Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin Moskova'da gerçekleştirdiği üçlü toplantıda, bölgenin ekonomi ve ulaşım bağlantılarının canlandırılacağı teyit edildi. 

Azerbaycan ordusunun Dağlık Karabağ'da elde ettiği zafer sonrasında 10 Kasım 2020'de Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan üçlü bildirideki "tüm ulaşım hatlarının açılması" maddesi, liderlerin dün gerçekleştirdiği toplantıda detaylandırıldı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in gerçekleştirdiği toplantıda, üç devletin başbakan yardımcılarından oluşan "Ortak Çalışma Grubu" kurulması kararlaştırıldı.

Azerbaycan ve Ermenistan'ın ilk kez karşılıklı yer alacağı bir format olan çalışma grubu, ilk toplantısını 30 Ocak'a kadar gerçekleştirecek. Çalışma grubu, 1 Mart'tan önce Azerbaycan ve Ermenistan topraklarından geçecek yeni taşımacılık hatlarının inşaatıyla ilgili faaliyet programını devlet başkanlarına sunacak.

Azerbaycan ana karası ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında Ermenistan üzerinden sağlanacak yeni ulaştırma hattının yapımı, çalışma grubunun üzerinde duracağı konuların başında gelecek.

Bu hat kurulduktan sonra Azerbaycan, 30 yılın ardından Ermenistan üzerinden hem kara hem de demir yoluyla Nahçıvan'la bağlantı kuracak. Azerbaycan böylece Nahçıvan üzerinden Türkiye pazarına daha rahat erişebilecek, bu hatla Türkiye ve Rusya arasında demir yolu bağlantısı da sağlanmış olacak.

Mutabakat gereği, Ermenistan da Azerbaycan topraklarından Rusya ve İran'a kara ve demir yolu erişimine sahip olacak. Ermenistan, bu şekilde ürünlerini Rusya ve İran pazarına daha hızlı ve kolay ulaştırabilecek.

Projeler hayata geçerse tüm taraflar kazanacak

Azerbaycanlı uzmanlar, üç ülkenin elde ettiği mutabakatın uygulamaya konulması durumunda bölgede sürdürülebilir barış ve istikrarın sağlanacağı, tüm tarafların ekonomik fayda elde edeceği görüşünde hemfikir.

Uzmanlara göre, bunun için Ermenistan'ın işgalcilik politikasından vazgeçmesi ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanıması gerekiyor.

Azerbaycan Ekonomik Reformların Analizi ve İletişim Merkezi Başkanı Vüsal Gasımlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgede ulaştırma hatlarının açılmasının taraf ülkelerin ticaret hacimlerini artıracağını söyledi.

Gasımlı, Ermenistan'ın dış ticaretinin yaklaşık yüzde 30'unu gerçekleştirdiği Rusya ile daha önce kullandığı Gürcistan üzerindeki Yukarı Lars yoluna alternatif olarak Gümrü-Nahçıvan-Megri-Bakü ve İcevan-Gazah-Bakü olmakla 2 hat daha elde edebileceğini belirtti.

Ermenistan'ın Azerbaycan üzerinden geçen yollarla Rusya ile maliyet ve zaman açısından daha karlı bir iletişim gerçekleştireceğine dikkati çeken Gasımlı, şöyle devam etti:

"Ermenistan'ın Azerbaycan üzerinden İran'la bağlantı kurması da Ermenistan için faydalı. Ermenistan ile İran arasında yeni demir yolu hattının çekilmesi yaklaşık 3 milyar dolar sermaye gerektiriyor. Hiçbir yatırımcı buna yanaşmıyor. Ermenistan, Nahçıvan üzerinden İran'a oradan da Basra Körfezi'ne rahat çıkış elde etmiş olacak. Ermenistan, Türkiye üzerinden Karadeniz'e de çıkış imkanı elde edebilir."

Gasımlı, Azerbaycan'ın Ermenistan sınırına kadar yeni kara ve demir yolu hattı yapacağını, Kars'tan da Nahçıvan'a demir yolu projesinin gündem olduğunu belirterek, Ermenistan üzerinden geçecek ulaştırma hattının Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ticaret ve turizm ilişkilerinin büyümesine ortam sağlayacağını kaydetti.

Bu projelerin önünü Ermenistan'ın yıllardır süren işgalcilik politikasının engellediğini dile getiren Gasımlı, "Ermenistan devleti ve toplumunun, işgalcilik politikasının faydasız olduğunu anlayacaklarını umuyoruz. Azerbaycan ve Türkiye, zaten bu projeleri yürütüyor. Ermenistan, bu sürece katılırsa sadece fayda kazanacaktır." diye konuştu.

Gasımlı, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in gündeme getirdiği Türkiye, Rusya, İran, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan'ın yer alması öngörülen 6'lı platforma ilişkin şunları söyledi:

"Bu platformda sadece ulaştırma ve lojistik ilişkileri değil, elektrik enerjisi şebekelerinin entegre edilmesi de söz konusu. 6 ülke ortak elektrik şebekesi kurarsa, Türkiye üzerinden Avrupa'ya ihraç etmek olanağı elde edebilir. Bu platform, ekonomik ve ticari ilişkilerin karşılıklı artmasına neden olur, bölgede barış ve istikrarı sağlar. Barış ve istikrar olursa bölgeye sermaye gelir, sermaye gelirse sürdürülebilir kalkınma elde edilir. 6'lı platform oldukça cazip bir proje. Yeter ki Ermenistan toplumu buna hazır olsun."

"Ermeni güçler tam olarak çıkartılmalıdır"

Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Büyükelçi Ferid Şefiyev de ulaştırma hatlarının hayata geçirilmesinin bölgede barış ve istikrarın sağlanmasına iyi ortam oluşturacağını kaydetti.

Şefiyev, projelerden tüm bölge ülkelerinin faydalanacağını vurgulayarak, "Bu konuda Ermenistan'ın tutumu önemli. Ermenistan, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanımalıdır. Dağlık Karabağ'da tam güvenlik sağlanmalıdır. Oradaki Ermeni güçler tam olarak çıkartılmalıdır." dedi.

Bölgedeki sorunların 30 yıldır devam ettiğini ve kısa zamanda tam çözülmesinin beklenmediğini dile getiren Şefiyev, "Azerbaycan şimdi tüm problemleri diplomatik yollarla aşamalı şekilde çözüyor. Ermenistan, bu konuda daha istekli olmalıdır çünkü tüm bölgesel projelerden bloke olmuş durumda. Bu durumdan kurtulmak istiyorsa Azerbaycan'la ilişkileri normalleştirmeliler." ifadesini kullandı.AA