Çocukken büyükler yanımızda sürekli askeri ücret konuşurdu, bir türlü anlam veremezdim askerin ücretiyle işçinin ne derdi olabilir diye. Meğer asgari demek istiyorlarmış da yanlış telaffuz ediyorlarmış. Yıllardır da kavgasını verirdi gariban işçi sınıfı.
Bugün gelinen nokta da mantıksal olarak hala anlaşıldığını düşünmüyorum. Zira tariflerle temel ifadeler bir biriyle uyuşmuyor.
Deniliyor ki; asgari ücret işe yeni başlayacak vasıfsız işçilerin alabileceği en düşük ücrettir. Yani belirlenen bu ücretin altında işçi çalıştırılamaz. Sendikalar örgütlü topluluk olduğu için işe başlamamış bir kişiyi ilgilendirmiyor ama asgari ücret belirlemede taraflar? Gelecekte üyeleri olacak kişileri düşündüklerinden olamaz değil mi?
Hali hazırda çalışanların alacağı ücret zammına etki ettiği söylenebilir belki ama onlar zaten sendikalı oldukları için ücretleri TİS’le belirleniyor. Yani işverenle sendikalar belirliyor onların kaderini. Eskiden sadece işçi sendikaları vardı ve meydanlarda çatır çatır mücadele ederek almaya çalışıyorlardı emeklerinin karşılığını. 80 Darbesinde bunların yetkileri bir hayli budandı. Rahmetli Özal’ın İLO anlaşmasını imzalamasından sonra her sendika kendi iş kolunda değil konfederasyon bazında TİS görüşmeleri yapılmaya başlandı.
Anlayacağınız ücret zammı, her sendika kendi iş kolunda değil federasyonlarının katıldığı görüşmeler sonunda belirleniyor. Buralarda da işverenlerin borusu ötüyor her zaman. Aslında devletin kamuda çalışanlara yaptığı zam özel sektörün turunsol kağıdı oluyor. Yani sendikaların burada da belirleyici pek fonksiyonu yok. Lakin yasal olarak bir çok haklarını elde edebilmeleri için sendikalı olmaları zorunlu.
Sahi ya, ne oldu bizim asgari ücret? Hemen onu da aydınlatalım. Asgari ücretin belirlenmesinde sendikaların esip gürlediğine bakmayın siz asıl kendi üyeleri için yaptığı pazarlıklara bakın. Asgari ücret daha çok işverenleri ilgilendiriyor. Hatta daha çok özel sektörü ilgilendiriyor.
Gerek devlet olsun gerek özel sektör olsun verdikleri iş ilanlarında “ en az 5 yıl deneyimli, vasıflı eleman aranıyor” ilanlarını sık görmüşsünüzdür. Aradıkları hiçbir elemanı da asgari ücretten değil diploma, tecrübe, kariyer gibi özelliklerine göre ücretleri belirleniyor ve bu ücretten işe başlatılıyor.
Piyasada vasıflı eleman olabilmenin koşulları da belli. Onlar haftalık olarak patronların belirlediği ücretle başlarlar iş hayatına. Asgari ücret bunların semtinden geçmez bile. Hatta çoğunun sigortası ve sosyal güvencesi de yoktur. Bazı üniversite mezunları da diplomalarının hatırına özel sektörde asgari ücretin bir tık üstünde başlasalar da buralarda sendikaların esamisi okunmadığı için ücret zamları patronların inisiyatifindedir.
Bizim asgari ücret yine güme gitti değil mi? Öyle çok prosedürlerimiz var ki asıl meseleye hiçbir zaman gelinemiyor. Yıllardır da her sene asgari ücret tartışılır ama kimse de hiçbir şey anlamadan imzalanır biter. Bir kesim hariç. Piyasa aktörleri. Onları yakından ilgilendirdiği için pusuda beklerler. Hatta artık beklemiyorlar da. Bakınsana İstanbul da 100 g simit poğaça 3,5 tl. Artık asgari ücret artışı bahanelerini de beklemiyorlar, basıyorlar zammı. Kaldı ki 3-4 aydır milletin iflahını kestiler. Önceki yıllar da asgari ücret artışları maliyetlere yansıdı deyip iğneden ipliğe zam yaparlardı şimdi döviz kuru gibi günlük olarak zam yapıyor tuzu kurular. Belirlenen asgari ücrette onların tüketim maddelerine yapacakları zam oranı olarak yerini alıyor.
Bir yazar arkadaş sosyal medya hesabından benzer paylaşımda bulunmuş asgari ücretle ilgili. Daha doğrusu bir öneri de bulunuyor hükümete. Asgari ücrete zam yapmayarak piyasada yapılacak zamların önüne geçin. Zam yerine belirli oranlar da sosyal yardımlarda bulunun. Faiz sebep enflasyon sonuç tek neden değil. Piyasayı belirleyen etkenlerin hepsi gözden geçirilmeli, tedbirler ona göre belirlenmeli.
Asgari ücretin adı var kavgası var ama kendisi bir türlü görünmüyor ortalıklarda vatandaşa yansıyacak şekilde. Haklarını yemeyelim etkilediği alanlarda yok değil. İşsizlik maaşı alanlara, sağlık sigortası primlerine, askerlik ve doğum borçlanmasına ve bir de asgari geçim indirimine etkisi var. Önce parayı topla sonra vatandaşa yansıt şeklinde. KDV gibi kepçeyle topla AGİ gibi kaşıkla ver. Bakalım neler bekliyor bugün başlayacak asgari ücret kavgalarında vatandaşı. Ama dikkat edin kimse kimseyi kandırmasın, sizde kendinizi kandırmayın.
Haydi kalın sağlıcakla, selam ve dua ile…
