Kurban bayramı beslenme alışkanlıklarımız değiştiği özellikle hayvansal protein içeren et tüketiminin oldukça arttığı bir bayramdır. Kurbanlıklarından alınmasından, etin tüketilmesi, saklanması aşamalarına çok dikkat edilmelidir.Veteriner Hekim kontrolü olmayan ve uygun koşullarda kesilmeyen kurbanlık hayvanlardan insanlara tenya, salmonella, tüberküloz, şarbon gibi hastalıkları bulaşma riski yüksektir. Emsey Hospital'dan Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Elif Bilgin görüşlerini aktardı.
Öncelikle etin besin değeri nedir?
Kırmızı et; iyi kalite hayvansal proteinin yanı sıra, demir, çinko, fosfor, magnezyum mineralleri ile B12, B6, B1 ve A vitaminleri içermektedir. Kırmızı et 25 mg kolesterol içerir.
Kurban etini ne zaman yiyelim ?
Kurban etinin bir gün boyunca dinlendirilip rigor mortis dediğimiz ölüm katılığının geçmesi beklenmelidir. Aksi takdirde etin sindirimi zordur. Ölüm katılığı geçen etin, hem sindirimi kolaylaşır, yumuşar ve daha lezzetli olur. Posa içermez bu nedenle kesildiği gün tüketimi sindirim sistemi rahatsızlıkları, kabızlık, mide ağrısı, bulantı, hazımsızlık problemleri yaşatabilir. Etin kesimden bir gün sonra tüketilmesi gerekmektedir.
Kronik hastalığı olan bireylerde et tüketimi nasıl olmalı?
Şişman, kalp hastalıkları olan, böbrek hastaları, diyabetli hastalar, mide rahatsızlıkları olan bireylerin et tüketimine dikkat etmeleri gerekir. Doymuş yağ ve protein içeriği yüksek olduğundan özellikle kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, tansiyonu olan bireyler tarafından aşırı tüketimi sakıncalıdır. Kurban bayramında sakatat tüketimi de artmaktadır. Özellikle kolesterolü yüksek olan hastaları ile kalp-damar hastalığı riski taşıyan kişiler kesinlikle sakatat tüketiminden kaçınmalıdır.
Kurban etini nasıl saklayalım?
Etin bir kısmı dağıtıldıktan sonra geriye kalan etin doğru koşullarda saklanması çok önemlidir. Kırmızı et, proteinden zengin olduğundan çabuk bozulma riski vardır. Buzdolabı poşetinde en fazla 3 gün, buzlukta -4 derecede en fazla 7 gün, derin dondurucuda -32 derecede en fazla 3 ay saklanmalıdır. Etler büyük parçalar halinde değil; küçük parçalarda birer yemeklik olacak şekilde poşet ve yağlı kâğıda sarılarak derin dondurucuda saklanması en uygun koşul olacaktır. Böylece çözdürme işlemi de kısa sürecek bu da bakteri oluşumunu engelleyecektir. Çözdürme işlemi kalorifer üzerinde, açıkta ya da sıcak suda bekletilerek olmamalıdır. Buzdolabında ya da mikrodalgada çözdürme uygun seçeneklerdir.
Kurban etini nasıl pişirelim?
Kurban bayramında et tüketim miktarı kadar etin nasıl pişirildiği de büyük önem taşımaktadır. Kavurma ve kızartma yöntemleri yerine ızgara veya haşlama yöntemlerini kullanmak gerekir. Kurban bayramının geleneksel yemeği haline gelen kavurmanın içine tereyağı veya kuyruk/iç yağı eklemeden, kendi suyunda, kısık ateşte pişirme yapılmalıdır. Ancak en uygun yöntem mangal olmakla beraber özellikle mangal yapacak kişilerin etin ateşten 15 cm yukarısında, etle temas etmeden pişirilmesi gerekir. Aksi takdirde hem nitrozamin dediğimiz kanser yapıcı öğeler ette artar hem de etin içeriğindeki B1, B12, folik asit gibi vitaminlerin kaybına sebep olunur. Et iyi pişirilmediğinde hayvanlarda görülen zoonoz isimli bazı hastalıklar, kist hidatik, toksoplazmozis, teniyoz, brusellozis, şarbon ve verem gibi hastalıklara yakalanılabilir. Bu nedenle etin çok iyi piştiğinden emin olunmalıdır.
Bayramda tatlılara dikkat
Et tüketiminin artmasının yanı sıra bayram tatlılarından dolayı karbonhidrat tüketimi de artmaktadır. Özellikle şeker hastalarının bayram tatlılarından tüketmemesi gerekmektedir. Sağlıklı bireylerde ise şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar veya meyve tüketmesi gerekmektedir. Bayram çikolataları ve bayram şekerleri yerine misafirleriniz meyve ve kuruyemiş ikramlarında bulunabilirsiniz. Eğer şerbetli tatlı tüketeceksek yanında mutlaka ayran veya süt olmasına özen gösterilerek, ani kan şekeri yükselme ve düşüşleri önlenmelidir.
Kurban bayramı için öneriler
Kurbanlıklarınızın veteriner hekim kontrolünden geçtiğinden emin olun.Kesimhanenin, bıçakların, tahtaların hijyenine çok dikkat edin.Kesimden hemen sonra et tüketmemeye özen gösterin. En az 24 saat dinlenen etin daha yumuşak, daha lezzetli ve daha sağlıklı olduğunu unutmayın.Güne mutlaka su ile başlayın. Suyun içine koyulacak çubuk tarçın gün içindeki iştah kontrolünü sağlayacak ve tatlı isteğinizi azaltacaktır.Kahvaltıda hafif ve protein içeren besinleri tercih edin.Mideyi tıka basa doldurmak reflü şikayetlerine neden olabilir.
Misafirliğe karnınız aç gitmeyin. Evden çıkmayın küçük atıştırmalıklar yapın.
Et tüketimini öğle yemeklerinde tercih edip, akşam yemeklerini daha hafif sebze yemekleri veya kurubaklagil yemekleriyle geçirmeniz sindirim sisteminizin düzgün çalışması için çok önemlidir. Etin içeriğindeki demirin emilimini arttırmak ve sindirimini kolaylaştırmak için etin yanında mutlaka salata tüketilmelidir. Salataya zeytinyağı yerine keten tohumu eklenebilir.
Etin yanında pirinç, makarna yerine bulgur pilavı, esmer pirinç pilavı veya kepekli makarnalar tercih edilebilir.
Çay, kahve tüketiminin arttığı bu dönemde sıcaklarla birlikte çarpıntılar olabileceğinden bitki çaylarını tercih edin ve kahve tüketiminin 2 fincanı geçmemesine özen gösterin.
Kızartma ve kavurma yöntemleri yerine ızgara veya haşlama yöntemlerini uygulayın.Akşamları sindirim sisteminizi rahatlatmak adına ıhlamur, rezene, papatya çayları tercih edilebilir. Asitli içecekler yerine madensuyu sağlıklı bir alternatif olabilir.
Özellikle Diyabet, kalp, yüksek tansiyon hastaları gibi kronik hastalıkları olan bireylerin kurban bayramında da diyetlerine dikkat etmeleri gerekir. Diyetlerine uygun olmayan besinleri kesinlikle tüketmemeli, şekerli ve yağlı besinlerden kesinlikle uzak durmalıdırlar.Kurban bayramında da öğün atlamamaya özen gösterilmeli, mutlaka ara öğün yapılmalıdır. Ara öğün tercihleriniz meyve ve probiyotik yoğurt olabilir.
En az 2 litre su tüketmeye özen gösterin.Etin yanında ekmek tercihiniz mutlaka tam buğday ekmeği olsun.Şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar tüketin. Bayram çikolata ve şekerleri yerine misafirlerinize meyve ikram edin , bayram ziyaretlerine meyve alarak gidin.Özellikle çocuklara meyve tüketerek örnek olun.Akşam yemeğinden sonra en az 45 dakikalık yürüyüşler yapmaya özen gösterin.
