• BIST 100

    8986,9%2,05
  • DOLAR

    32,32% 0,24
  • EURO

    35,02% -0,26
  • GRAM ALTIN

    2282,40% 0,23
  • Ç. ALTIN

    3847,12% -0,20

'Hatay Sarısı'nın neslinin devamı bilimsel çalışmalarla sağlanacak

"Hatay Sarısı" olarak adlandırılan koruma altındaki yerel ipek böceğine yönelik 4 üniversitesinin ortak bilimsel çalışmasıyla, larvalarda görülen hastalık etmenlerine karşı önlemler alınarak daha hızlı örülen sağlıklı kozalar elde edildi.

BİLİM-TEKNOLOJİ 5.06.2021 11:47:00 0

Hatay'da koruma altındaki yerel bir ipek böceği ırkı olan "Hatay Sarısı"nın üretiminde, 4 üniversitesinin ortak bilimsel çalışmasıyla larvalarda görülen hastalık etmenlerine karşı önlemler alınarak daha hızlı örülen sağlıklı kozalar elde edildi.

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ), Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve İzmir Ekonomi Üniversitesinden alanında uzman akademisyenler, Hatay'da geçmişte yaygın olarak yetiştirilen fakat sürdürülmediği için nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan "Hatay Sarısı"nı yeniden canlandırmak için kolları sıvadı.

Geçen yıl Hatay'da üç nesildir ipek böceği yetiştiriciliği yapan Emel Duman ile ortak çalışma yapan akademisyenler, bir yıl boyunca "Hatay Sarısı"nı yumurtadan kozaya, kozadan tırtıla ve dokumaya kadar hem biyolojik hem de morfolojik olarak mercek altına aldı.

Yapılan çalışmalar sonucu larvalarda görülen hastalık etmenlerine karşı önlemler alınarak daha hızlı örülen sağlıklı koza elde eden ve aynı zamanda yılda iki kez koza örülebildiğini tespit eden akademisyenler, bu bilgileri üretici Duman ile paylaştı.

Evinin bodrum katında "Hatay Sarısı" yetiştiren Duman, akademik bilgileri tecrübesiyle birleştirerek geçen yıl 30 metrekare alanda 75 kilogram aldığı Hatay Sarısı kozasından bu yıl üretim alanını 100 metrekareye çıkarıp yaklaşık 270 kilogram ürün elde etti.

Hatay MKÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feza Can, , "Hatay Sarısı"nın aslında kültürel bir miras olduğunu söyledi.

"Hatay Sarısı"nın Türkiye'deki "Bursa Beyazı Alaca" ve "Bursa Beyazı"ndan sonra 3. yerel ırk olduğunu belirten Can, şöyle devam etti:

"Hatay Sarısı 45 yıl öncesine kadar üretilen bir ırktı ama daha sonra yarım asırdır üretim yapılmıyor, yerli ırk olduğu için biraz hassas ve neredeyse yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış bir ırk. Yıllar önce bununla ilgili bazı çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar az bilgilerle sınırlı kalmış, yıllardır neredeyse hiç denilecek kadar üretimi ve bilimsel çalışması yapılmamış. Biz de burada yerel üreticimiz Emel Duman ile birlikte Hatay Sarısı'nın tırtıllarının yetişme koşullarını iyileştirerek yeniden Hatay'da üretime katılması ve bu kültürel mirasımıza sahip çıkılması için çalışmalar yürütüyoruz."

Yılda iki kez koza elde edildiği tespit edildi

Yaptıkları çalışmalarda çok yeni bilgilere ulaştıklarını belirten Can, 50 yıl önce yapılmış çalışmada "Hatay Sarısı" kozasının renginin kavuniçi olduğunun belirtildiğini ancak kendilerinin turuncudan portakal sarısına kadar değişen 20'den fazla farklı renk tonunda koza örebildiklerini tespit ettiklerini söyledi.

En önemli bulgularının ise "Hatay Sarısı"nın yılda iki kez koza ördüğü bilgisi olduğunu ifade eden Can, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu kelebeklerin yılda bir döl verdiği biliniyordu. Araştırmalarımız sonucunda Hatay Sarısı'ndan yılda 2 kez koza örebildiğini gördük. Bu da şu demek; kelebek yumurta bırakıyor, yumurtadan tırtıllar çıkıyor ve bir kere koza örüyor ama bizim geçen sene yaptığımız çalışmalarda larvaların koşulları iyileştirildiği takdirde, iyi kozadan kelebek çıktıktan sonra o kelebeğin bıraktığı yumurtalardan bir sezon daha larva ve koza elde etme şansını sağladık, bunu literatüre yeni bir bilgi olarak kazandırdık ve biz bu sonuçlarımızı da bilimsel bir makaleye dönüştürdük, yayımlandı onu da tüm araştırmacılar ve üreticilerle paylaştık. Hatay Sarısı'nın üretim koşullarının yileştirilmesi konusunda gerçekten çok büyük adımlar atmış olduk. Bu seneki üretim de zaten geçen yıla oranla kat kat daha fazla, çok güzel kozalarımız ve daha sağlıklı kelebeklerimiz var. Bundan sonraki üretimde de isteyen tüm üreticilerle bu bilgileri paylaşıp Hatay'da herkesin bu ırkı üretmesini ve kültürel mirasımıza sahip çıkmalarını istiyoruz."

 Verimdeki artış üreticisini mutlu etti

Üretici Duman ise "Hatay Sarısı"nı geçen yıl yetiştirmeye başladığını ve sağlanan akademik desteğin kendisini çok motive ettiğini söyledi.

Evinin bodrumunda üretim gerçekleştirdiğini anlatan Duman, "Hatay Sarısı, yabancı olduğum, sadece çocukken gördüğüm ama hiç beslemediğim bir ırktı. Beni hem çok heyecanlandırdı hem de endişelendirdi. Hocalarımın desteği ile geçen yıl başladık ve ilk yıl olmasına rağmen gayet iyi gitti her şey, bu sene de çok şükür çok daha iyi sonuçlara imza attık. Geçen sene 30 metrekare alanda yetiştirdik ve 75 kilogram gibi bir koza elde ettik bu sene ise 100 metrekare alanda daha profesyonel şekilde yetiştirdik elde ettiğimiz koza da 250-270 kilogram oldu yani bir yılda 3-4 katı koza elde ettik." dedi.

Bir kilo "Hatay Sarısı" kuru kozadan 5 ila 10 metre arasında bir kumaş elde edilebildiğini aktaran Duman, "Hatay Sarısı"ndan elde edilen kumaşların da ileride hem yurt içinde hem de yurt dışında ciddi rağbet göreceğini sözlerine ekledi. 

AA


Çiftçi, “Emin adımlarla Çayırova Yüzyılı’nı inşa edeceğiz”

Saadet Partisi’nden Uslu’ya ziyaret

Şehir Tiyatroları’ndan 27 Mart’a özel prömiyer

Vali Yavuz’dan KOTO ailesine teşekkür

Bugün hangi eczaneler nöbette?

Kocaeli'de hava durumu nasıl olacak?

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Kara Yollarında Durum

Benzin ve motorin fiyatları

KARTEPE’YE İKİNCİ MÜZEDE HAZIR

Büyükakın: Kadın çiftçilerimizin üretime katkısı çok değerli

Çetinkaya belediye çalışanlarını ziyaret etti

Yıldıztekin’in mottosu: Adalet ve liyakat!

Türel, Çiçek ailesinin acısını paylaştı

Akmeşeliler Hürriyet’i coşkuyla karşıladı

Gölcük’ün yeni sosyal alanında deniz göründü

Hatipköy’e yeni park

Stadyum bağlantı yolunda tamamlanan kısımlar trafiğe açıldı

Kayınbiraderine cadde ortasında tabancayla ateş etti

Sokak hayvanlarının mamaları artık bu tesiste üretilecek

Patlama sesi ekipleri harekete geçirdi

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

"Kız meselesi" kavgasında ölen 16 yaşındaki genç son yolculuğuna uğurlandı

Görkem Ahi 2024 Yılı İlk Çeyreğinde Mobilya Sektörünü Değerlendirdi

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Vali Yavuz’dan müjde!

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

Abisini boğazını keserek öldüren zanlı adliyeye sevk edildi

Yükleniyor

İsrail, Gazze'deki Cibaliye Mülteci Kampı'na saldırdı! Çok sayıda ölü ve yaralı var

Swiss Transporte, Zürih'te Nakliyede Çevre Dostu Çözümler Geliştiriyor

Almanya İşçi Vizesi: Kariyerinizi Uluslararasılaştırmanın Kapıları

Yurt Dışında İş Bulmak Kolay Mıdır?

Dünya liderlerinin gözünün içine baka baka söyledi: Artık sizden bıktık

Havuzdan bulaşan 'beyin yiyen amip' 16 aylık çocuğu öldürdü

Halk sokaklara indi, belediye başkanının evini basıp ateşe verdiler

İspanya Kargo Gönderimi

Avrupa Parlamentosu'ndan, AB'ye katılım süreci ile ilgili skandal Türkiye raporu

"Sessiz katil" olarak biliniyor, tek bir lokması hasta ediyor

Ticaret Bakanlığı ve MSB'den "İsrail ile silah ticareti yapıldığı" iddialarına ilişkin peş peşe açıklamalar

Cübbeli Ahmet kalp krizi geçirdi

Bünyamin Çiftçi’den miting gibi açık hava toplantısı

İnternette bebek satışı yapan siteler için Aile Bakanlığı harekete geçti

Çamlıçataklılar iftarda buluştu: Yan yana durmaktan başka şansımız yok

Kuzey Afrika'dan Türkiye'ye çöl tozu geliyor

Bayram ikramiyeleri ödenme tarihleri belli oldu

Seçim güvenliği için 594 bin personel görev yapacak

İşsizlik rakamları açıklandı

Kocaeli' de 30 bin araç kapasiteli otoparklar ve 3 bin 500 Tır kapasiteli otoparklar inşa edilecek

Büyük Kocaeli Mitingi’ne davet

Tutuş, "Bahane değil, çözüm üreteceğiz”

AK Parti Kocaeli’ de, Erdoğan heyecanı

Türkiye İşçi Partisi, Hatay'da Gökhan Zan'ın adaylığını geri çekti

Türkiye Komünist Partisi'nden Gebze'de halk buluşması! "Zübüklerden Kurtuluyoruz"

(BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş “Hem inançlıyım, hem ultra Atatürkçüyüm. Bu bazılarını rahatsız ediyor”

Erdoğan'ın "Son seçimim" açıklamasına, Bahçeli'den "Ayrılamazsın. Türk milletini yalnız bırakamazsın.''

Elindeki son anketi paylaşan Kurum, 4 partinin seçmenine "Bana oy verin" çağrısı yaptı

CHP Başiskele Belediye Başkan Adayı Anıl Acurman, Saadet Başiskele adayı Zafer Mutlu’nun eleştirilerine cevap verdi

YRP Kocaeli’de istifa

Dolar bugün ne kadar?

Altın fiyatları ne kadar oldu?

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Serbest piyasada güncel altın satış fiyatları

Benzin ve motorin fiyatları

Dolar bugün ne kadar?

Benzin ve motorin fiyatları

SGK'dan ölüm aylığı alan 3,3 milyon hak sahibine promosyon ödenecek

Dubai’de Şirket Kurmak İçin Yurtdışı Atılım ile Benzersiz Fırsatlar

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 75 - Galatasaray: 78

Nijeryalı Lawal ilk kez Yeşil - Siyahlı formayı giydi

Kocaelispor, pazar günü stadyumda çalışacak

Durul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a forma hediye etti

KOCAELİSPOR'UN 30. ve 31.HAFTA TAKVİMİ BELLİ OLDU

TFF 2. Lig: Belediye Derincespor: 4 - Fethiyespor: 1

Çayırova Belediyesi, Pizza Lazza Haremspor’u mağlup etti

KBSL Play-Off: İzmit Belediyespor: 64 - Galatasaray: 90

Yenikent’e yeni saha

Başakşehir ile özel maç oynayacağız

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13

YAZARLAR