polis düzeyinde de eğitim çalışmalarını sürdürüyoruz. Oradaki kışlamızda toplamda 5 bin askeri eğiteceğiz. Her seferinde 550'lik taburlar halinde eğitimi sürdürüyoruz." diye konuştu. 

Çavuşoğlu, İçişleri Bakanlığının, Somali özel harekatının eğitimine de başladığını aktararak, "Şu ana kadar 360'dan fazla özel harekat polisini eğittik. Toplamda 2 bin polisi de eğiteceğiz." diye konuştu. 

Çavuşoğlu, Türkiye gibi Somali'nin de terör örgütleriyle mücadele ettiğini belirterek, "Somali'nin istikrarı ve güvenliği Afrika için de hepimiz için de önemli. Terörle mücadelesinde Somalili kardeşlerimize destek vermeye devam edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin sağlık alanında da Somali'ye verdiği desteği sürdüreceğine işaret eden Çavuşoğlu, her yıl çok sayıda ihtiyaç sahibi Somaliliye Türkiye'de sağlık hizmeti verildiğinin altını çizdi.

Çavuşoğlu, Somali'deki Recep Tayyip Erdoğan Hastanesinin Somalililer için bir umut olduğunu dile getirerek, bu hastanede binlerce Somalilinin tedavi gördüğünü ifade etti. 

Hastanede görev yapan sağlık personeline verdikleri eğitimin de devam ettiğini söyleyen Çavuşoğlu, "Belli bir kapasiteye de ulaştıktan sonra inşallah bu hastanenin devrini de gerçekleştireceğiz. 5 yıl oldu. Oradaki hizmetlerin kalitesini de artırmamız lazım. Somali'ye bir heyet göndererek oradaki hastanelerin de durumunu gözden geçireceğiz ve kalitesini de yükselteceğiz." dedi. 

Ayrıca Çavuşoğlu, eğitim ve belge paylaşımı konusunda iki ülke dışişleri bakanlıkları arasındaki iş birliğini geliştirmek istediklerinin altını çizerek, bugüne kadar Somalili 30 genç diplomata Türkiye'de eğitim verildiğini ve ortak eğitim programlarına daha da ağırlık vereceklerini bildirdi. 

Çavuşoğlu, Somali Dışişleri Bakanlığının yeniden inşasına da destek verdiklerini belirterek şunları kaydetti:

"TİKA uzmanları değerlendirme yaptı. İki aşamada gerçekleştireceğiz. Birinci aşamasını biz doğrudan bakanlık olarak destekleyeceğiz. İkinci aşamasını oda inşallah TİKA hayata geçirecek. TİKA Somali Geçici Parlamentonun inşasını tamamladı. TİKA'nın orada gerçekleştirdiği projeler, AFAD ve Kızılay gibi kuruluşlarımızla, Somali bizim Afrika'da en çok insani ve kalkınma yardımı yaptığımız ülkedir. Somali halkı bunu da hak ediyor. Daha iyisini de inşallah hep birlikte yapacağız."

Görüşmeler kapsamında, iki ülke arasında "Diplomasi Eğitimine, Bilgi ve Belgelerin Değişimine İlişkin İşbirliği Mutabakat Zaptı" imzalandı.

AA