Ünlü Kardiyolog Dr Emre Ertürk’e Dünya İnme Farkındalık Günü’nde “KALP KRİZİ VE FELCİN BAĞLANTISI VAR MI?” diye sorduk. “Kalp krizi ve felç yakından ilişkilidir. Her ikisi de en sık görülen kardiyovasküler hastalıklardır” diyen Dr Emre Ertürk’ün detaylı açıklamalarını aşağıda özetledik.
İNME (FELÇ) RİSKİNİ ATEROSKLEROZ ARTTIRIYOR!
(Dünya İnme Önleme Günü 10 Mayıs)
Küresel olarak 25 yaşın üzerindeki 4 yetişkinden 1'i yaşamları boyunca felç geçirecektir. Her yıl dünya çapında 13,7 milyon insan ilk inmesini geçiriyor ve bunun sonucunda beş buçuk milyon kişi hayatını kaybediyor. Mevcut eğilimler, önlem alınmazsa küresel çapta ölüm sayısının yılda 6,7 milyona tırmanacağını gösteriyor.
Yüksek tansiyon, obezite, sigara ve hareketsizlik gibi yaygın yaşam tarzı faktörlerinde etkili değişiklikler yapılırsa, tüm felçlerin en az yarısının önlenebilir olabileceği tahmin ediliyor
İnme, erişkin yaşamında ikinci önde gelen ölüm nedeni ve en önemli sakatlık nedenidir (İlkinin kalp krizi olduğunu tekrar hatırlatalım) Avrupa'da her yıl yaklaşık 1,1 milyon insan felç geçiriyor ve yaşlanan toplumumuzda kardiyovasküler risk faktörlerinin daha da gelişmesiyle birlikte, felç oranlarında daha fazla artış öngörülebilir.
İnme, beynin vasküler hasarına bağlı olarak ani başlayan fokal nörolojik disfonksiyon semptomlarına dayanan klinik bir tanıdır.
Tüm vakaların yaklaşık %85'i iskemik inmeler ve %15'i hemorajik inmelerdir. İskemik inme, serebral kan akışındaki kritik bir azalmadan kaynaklanır. Vakaların çoğunda bu, bir serebral arterin embolik tıkanmasından kaynaklanır (çoğunlukla kardiyak emboli, arterden artere emboli veya daha az sıklıkla aortik ark embolisi veya paradoksal emboli). İskemik inmelerin yaklaşık %20-25'inde, tanısal çalışmalara rağmen emboli kaynağı belirsizliğini korumaktadır (“kaynağı belirsiz embolik inme “olarak adlandırılır)
İnme geçiren kişilerde kalp sorunları yaygındır. Kalp hastalığı bir inme risk faktörüdür ve inmenin akut fazında, iyileşme döneminde ve sonrasında kalp sorunları gelişebilir veya kötüleşebilir. Felç geçirdiyseniz, sağlık ekibiniz kalp durumunuzu yakından izleyecek ve ayrıca teşhis konduğunuz herhangi bir kalp hastalığı için doğru tedaviyi aldığınızdan emin olmak için kalp sağlığınızı değerlendirecektir.
İnme geçiren kişilerde yaygın olan kalp sorunları arasında miyokard enfarktüsü (kalp krizi), kalp yetmezliği ve kardiyak aritmiler, özellikle atriyal fibrilasyon , ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyon bulunur.
İnmelerle ilişkili kalp sorunlarına, en yaygın olarak bir atardamarın trombozu (tıkanması) olan inmeyi oluşturan aynı altta yatan süreç neden olabilir. Veya kalp sorunu, örneğin atriyal fibrilasyonun beyne bir emboli oluşturması gibi bir felce neden olabilir. Ek olarak, inme bir kalp problemini hızlandırabilir.
İNME VE MİYOKARD ENFARKTÜSÜ
60 yaş ve üzerinde felç geçirmiş kişilerin %13 kadarı, inmeden sonraki üç gün içinde de kalp krizi geçirme riski yüksektir. Ve kalp krizini hızlı şekilde felç takip edebilir.
Akut bir felç, kalp krizi semptomlarını algılamayı veya iletmeyi zorlaştırabilir. İnmeden sonraki günlerde, kalp iskemisi belirtileri açısından dikkatle izlenirsiniz. 2 Bu, ilk birkaç gün için sürekli EKG izlemeyi (kardiyak telemetri) ve kalp hasarı belirtileri için kardiyak enzimlerin izlenmesini içerir.
İNME VE KALP KRİZİ ARASINDAKİ BAĞLANTI
Çoğu durumda inme, arterlerin daralmasına ve tıkanmasına neden olan bir hastalık olan aterosklerozdan kaynaklanır. Kalpte, koroner arter hastalığı kalp krizine yol açar.
Bazen bir tetikleyici (örneğin şiddetli enfeksiyon veya kan basıncı değişiklikleri) aterosklerotik arterlerin ani tıkanmasına neden olarak hem kalp krizine hem de felce neden olabilir. Ve bir felç veya kalp krizinin hemen ardından, kan basıncındaki değişiklikler ve diğer fiziksel değişiklikler, aterosklerozdan zaten etkilenmiş olan diğer damarlarda akut tıkanmaya yol açabilir.
İNME VE KARDİYAK ARİTMİLER
Aritmi, düzensiz bir kalp atış hızı veya ritmidir. Bir aritmi felce neden olabilir ve inme ayrıca aritmileri kötüleştirebilir veya aritmilere neden olabilir. Akut inme ile hastaneye başvuran hastaların %25'inde ilk birkaç gün içinde belirgin kardiyak aritmiler görülür.
İnme ile en sık ilişkili aritmi, inme ile ilişkili kalp ritmi problemlerinin yarısından fazlasını oluşturan atriyal fibrilasyondur .
Ventriküler fibrilasyon ve kalp durması dahil hayatı tehdit eden aritmiler de ortaya çıkabilir. Çoğu durumda, bu tür potansiyel olarak ölümcül aritmiler, felçten kaynaklanabilen uzun QT sendromundan kaynaklanır.
Önemli bradikardi (yavaş kalp hızı) da inmeden sonra ortaya çıkabilir. Genellikle bradikardi geçicidir, ancak bazen kalp pili takılmasını gerektiren önemli kalp bloğu görülebilir.
Özetleyecek olursak inme geçirmeniz genellikle gelecekteki kalp problemleri için yüksek risk altında olduğunuzu gösterir, bu nedenle inme sonrası bakım, kalp problemleri riskini azaltmanın yanı sıra tekrarlayan inme riskini azaltmaya yönelik önlemleri içerir.
Yaşam tarzı ve aile öyküsü de dahil olmak üzere aynı risk faktörlerinin çoğunu paylaşırlar. Diş eti hastalığı gibi görünüşte ilgisiz durumlar bile hem kalp krizi hem de felç riskinin artmasıyla bağlantılıdır.
BİR KALP KRİZİ SONRASI İNME İÇİN YÜKSEK RİSK FAKTÖRÜDÜR. YANİ KALP KRİZİ GEÇİRDİYSENİZ, FELÇ GEÇİRME TEHLİKENİZ DAHA YÜKSEKTİR.
Aynı kalp krizi olasılığını azaltan yaşam tarzı değişiklikleri, felç geçirme riskinizi de azaltabilir.
Çoğu felç, bir plak parçası veya kan pıhtısı beyne kan akışını engellediğinde olur. Benzer şekilde, kalp krizi de kalbe kan akışındaki tıkanıklıklardan kaynaklanır.
Bu nedenle ateroskleroz veya arterlerde yağ plaklarının birikmesi, kalp krizi ve felçlerin önde gelen nedenidir. Ateroskleroz kanın kalbe ulaşmasını engelleyebilir. Ve tıpkı yerinden edilmiş plak parçalarının yapabileceği gibi, kalbe veya beyne gidebilen kan pıhtılarının gelişimine katkıda bulunur, yıkıcı sonuçlarla.
Ateroskleroz için bazı risk faktörleri kontrol altına alınamaz. Ailede kalp hastalığı öyküsü riski artırırken, mutlaka ateroskleroz geliştireceğiniz anlamına gelmez.
Bununla birlikte, diğer birçok risk faktörünü kontrol etmek için yapabileceğiniz çok şey vardır.
-Düzenli sağlık kontrolü
-Düzenli ve uygun egzersizle tansiyonunuzu düşürebilir, kolesterol seviyenizi düşürebilir ve birçok hastalığa yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz. Haftada beş gün 30 dakikalık kalp güçlendirme egzersizi bile kalp krizi veya felç geçirme şansınızı önemli ölçüde düşürecektir.
