Adalet Bakanlığı tarafından 2013 yılında alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biri olarak hayata geçirilen arabuluculuk ile ilgili yeni yasal düzenlemelerin uygulamaya konulacağından bahseden İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Avukat Ayşe Dilek Ergüler, “İş mahkemeleri kanununda zorunlu arabuluculuk süreci geliyor” dedi.
2013 yılı Haziran ayında yürürlüğe giren arabuluculuk, hayata geçtiğinden bu yana 12 binden fazla hukuki uyuşmazlığı çok kısa zamanda çözüme kavuşturdu. Bu sebeple artık insanlar her hukuki anlaşmazlık için davaya başvurmuyor. Arabuluculukla ilgili detaylı bilgilendirmelerde bulunan Avukat Ayşe Dilek Ergüler, aynı zamanda arabuluculukla ilgili yeni gelişen yasal düzenlemelerden de bahsetti.
Ayşe Dilek Ergüler, “Arabuluculuk insanların adalete daha çabuk sonuca ulaşabilmeleri adına geliştirilmiş alternatif bir uyuşmazlık çözüm önerisidir. Bir uyuşmazlık veya hukuki bir itilaf yaşadığımızda mutlaka dava açmak zorunda değiliz. Arabuluculuk bize dava açmadan uyuşmazlıklarımız için çözüm olanağı tanıyor. Arabulucuk gönüllü bir süreç, eğer isterseniz arabuluculuğa başvuruyorsunuz. Arabulucular da Adalet Bakanlığı’nın belirli standartları ile belli sınavlardan geçip yeterlilikleri toparlanmış kişilerin oluşturduğu bir sicile kayıtlı. Arabuluculara başvurup onun huzurunda görüşmeleri yaparak kendi uyuşmazlıklarınızı kendiniz çözme yolunda bir sonuca varıyorsunuz. Bu çok güzel bir olanak. Günümüzde geldiğimiz noktada inanılmaz kısa sürede, ekonomik rakamlarla uyuşmazlıklara çözüm sağlama fırsatı veriliyor” dedi.
“Ekonomik, kısa süren ve gizlilik içeren bir süreçle sonuca ulaşıyorsunuz”
Arabuluculuğa başvurulduğu takdirde hem ekonomik hem kısa süren hem de gizlilik içeren bir süreçle birlikte sonuca ulaşıldığını söyleyen Ergüler, “Ayrıca arabuluculuğa başvurmak davaya başvurma hakkınızı elinizden almaz. O nedenle davadan önce mutlaka denenmesi gereken bir süreç olduğunu düşünüyorum. Diğer yandan gizli olması da mahkemede dile getiremediğiniz pek çok konunun arabulucu huzurunda görüşülmesi sebebiyle asıl sorunu bulmada daha fazla yardımcı oluyor. Hem de ileride arabuluculara anlattığınız şeyler sizin onayınız olmadan mahkemede kullanılmıyor. Yani bir anlaşma olunamaması durumunda insanların dava açma hakları kaybolmuyor” ifadelerini kullandı.
“Arabuluculuğa başvurulan uyuşmazlıkların yüzde 94’ü anlaşılarak çözümlenmiş”
Ergüler aynı zamanda rakamlarla da arabuluculuk ile ilgili verdiği bilgilendirmede, “Şu anda sicile kayıtlı yaklaşık 6 bine yakın arabulucumuz var ama eğitim alanlarımızın sayısı 15 bine yaklaştı. Bu çok güzel bir sayı. Arabulucu olabilmek için en az 5 yıl deneyimi olan hukukçuların belli eğitimlerden geçmesi gerekiyor. Şu an ki arabulucularımızla bugün itibari ile 12 binden fazla uyuşmazlık arabuluculuğa götürülmüş ve yüzde 94’u anlaşarak bitmiş durumda. Bu anlaşmalar da bir gün gibi çok kısa sürelerle sonuç alınabilmiş olan anlaşmazlıklar. Bunların önemli bir kısmı işçi ve işveren uyuşmazlıkları ile alakalı. Diğer uyuşmazlıklar ise; tazminatlar, alacaklar, kiracı ve kiralayan arasındaki sorunlar, mal rejimi tasfiyesine bağlı mal paylaşımına ilişkin sorunlar gibi konular da yine arabuluculukla rahatlıkla çözülebilen konular arasında” diye konuştu.
“Zorunlu arabuluculuk süreci geliyor”
Arabuluculukla ilgili yeni yasal düzenlemelerden de bahseden Ergüler, “Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kanununu destekleyen başka yasal düzenlemeler de hızlı şekilde yapılıyor. Bunlardan bir tanesi çok yeni olan sınai mülkiyet kanununa ilişkin yönetmeliğinin yayınlanması ile artık Türk Patent Kurumu nezdindeki itirazlarda öncelikle kurum arabuluculuğa teşvik edilecek, arabuluculukta çözümlenebilirse kurumun yükü azalmış olacak. Diğer yandan avukatlara çok büyük görev düşüyor. Avukatların arabuluculuğa uygun olan davalarda müvekkillerini bilgilendirmesi çok önemli. Zaten avukatlığı tam yapabilmesi için aslında zorunda da. Bu da çok daha yoğun bir şekilde uygulanacak ve alternatif uyuşmazlık çözümü dediğimiz dostane çözümlerin çok daha sıklıkla artacağını görüyoruz. En önemli beklenen değişikliklerden biri de iş mahkemeleri kanununda. Yani önümüzdeki bir kaç ay içerisinde çıkmasını beklediğimiz bir kanun bu. Orada da belli iş uyuşmazlıkları yani işe iade, işçilik alacaklarından kaynaklanan davalar gibi belli bazı iş uyuşmazlıklarının dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurularak çözümlenmeye çalışılmış olma şartı aranacak. Eğer arabuluculuğa başvurmadan doğrudan dava açılırsa dava şartı yokluğundan davalar reddedilecek. Dolayısıyla bu zorunlu arabuluculuk olarak adlandırılıyor ama dava ön şartı olarak arabuluculuk şeklinde hukuk sistemimize girecek” diye konuştu.
“Kaybedeni olmayan bir yöntem; arabuluculuk”
Ergüler son olarak, “Bir dava olduğunda vatandaşımız eğer kendi dava açacaksa öncelikle adliyelerde bulunan arabulucuk bilgilendirme merkezlerinden bilgi alsınlar. Uyuşmazlıkları arabuluculuğa uygunsa lütfen arabuluculuğu denesinler. Yıllarca mahkemelerde zaman ve para kaybetmektense, üstelik ileriye dönük ilişkisini de sürdürebilme olanağı tanıyan dostane bir çözüm olan arabuluculuğu deneyerek çözmeye çalışsınlar. Eğer kendileri değil avukatları ile dava açacaklarsa avukatlarına mutlaka sorsunlar arabuluculuğa uygun olup olmadığını. Kesinlikle kazanacaklardır. Her hâlükârda kaybedeni olmayan ve herkese kazandıran bir yöntem” diyerek sözlerini sonlandırdı.
