Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığından (TİKA) edindiği bilgiye göre, tarım sektörünün kalkındırılması, istihdamın artırılması ve gıda güvenliğinin geliştirilmesi amacıyla Moğolistan'a verdiği desteği sürdüren Başkanlık, başkent Ulanbator'dan yaklaşık 1650 kilometre uzaklıktaki Uvs vilayeti Tarialan ilçesindeki Müslüman Türk toplumu Hotonlara destekte bulunarak kışlık sera kurdu.

İklim koşulları nedeniyle sebze yetiştiriciliğini tek mevsim yapabilen Hoton Türkleri, böylelikle dört mevsim taze ve sağlıklı sebze yetiştirebilecek.

250 tonluk yer altı sebze deposu kuruldu

TİKA, Moğolistan’ın Hentii vilayetinde, sebzelerin uzun süreli bozulmadan ve sağlıklı şekilde depolanması amacıyla, havalandırma ve iklimlendirme sistemine sahip 250 tonluk yer altı sebze deposu inşa ederek, Hentii Sebze Yetiştiricileri Kooperatifine destekte bulundu. Kurulan depoyla, raf ömürleri uzatılan ürünlerin pazar payının artırılması hedefleniyor.

Yaklaşık 90 bin hektar alanda tarımsal faaliyet yapılan vilayette, ortalama 450 hektarlık alanda patates, soğan, kabak, havuç, turp ve şalgam gibi sebzeler yetiştirilerek, yıllık 5 bin 300 ton ürün elde ediliyor.

TİKA'dan hayvan yemi bitkisi yetiştiriciliğine destek

Küresel ısınma nedeniyle Moğolistan'da hava sıcaklığının 2,74 derece artması, yaz aylarında kuraklık ve hayvan yeminin yetersizliği gibi birtakım sorunlara yol açarak, ülkenin ekonomik altyapısı ve hayvan sahiplerinin hayatını zorlaştırıyordu.

Türkiye'nin hayvancılık alanındaki tecrübesini Moğolistan'a aktarmak amacıyla 2017'de başlatılan proje kapsamında, 10 hektar alana yerli yonca tohumu ve ekipmanlar temin edilerek, ekim alanları oluşturuldu.

Töv vilayetinin Altanbulag ve Bornuur ilçelerinde, sulamalı ve kuru tarım olmak üzere iki yöntemle gerçekleştirilen proje kapsamında, Moğolistan Tarım Üniversitesi Hayvancılık ve Biyoteknoloji Fakültesine bilimsel çalışmalarda kullanılmak üzere laboratuvar ekipmanlarının yanı sıra 10 hektar deneme alanları çitle çevrilerek, sulama sistemi, motopomp, yem bitkisi presleme makinesi, sırt pülverizatörü temin edildi.

TİKA'dan Moğolistan'ın Kovid-19'la mücadelesine destek

Başkanlık, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle Moğolistan'da ihtiyaç sahiplerine gıda ve hijyen malzemelerinden oluşan 1000 yardım paketi dağıttı.

Öte yandan Moğolistan Askeri Merkez Hastanesi çalışanları için TİKA'nın temin ettiği 3D yazıcılar ve malzemelerle, 500 yüz koruyucu maske üretildi. Üretilen maskeler, Moğolistan Savunma Bakanlığına bağlı 570 yatak kapasiteli Askeri Merkez Hastanesinin sağlık çalışanları ve hastanede karantina altındaki kişilere dağıtılmak üzere Moğolistan Askeri Merkez Hastanesi Başhekimi Albay Batbold Sühbaatar'a teslim edildi.

Hastane personelinin kullanımı için koruyucu maske talebi üzerine daha önce Hoton Türklerine yönelik TİKA tarafından kurulan biçki dikiş atölyesinde de maske üretimi başlatılmıştı. Toplamda 15 bin cerrahi maske sağlık personeline ulaştırıldı.

TİKA'dan Moğolistan'da temiz suya erişim desteği

Başkent Ulanbator’dan yaklaşık 1000 kilometre uzaklıktaki Bayanbulag, Bayan-Ovoo, Galuut ve Buutsagaan ilçelerinde kırsal bölgede yaşayanların ve hayvanların suya erişiminin kolaylaştırılması amacıyla 4 su kuyusu açıldı.

Son yıllarda artan küresel ısınmadan en çok etkilenen bu bölgelerde, özellikle su kıtlığı geleneksel göçebe hayvancılıkla geçimini sağlayan ilçe halkının yaşamını olumsuz etkiliyor.

Başkanlıktan Moğolistan'a temiz su deposu

TİKA tarafından Moğolistan'ın Darhan şehrinde halkı temiz içme suyuna kavuşturan modern içme suyu deposu inşa edildi.

Ulanbator'dan sonra en büyük yerleşim yeri olan ve yaklaşık 100 bin nüfusa sahip bu kentte, 40 bin kişi çadır mahallelerinde yaşıyor.

Bölge halkının temiz suya erişim zorluklarının giderilmesi amacıyla başlatılan projeyle, modern elektronik su ölçme sistemli 5 tonluk içme suyu deposu ve kart okutma panolu içme suyu deposu yapılarak, yerel halka kesintisiz su hizmeti sunuldu.

Başkanlık, 2018'den bu yana Moğolistan'da 10 farklı ilçede toplam 11 su kuyusu açtı.

TİKA'dan Moğolistan'da mesleki eğitime destek

Başkanlık, Moğolistan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Nalayh Meslek Edindirme Eğitim ve Üretim Merkezindeki Kaynakçılık Bölümü, uluslararası standartlara uygun malzeme ve ekipmanlardan donatılarak hizmete açıldı.

Merkez bünyesindeki kaynakçılık bölümü, diğer çeşitli mesleki edindirme bölümleri arasında en çok rağbet gören bölüm olmasına rağmen, kullanılan eğitim malzemeleri ve ekipmanların işlevsel özelliğini kaybetmiş olmasından dolayı bölümün faaliyetlerinde aksaklıklar meydana geliyordu.

TİKA tarafından yürütülen projeyle, modern malzeme ve ekipmanlarla yenilenen kaynakçılık bölümü tekrar hizmete açıldı. Her yıl 60 öğrencinin modern kaynakçılık eğitimi alması planlanan bölüm sayesinde Moğolistan'da işsizliğin azaltılmasına ve istihdamın arttırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.

Ülkenin acil durum ve afet yönetimine destek

Başkanlık, Moğolistan'ın Dornogobi vilayetindeki 23. Acil Durum ve Afet Yönetimi Birimi için "Afet ve Acil Durum Eğitim Sınıfı" kurdu.

Proje kapsamında, başta acil yardım seti ve tıbbi cihazlar olmak üzere ihtiyaç duyulan diğer uygulamalı eğitim malzemeleri ve ekipmanlar temin edildi.

Moğolistan'da eğitime destek

TİKA tarafından Moğolistan'ın en köklü eğitim kurumlarından biri kabul edilen Çocuk Sarayı'nın yabancı dil sınıfı yenilendi.

Bugüne kadar 135 bin mezun veren kurumda, sanat, resim, yaratıcılık, drama, tiyatro, müzik, dans ve yabancı dil gibi çeşitli alanlarda 4 bin öğrenci eğitim alıyor.

Ayrca TİKA, Övörhangai vilayetindeki Yösönzuil İlçe Devlet Okulunun müzik sınıfını onararak, okula gitar, flüt, at başlı çalgı ve ukulele gibi çeşitli müzik enstrümanı desteğinde bulundu.

Ülkede 1969'dan bu yana ilçe halkının çocuklarına genel eğitim veren okulda, projeden 400 öğrenci doğrudan faydalanacak.

Böylelikle TİKA, dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgınına rağmen, Moğolistan'da son 6 ayda 40 proje gerçekleştirerek, ülkenin kalkınmasına verdiği desteği sürdürüyor. 

AA