Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü yetkililerinden edindiği bilgiye göre, kamusal alanlardaki mevcut projelendirme esasları Kovid-19 ve farklı salgın olasılıklarını tam olarak karşılamadığı için binalarda kullanılan ısıtma-soğutma, havalandırma ve sıhhi tesisatla ilgili teknik çalışma yapılmasına karar verildi.

Buna bağlı olarak "Kamu Binalarında Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadelede Havalandırma-Isıtma/Soğutma ve Sıhhi Tesisatlar da Alınması Gereken Önlemler Metodolojisinin Belirlenmesi, Uygulama Usul ve Esaslarının Oluşturulmasına Dair Rehber" hazırlandı.

Türkiye'deki 6 farklı üniversiteden 10 farklı branşta 17 bilim insanı ve ilgili sektörlerden uzmanların katılımıyla gerçekleştirilen proje kapsamında yayımlanan rehber için Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı yetkililerinin bulunduğu teknik kurul oluşturuldu.

Salgın dönemlerinde kamu binalarında alınması gereken tedbirler, uygulanacak prosedürler ve yeni geliştirilen uygulamalarla ilgili olarak teknik ve akademik metotların geliştirilmesi ve bunların ispatlarının yapılması, simülasyon programının hazırlanması amacıyla 9 Mart 2020'de Ar-Ge çalışması başlatıldı.

Okullarda, iki farklı camide, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Polikliniklerinde, Hacettepe Üniversitesi derslik ve asansörlerinde birçok deney yapıldı. Çalışmalar sonucunda 11 bölümden oluşan rehberin hazırlıkları tamamlandı.

Rehberde incelemeler ve çözüm önerileri yer alıyor
Günümüzde yaşanan Kovid-19 salgını ve ileride karşılaşılabilecek yeni salgınlar için kamu binalarının hazırlıklı olabilmesi adına bir yol haritası niteliği taşıyan rehberde, farklı yüzeylerdeki temizlik ve dezenfeksiyon prosedürleri ile havalandırma, ısıtma-soğutma, sıhhi tesisatın mevcut yapıları ve yeni tasarımlardaki düzenlemelerin nasıl olması gerektiğine incelemeler ve çözüm önerileri yer alıyor.

Kamu binalarında alınması gereken önlemlerin yanı sıra rehberde, oteller, ibadethaneler, AVM'ler gibi kamuya açık ya da kamu yararına yapılarda alınması gereken önlemler eylem planları ile belirtiliyor.

Rehberde yer alan bilgilere göre mevcut yapılarda, havalandırma, ısıtma-soğutma tesisatı olanların iyileştirilmesi ve olmayanlarda da zorunlu asgari tedbirlerin uygulanması öngörüldü.

Ayrıca yeni yapılacak binaların farklı salgın risklerine karşı korunaklı hale getirilmesi için tasarım ve projelendirme kriterleri getirildi.

Kamu hizmeti veren kurumların bulunduğu binalarda iç ortam hava kalitesi, yapı özellikleri, bulundukları lokasyon, havalandırma tipi, dış ortam hava kalitesi, iç ortamdaki hava kirletici emisyon kaynakları, mevcut kişi sayısı, kullanıcılarının hassasiyetleri (yaş, özel sağlık durumları gibi), havalandırma sisteminde filtre ve arıtma yöntemlerinin varlığı gibi faktörlere ilişkin de bilgilerin yer aldığı rehberde, okullar, camiler, bakım evleri, spor salonları gibi kamu hizmeti verilen binalarda bu konularda uyulması gereken standartlar belirtildi.

Bina içerisinde yoğun ve az temaslı yüzeylerin belirlenmesi, bu yüzeylerin nasıl ve ne sıklıkla temizlenip, dezenfekte edilmesi gerektiği vurgulandı.

Dezenfektan yüzey tipine göre seçilmeli
Dezenfektan seçiminin insan sağlığı ve güvenliğini önceleyerek seçilmesi gerektiğine işaret edilen rehberde, dezenfekte edilecek yüzey tipine bağlı olarak uygulanması gereken dezenfeksiyon planı, etkili bir dezenfeksiyon protokolü için hedeflenen mikroorganizmaya, belirli bir dezenfektanın özelliklerine ve çevresel konulara dikkat edilmesi gerektiği bilgileri yer alıyor.

Dezenfektanların, kullanıldığı alana ve malzeme cinsine göre tercih edilmesi gerektiği aktarılan rehberde, hangi tür malzemenin, hangi dezenfeksiyon maddesiyle ve hangi miktarlarda kullanılması gerektiği tablo olarak sunuldu.

Türkiye'nin milli kaynağı olan bor madeninin ayrı bir bölüm olarak ele alındığı ve bor katkılı temizlik ve dezenfeksiyon ürünlerinin kullanım sonuçlarının paylaşıldığı rehberde, 40 santigrat derecede 1 saat bor katkılı deterjan ile yapılan yıkama sonucu tüm hijyen testlerinin sonucu yüzde 99,9 oranında "geçer" olduğu bilgisi verildi.

Rehberde, klima-havalandırma santrallarının mümkünse yüzde 100 taze hava ile çalıştırılması gerektiği, binanın kullanılmadığı saatlerde ve hafta sonlarında klima-havalandırma santrallerinin mümkünse düşük hızlarda ve karışım oranlı halde 7/24 çalıştırılmasının önemi vurgulandı. Ayrıca, kuru havalı ortamların enfeksiyon hastalıklarının artmasında etkili olduğuna değinildi.

Taşınabilir nitelikte satışa sunulan hava temizleme cihazlarında aranması gereken asgari şartlar, teknolojilerine göre ayrı ayrı incelenerek rehberde verildi.

Ortamın nem seviyesi kış ve yaz aylarına göre belirlenen standarda göre ayarlanmalı
Kışın ortam bağıl nem seviyesinin yüzde 30 seviyesinde ve sürekli kontrol altında tutulması gerektiği vurgulanan rehberde, yaz aylarında ise bağıl nem oranının yüzde 40 ila yüzde 60 arasında olacak şekilde ayarlanması gerektiği ifade edildi.

Klima-havalandırma santrallarının filtrelerinin salgın döneminde en az 3 ayda bir değiştirilmesi gerektiği de aktarıldı.

Rehberde, çalışanlar ve dışarıdan gelenler için kişi başına düşen kullanım alanına göre sınıflandırma yapılması, yaş aralığına göre dezenfektan çeşidi ve dozajının belirlenmesinin önemine dikkat çekildi.

12 yaş altı ve 65 yaş üstü kişilerin bulunduğu ortamlarda bazı deterjan ve dezenfeksiyon ürünlerinin kesinlikle kullanılmaması gerektiği tablolar halinde rehberde yer aldı.

İçme suyunda Kovid-19 virüsünün tespit edilmediği bilgisine yer verilen rehberde, arıtılmamış atık sularda Kovid-19 virüsünün görüldüğü ve ömrünün atık suda yaklaşık 2-3 gün olduğu bilgisi verildi.

Rehberde kamu binalarında ve diğer ortak yaşam alanlarında, banyo ve tuvaletler gibi ortak havalandırma boşluğu bulunan yerlerde, havalandırmanın sadece dışarı yönlü gerçekleşmesi gerektiği aktarıldı.

Ayrıca banyo ve tuvaletlerin kapılarında temassız kullanımı sağlayacak tedbirlerin alınması ve bu mekanlarda damlacıkların yayılmasını önlemek için sifon çekilmeden önce klozet kapağının kapatılması gerektiği anlatıldı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, rehberdeki bilgilere ilişkin eğitimleri de başlattı.AA