Yeryüzünde yaşayan canlı türleri içinde bizim bulunduğumuz türe insan deniyor. Her ne kadar 19. Yüzyılın başlarında Charles Robert Darwin insanın varlığını maymuna dayandırıp döneminin şartlarında buna deliller getirse de kendisinden sonra gelen Karl Marx insanı düşünen hayvan olarak tanımlar, çağdaşı Max Weber de insanı düşünüp üreten hayvan diye tanımlamış. Hangi tanımlamayı ele alırsanız alın bilimsel araştırmalara katkı sundukları bir yana insanı et ve kemikten ibaret sayıp sosyolojik olarak tanımlamadan öteye gidemeyen bir olgu.
Ortaçağ Avrupa’sında bu ve benzeri tanımlamalar kilisenin teolojik feodal yapısına tepki olarak gerçekleştiği gibi aynı zamanda reform ve Rönesans hareketlerinin de temelini oluşturduğu başka bir gerçek. Ancak ne var ki insanın toplumsal davranışları, onun biyolojik ve anatomik yapısını tarif etmekten öteye gidememiş. Asıl insanı insan yapan iç alemi (vicdan, merhamet, şefkat, sevgi, saygı, duygu, üzüntü, keder vb) ya tamamen es geçilmiş ya da din tüccarlarının insafına bırakılmış.
Kur’an yaratılış öncesinden bahsederek başlar insan tarifine. Ruhları yaratıp söz aldıktan sonra et ve kemik giydirildiğinden bahseder. Yaratılırken de ilk emanet edilen geri alınmak üzere verilen bu et ve kemikten ibaret bedenlerimiz. Oluşum şartları yerine getirilen insan dünyaya gözünü açtığında mükemmel bir donanımla saf ve temiz fıtratla gönderilir. Gelişip büyüdükçe her ne kadar kötülüklerle karşılaşıp kötü şeyler öğrense de iç alemiyle baş başa kaldığında fıtrat kendine insan olduğunu hatırlatır.
Bütün mesele insanlığımız nerede ve nasıl kaybettiğimizi görebilmek. Burada yine ayetler devreye giriyor bize insan olduğumuzu hatırlatmak için. Çokluklarınızla övünmeyin, dünyanın ihtişamı sizi aldatmasın, bir birinizin mallarını haksız yere almayın, makam ve mevkiler tıpkı dünya hayatı gibi geçicidir, geçici olanı asıl olanla değişmeyin, nefsinize ve başkalarına zulmetmeyin ki felah bulasınız. Daha bunun gibi birçok ayetle insanın fıtratına verildiği insanlıktan nasıl çıktığının örneklerini vererek ilerleyen süreçlerde yaratılıştaki insanlığın nasıl inşa edileceğini anlatır aynı zaman da Kur’an bize.
Hangi meslekte olursanız olun, hangi işi yapıyor olursanız olun, hangi makamda olursanız olun sonuçta size insan deniyor lakin önemli olan insan olabilmek insan kalabilmek. Yoksa yine Kur’an’ın tabiriyle Darwin’nin tarif ettiği hayvandan daha aşağı mertebede olursunuz.
Haydi kalın sağlıcakla, selam ve dua ile….
