9889,04%1,77
32,57% 0,27
34,99% 0,08
2459,92% 0,99
4013,30% 0,54
Habertürk canlı yayınına katılan Yer bilimci ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, olası bir İstanbul depremi durumunda depremin en çok hasar verecek bölgelerini açıkladı.
Görür, "Marmara fayı kırıldı, kırılacak. Kırılırsa minimum 7.2 büyüklüğünde deprem üretecek" dedi.
İki tektonik mekanizma var. Bir tanesi doğru atılımlı. Batıya doğru yılda 2,5 santim geliyor. Her santim hareket bir kuvvet bindiriyor; ona da stres diyoruz. Burada stres birikiyor. Fayın güneyinde olan alanlardaki jeolojik yapı, kayaların yaşı vesaire itibariyle stres burada daha fazla.
İstanbul'un Anadolu yakasındaki yaşlı kayalar, Avrupa yakasına göre daha yapılı ve sert. İstanbul depreminde Avrupa yakası Anadolu yakasına göre daha fazla tahrip olacak. Marmara'nın güney bölgesi dikkatli olmalı.
Anadolu'nun batıya hareketinden dolayı stres tektonik birikiyor. Takılan yerlerde kuvveti artırıyor. Sismolojik stres transferi var bir de. 1999'da İzmit-Gölcük civarında deprem oldu. Bu deprem olduğu zaman enerjinin önemli bir kısmı ısı enerjisi ve elastik dalga enerjisi olarak çıktı. Çıkan elastik dalgaların önemli kısmı bir kısmı kuzeye bir kısmı da doğu tarafına enerjiyi transfer etti. Gölcük depremi olduğu zaman yer bilimciler bağırdık; 'Düzce'ye dikkat' dedik. 3 ay sonra orada 7.2 gibi deprem oldu. Bir de Marmara'ya dikkat dedik. Marmara, İstanbul depremi 1999 depremleri oldu diye gündeme geldi. Enerjiyi transfer etti.
Tektonik yüklemenin üzerine artı 55 saniyede 250 senede birikecek yük ekstra geldi. Dolayısıyla burası iyice yüklenmiş oldu. Bu Marmara fayının deprem üretme, tekerrür katsayısı, zamanı yaklaşık 250 sene. 250 seneyi buldu; çünkü en son deprem buralarda 1766'da. Bütün bunlardan dolayı baktığımız zaman kuzeyi daha tehlikeli görüyoruz. Yeni teknolojiler çıktı, uzay teknolojileri. Uydu sistemleri ile buradaki bütün deformasyonu, hareketi milimetre olarak ölçüyoruz. Anadolu bloğu belli miktar bu tarafa geldiyse demek ki stres yüklendi. Hesapla o hareketten ne kadar stres yüklendiğini biliyoruz.
Burada biriken stres hesaplanıyor, tekerrür periyodu dolmuş. Her sene 2,5 santim yükleniyor. 1999 depremlerinden ne kadar stres transfer edildi onu da hesaplıyoruz. Marmara'ya dikkat diyoruz. Kilitli olan fay burası diyoruz. Buradaki stres kayma gücünden daha fazla. Orta Marmara sırtıyla Tekirdağ arasında, deniz çalışmaları yaparken özellikle insansız deniz altıyla buralarda ölçümler ve video çalışmaları yapıldı. Burada denizin altında çok taze kırıklar gördük. Öyle olunca denildi ki 'bu 1776'da kırılmış olsa kapalı olur. Bu yeni olmalı'. Hangi deprem? Şarköy depremi. Şarköy depreminde kırılmış, dolayısıyla daha fazla tehlikesi yok dendi. Bazı görüşler bunu kabul etmiyor tabii.
Şu anda yürütülen ve önceden yaptığımız çalışmalarla, uzay teknolojileriyle fayları gözlem altına alıyorsun. Fay ne kadar stres biriktirdi, bunları hep görüyorsun. Demek ki sağ yönlü, doğrultu atımlı fay buraları şekillendirmiş. Burada bir de kuzey-güney gerilme var. İki neo-tektonik var. Biri kuzey güney gerilimi biri de doğrultu atımlı. Dünyanın en tehlikeli yerlerinden biri. Burada yerleşim alanlarındaki yerel yöneticiler ve merkezi yönetim deprem odaklı behemahal önlemlerin alınması lazım. Buralarda deprem odaklı kentsel dönüşüme ağırlık vermek durumundayız. İstanbul'da 1766'da 7'nin üzerinde iki deprem olmuş. Bugünün konusu özellikle bir uyarı. Biz kuzeye takılıp 'burada olacak' dememeliyiz. Hızlı bir şekilde güney Marmara'da kentsel dönüşümü deprem odaklı hızlandırmak lazımdır.
Özellikle yer bilimciler olarak bizim deprem beklediğimiz yerler, Bursa ve çevresi, Biga yarımadası. Uzun zamandır deprem olmuyor oralarda. Biga yarımadası ve Marmara'nın güneyinde 1800 yıllarında çok sayıda deprem var 6.9-7 boyutunda. Stres transferiyle oralar tetiklenebilir. Erzincan-Bingöl- Karlıova arasında deprem bekliyoruz. Orası da oldu olacak gibi. İzmir bölgesinde çok sayıda faylar var.
En son Sisam depremi oldu. O deprem yarımada üzerindeki faylara enerji transfer etti. Jeotermal kaynaklarda enerji transferinin başladığı görüldü. İzmir deprem bakımından oldukça tehlikeli. Bütün yarımada aktif faylarla kesilmiş durumda. Çok sayıda deprem kaynağı var. Gediz'den gelen İzmir fayının bulunduğu yerler ayrıca Büyükmenderes etkiliyor, Ege'de deniz içinde faylar, hatta Kıbrıs-Helen yayındaki faylar bile İzmir'i etkileyebilir.
