Veri seti açıklanmayan enflasyon çalışmalarına iktisatçı eleştirisi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGRUP) hakkında Türkiye İstatistik Kanunu'nun ilgili maddelerine aykırı davrandığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulunmuştu.

Kurum, suç duyurusunun içeriğinin ilgili grubun bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sınırlı olduğunu, çalışmanın sonuçlarıyla ilgisi bulunmadığını kaydetmişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan da katıldığı bir televizyon programında konuya ilişkin soru üzerine, TÜİK'in yıpratılmaya çalışıldığını söylemişti. Elvan, anılan grubun amacının TÜİK'i itibarsızlaştırmak olduğunu dile getirerek, "Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa TÜİK bu grup ile ilgili suç duyurusunda bulundu." ifadesini kullanmıştı.

"TÜİK Avrupa İstatistik Uygulamaları esaslarına göre ölçümlerini yapıyor"

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, bütün köklü devletlerde eskiden beri toplumun tamamını ilgilendiren istatistiklerin kamu kurumları aracılığıyla toplanıp açıklandığını belirtti.

Kurumlar tarafından toplanan verilerin uluslararası standartlara uygun olması gerektiğine dikkati çeken Şener, "TÜİK'in verilerinin Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) gibi bütün uluslararası kurumlar kabul ediyor. Yurt içinde birkaç kişi bunların güvenilir olmadığını iddia ediyor. Halbuki TÜİK, Avrupa istatistik uygulamaları esaslarına göre ölçümlerini yapıyor. Erişilebilir, açık ve şeffaflık ölçümler yapıyor. TÜİK'in, hangi veri setini kullandığını bütün uluslararası kurum ve kuruluşların tamamı biliyor." diye konuştu.

Şener, büyük verilerin ölçümlerinde hangi veri setinin, hangi zamanda ve hangi sıklıkta kullanıldığının önemine işaret ederek, "Veri setini açıklayamıyorsanız, verilerinizde bir süreklilik ve devamlılık yoksa o zaman bu, tüm toplumu ilgilendiren istatistik rakamı olmaz. Bu sadece küçük ve yerel çaplı bir araştırma olur." ifadelerini kullandı.

"TÜİK verileri uluslararası standart ve ölçülere uygundur"

TÜİK verilerinin uluslararası kurumlar tarafından denetlendiğini dile getiren Şener, "TÜİK verileri uluslararası standart ve ölçülere uygundur. Toplumun tamamını ilgilendiren, enflasyon, büyüme ve işsizlik gibi makroekonomik verilerin istatistiği ancak TÜİK gibi büyük kurumlar tarafından derlenebilir. TÜİK güvenilir olmasa, açıkladığı verileri Eurostat gibi uluslararası kurumlar kendi sitesine koyar mı?" değerlendirmesinde bulundu.

Şener, Türkiye'deki genel durumu yansıtan verilerde örneklem ve veri setinin özenle seçilmesi gerektiğini ifade ederek, şöyle devam etti:

"Nereden ve nasıl çıktığı belli olmayan, yeterli düzeyde uzman ve akademik görüşe sahip olmayanlar tarafından açıklanan veriler köklü kurumlara güveni zedeliyor. Bu tür veriler Türkiye'nin gerçeklerini yansıtmıyor. Bu tür özel çalışmaların kimler tarafından finanse edildiğine de bakılmalı. Bu bir algı meselesi. Bu veriler geneli yansıtmıyor. Bu veriler TÜİK'in açıkladığı rakamlara rakip olmaz. Bu, olsa olsa siyasi bir duruştur. TÜİK, Cumhuriyet döneminin en köklü kurumlarından bir tanesidir ve şimdiye kadar hiç tartışılmadı. Son dönemde çok moda oldu. Günlük enflasyon diye bir şey çıkarttılar. Rakamlara günlük bakıyorlar ama enflasyon kalıcı artışı gösterir. Yani günlük olarak fiyatlara bakıp 'enflasyon şu noktalara geldi' demek kesinlikle yanlış sonuç doğurur."AA