• BIST 100

    10616,09%0,19
  • DOLAR

    40,42% 0,08
  • EURO

    47,50% 0,53
  • GRAM ALTIN

    4456,47% 1,03
  • Ç. ALTIN

    7068,94% 0,97

Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü Diyanet İşleri Başkanı Akseki'nin vefatının üzerinden 70 yıl geçti

Ahlak ilmi ve İslam ahlakı üzerine yazdığı eserleriyle bilinen Ahmet Hamdi Akseki, uzun süre ihmal edilen halkın dini bilgi ihtiyacının karşılanması için çalıştı.

GÜNDEM 8.01.2021 13:14:00 0
Türkiye Cumhuriyeti

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) İslami İlimler Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Hicret Toprak, "Ahmet Hamdi Akseki, dinin entelektüel ve toplumsal ağırlığını zayıflatmaya yönelik tezler karşısında bir taraftan ihyacı bir anlayışla geleneksel dini müktesebatın güçlendirilmesi için çabalarken diğer taraftan da artık ulus devlet temelinde kurgulanan yeni kamusal düzenin temeline yerleştirilen milli ögeleri dini bir terkip içinde yeniden yorumlamayı denemiştir." dedi.

Toprak, Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki'nin vefatının 70. yıl dönümü dolayısıyla AA muhabirine yaptığı açıklamada, Akseki'nin yaşadığı çağın sorunlarını çok iyi kavradığını ve özellikle Cumhuriyet'in ilk yıllarında dini hafızanın yeni kuşaklara aktarılmasına ömrünü vakfetmiş bir alim şahsiyet olduğunu belirtti.

Osmanlı Devleti'nin çöküş dönemini ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarını idrak eden Akseki'nin düşünce dünyasının içinde yaşadığı kaotik süreçlerin ve cerbezeli iklimin kavranmaksızın hakkıyla anlaşılamayacağını vurgulayan Toprak, Akseki'nin özellikle Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında üstlendiği görevlerde yeni kurucu ideoloji içinde dine özenli bir şekilde yer açmaya çalıştığını söyledi.

"Batıl itikat ve hurafelere karşı mücadele etti"

Toprak, Akseki'nin bu dönemde inşasında rol aldığı dini söylemin başta Diyanet İşleri Başkanlığı olmak üzere Cumhuriyet tecrübesinin ürettiği diğer dini kurumlarca da tevarüs edilmiş olduğunu belirterek şu bilgileri verdi:

"Akseki, dinin entelektüel ve toplumsal ağırlığını zayıflatmaya yönelik tezler karşısında bir taraftan ihyacı bir anlayışla geleneksel dini müktesebatın güçlendirilmesi için çabalarken diğer taraftan da artık ulus devlet temelinde kurgulanan yeni kamusal düzenin temeline yerleştirilen milli ögeleri dini bir terkip içinde yeniden yorumlamayı denemiştir. Böylece o reel politik bağlamın gereklilikleriyle İslam'ın sabiteleri arasında bir denge kurmaya çalışmıştır.

Onun dini söylem ve temsilinin ihmal edilmemesi gereken bir boyutu da yerleşik dini hayatı kuşattığına inandığı batıl itikat ve hurafelere karşı verdiği mücadeledir. Akseki, dönemin katı laiklik politikalarının yol açtığı türlü yoksunlukları dinin sabitelerine güçlü bir vurgu yaparak ve toplumun bütün kesimlerine uzanan bir neşriyat çabasıyla aşmak istemiş gibidir. Nihayetinde onun, rejimin laik ve milli karakteri içinde bir yer edinmeyi başaran dini söylemi, kendisinden sonra Cumhuriyet Türkiyesi'ne özgü resmi-dini kurumsallaşma pratiklerinin istikametini belirleyen bir karakter kazanmıştır."

İstanbul medreselerinde doktora alıp birincilikle mezun oldu

Saltanat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerine şahitlik eden bir alim ve fikir adamı olan Ahmet Hamdi Akseki, Antalya'nın Akseki ilçesinin Güzelsu nahiyesinde 1886'da dünyaya geldi.

Birçok ilim yuvasında eğitim gören ve tahsili boyunca geçimini mühür kazıma işi ile sağlayan Akseki, 1905'te İstanbul'a giderek Medresetü'l Mütehassısin'de doktora eğitimi aldı ve birincilikle mezun oldu.

Akseki, Medresetü'l-Mütehassısin'in son sınıfındayken Heybeliada'daki Mekteb-i Bahriyye-i Şahane'ye din dersleri, din felsefesi ve ahlak dersleri hocası olarak tayin edildi.

Ayrıca 1908'den sonra yazı hayatına başlayan ve bazı makaleleri "Beyrut" ile "Mısır" gazetelerince alıntılanan Akseki, Balkan Harbi'nden önce "Sebilürreşad" dergisinin Bulgaristan ve Romanya muhabirliğini yaptı. Akseki izlenimlerini "Bulgaristan Mektupları" başlığı altında bu dergide yayımlandı.

"İslam birliği" fikrini savundu

Milli Mücadele için Anadolu'ya geçerek yazı, vaaz ve konferanslarıyla Anadolu harekatını destekleyen Akseki, Diyanet İşleri Reisi Mehmet Rifat Börekçi'nin isteği üzerine 1924'te Diyanet İşleri Reisliği Hey'et-i Müşavere azalığına tayin edildi. Akseki, bu görevi sırasında Elmalılı Hamdi Yazır'ın "Hak Dini Kur'an Dili" tefsiri ile "Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi"nin yayıma hazırlanması için çalıştı.

Kur'an-ı Kerim'in Türkçe tercümesiyle namaz kılınması yönündeki temayüllere karşı gelen Akseki, bu uygulamanın, dini ve ilmi hiçbir dayanağı bulunmadığını 1926'da yayımladığı "Namaz ve Kur'an" eserinde ortaya koydu.

Akseki, "garpçılık" ve "milliyetçilik" hareketlerine karşı çıkarak Müslüman toplumların kurtuluşu için "İslam birliği" fikrini savundu.

Kıbrıs'ta Başkanlığa bağlı bir müftülüğün kurulmasını sağladı

Başkan yardımcısıyken Diyanet İşleri Başkanı Mehmed Şerafeddin Yaltkaya'nın ölümü üzerine 1947'de bu göreve getirilen Akseki, ülkedeki din hizmetleri ve din eğitimi açısından önemli icraatların yapılmasına öncü oldu.

İmam hatip okullarına temel teşkil edecek Milli Eğitim Bakanlığına bağlı imam hatip kurslarının açılmasını sağlayan Akseki, Kıbrıs'ta Başkanlığa bağlı bir müftülüğün kurulmasını sağladı.

Görevi devam ederken Ankara'da 9 Ocak 1951'de vefat eden ve cenazesi Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilen Akseki, resmi hizmetinin yanı sıra 70'e yakın eser kaleme aldı.

Arapça, Farsça ve İngilizce bilen Akseki'nin başlıca eserleri arasında, "İslam Dini", "Dini Dersler 1-2", "İslam Dini Fıtridir", "İslam Dini Tabii ve Umumi Bir Dindir", "Türkçe Hutbe", "Yeni Hutbelerim", "Ahlak Dersleri" ile "Askere Din Kitabı" yer alıyor.

Diyanet İşleri Başkanlığınca kurumun binasının yanına 2012'de inşa edilen ve aynı anda 6 bin kişinin ibadet edebildiği camiye de "Ahmet Hamdi Akseki" adı verildi.AA

Kaymakam Özyiğit Kurum Müdürlerini Topladı

‘Katmanlar’ Resim Sergisi

Aras Global’den uluslararası gönderilere özel kampanya

Şampiyon Takım, Şampiyon Oyuncularını Bırakmadı

İstanbul Anadolu Yakası Aileleri LÖSEV Aile Komite Toplantısı’nda Bir Araya Geldi

SEDAŞ’tan kaçak elektrik kullanımına karşı yoğun denetim

SEDER YK Üyesi Dr. Merve Yılmaz’dan acil çağrı: ‘Eğitimde kalıcı çözüm bulmak şart’

NARDA AFRİKA Sessizliğini “Kim Kıracak Kalbimi?” ile Bozuyor

VitrA’dan dijital baskıda yeni bir dönem

Neden Et Yemeliyiz?

Eskihisar Kalesi Kültür Sanat Akşamları Başlıyor

Merve ve Ümit’ten mutlusu yok

Dünya Otomotiv Devinin Global Hesabında Türk Koleksiyoner İmzası

Üsküp 1911 FK'nın sponsoru bir kez daha Özel oldu

Gençler Bu Kampta Geleceğe Hazırlanıyor

Aliağalı Yüzücüler Ankara’da Göz Doldurdu

KOSKEM bir haftada 284 canı kurtardı

Gölcük’te geleneksel Türk evi restore ediliyor

Kocaeli Ticaret Odası’nda önemli görüşmeler

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Kara Yollarında Durum

Büyükşehir’in laboratuvarına MARKA desteği

Sokak savaş alanına döndü

Gebze'de demir çelik fabrikasında yangın

Kocaelispor’da bir veda daha

Kuzenini ziyarete geldiği Kocaeli’den memleketine cenazesi gönderildi

Kocaelispor’da Pedrinho ile yollar ayrıldı

Yükleniyor

2025 yılında 500 milyon dolar yatırım yapacak Akkök Holding, yüksek teknoloji ve yerlileşmeyle büyüyecek

Coolaer, Eurasia Rail 2025’te ileri soğutma teknolojileriyle öne çıktı

Canovate Group, Eurasia Rail 2025’de gövde gösterisi yaptı

Limak, Global Engineer Girls projesi ile artık İspanya’da

VUSLAT DERNEĞİ KURBAN ÇALIŞMALARINA BAŞLADIĞINI DUYURDU

İsrail, Gazze'deki katliama devam edeceklerinin mesajını net bir şekilde verdi

Tarihin en uzun eve dönüş kuyruğu

Gazze'de can kaybı 47 bini geçti

Biden durdu, Trump izin verdi! Gelir gelmez İsrail'e sevkiyat yaptı

ABD Başkanı Trump: 1 milyon Filistinli bu iki ülkeye taşınmalı! Gazze'yi tamamen temizleyip 'Bitti' demeliyiz"

Başkan Büyükgöz'den Kıbrıs Gazisine Vefa Ziyareti

Komşudaki yangına çok sayıda araç ve ekiple müdahale

Kazmayı vurdukça tarih çıkıyor

AGD Gölcük Temsilciliğinden İç Isıtan Haber

Çayırovalılar, vatan nöbetine devam ediyor

Gebze’de 15 Temmuz Coşkusu

Dilovası’nda 15 Temmuz Ruhu Unutulmadı

Milli İrade Meydanı bir sınavı daha başarıyla geçti

15 Temmuz’da şehitler unutulmadı: Aktaş ve Büyükakın, dua okudu, karanfil bıraktı

Çocuklar, Yeni Cuma'da 15 Temmuz ruhunu yaşadı

TBMM GENEL KURULU

TEOMAN MUTLU: “TERÖRSÜZ BİR TÜRKİYE HERKESİN ORTAK HEDEFİ OLMALI”

Başkan Göksel İlhan: “Cengiz Holding Maden’i Dışladı, Siyasi Torpil Sistemi Kuruldu!”

Al Bayraklar Körfez'de dalgalandı

NURTEN YONTAR: “BAKAN TEKİN İSTİFA ETMELİ, LGS İPTAL EDİLMELİ!”

GELECEK PARTİSİ ŞANLIURFA İL BAŞKANI HİDAYET BAYSAL: “ŞANLIURFA’DA ELEKTRİK KESİNTİLERİ HALKIMIZI ÇİLEDEN ÇIKARDI”

Yeniden Refah Partisi Afyonkarahisar İl Başkanı Fehmi Güray Çakır’dan 15 Temmuz Mesajı

Çiftçi, “Milletimiz kanı pahasına ülkemize sahip çıkmıştır”

ERDOĞAN, SİYASİ HAYATININ EN GÜÇLÜ DÖNEMİNDE, EN ZAYIF ANINDADIR

Yozgat Belediye Başkanı’nın AK Parti’ye katılması gündemde

Aras Global’den uluslararası gönderilere özel kampanya

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Şampiyon Takım, Şampiyon Oyuncularını Bırakmadı

Aliağalı Yüzücüler Ankara’da Göz Doldurdu

Kocaelispor’da bir veda daha

Kocaelispor’da Pedrinho ile yollar ayrıldı

Aliağa’nın Minik Şampiyonları Manisa’dan Zaferle Döndü Gelen Kutusu Güncellemeler

TED Ankara Koleji Öğrencilerinden Madalya Rekoru

“4 Mevsim Uludağ”

Kocaelispor, Petkovic ile anlaştığını duyurdu

Körfez Spor Tesisi ihalesi yeniden yapıldı

Kocaelispor, Furkan Özyapı ile yolları ayırdı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2

YAZARLAR

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.