Her yılın sonuna doğru, çoğu zaman farkına bile varmadan zihnimizde sessiz bir muhasebe süreci başladığını ifade eden Acıbadem Eskişehir Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, "Yeni yılın gelişi, birçok kişiyi hedef belirleme moduna getirir. Fakat araştırmalar, büyük hedeflerin çoğunun Şubat ayı bile olmadan vazgeçildiğini gösteriyor. Bunun temel nedeni, beynin büyük değişimlere değil, küçük ve sürdürülebilir adımlara daha iyi uyum sağlamasıdır. Psikolojide buna "Küçük Adım Teorisi" diyebiliriz" ifadelerini kullanarak yeni yılda hedefleri gerçekleştirme yolunda söylemi değiştirmenin önemini anlattı.
"Fresh Start Effect" (Temiz Sayfa Etkisi)
İnsan beyninin belirli zamanlara ve dönüm noktalarına anlam yüklemeye eğilimli olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, "Pazartesi, ay başı, doğum günleri Bu tarihlerin her biri zihinde "yeni bir başlangıç" duygusunu tetikler. Psikolojide "Fresh Start Effect" (Temiz Sayfa Etkisi) olarak adlandırılan bu durum, yeni yıl yaklaşırken çok daha belirgin hale gelir. Yeni yıl düşüncesi, beynimize ‘Geçmiş geride kaldı, şimdi yeniden başlama zamanı’ mesajı verir. Bu his iç enerjiyi artırır, hedefleri daha ulaşılabilir kılar ve zihni geleceğe odaklar. Bu nedenle yılbaşına yaklaşan pek çok kişide yenilenme, iyileşme ve değişim isteğinin yükselmesi oldukça doğaldır" ifadelerini kullandı.
"Yılsonu duygusallığı bir zayıflık değil; kişinin iç gelişiminin önemli bir göstergesidir"
Yılsonuna yaklaşıldığında hafızanın doğal olarak geriye dönük çalışmaya başladığına dikkat çeken Çokaygil, "Bu durum, beynin "kapanan döngüleri tamamlama" eğiliminin bir sonucudur" diyor. Bu dönemde birçok kişi kendine "Bu yıl nasıl geçti?", "Neleri başardım?", "Neleri yarım bıraktım?", "Değiştim mi?", "Kendim için ne yaptım?" sorularını yöneltir. Bunun nedeni zihnimizin, yeni yıla daha düzenli bir başlangıç yapabilmek için yaşanan yılı anlamlandırmaya çalışmasıdır. Yılsonu duygusallığı bir zayıflık değil; kişinin iç gelişiminin önemli bir göstergesidir. Bu süreç bazı kişilerde huzur, bazılarında ise hafif bir endişe oluşturabilir; her iki duygu da psikolojik açıdan olağandır" diye konuştu.
Yeni yıl kaygısını yönetmenin en sağlıklı yolu: "Hiçbir şey bitmedi. Her şey devam ediyor."
Yeni yılın herkes için heyecan verici olmadığını ifade eden Çokaygil, "Bazıları bu dönemde daha huzursuz hisseder. Sosyal medya paylaşımlarındaki başarı hikâyeleri, çevrenin "Yeni yılda neler yapacaksın?" soruları, kendini değerlendirme süreci Tüm bunlar bir baskı oliştirabilir ve kişi bazen şöyle düşünebilir: "Herkes ilerliyor, ben yerimde sayıyorum", "Zaman çok hızlı geçiyor", "Yeni bir yıla hazır değilim". Bu kaygı aslında "yetişememe" hissinden gelir. Zihnimiz, yıl bittiğinde defterin tamamen kapanması gerektiğini sanır ama gerçek böyle değildir. Bu yüzden yeni yıl kaygısını yönetmenin en sağlıklı yolu, kendine şunu hatırlatmaktır: "Hiçbir şey bitmedi. Her şey devam ediyor" ifadelerini kullandı.
"Her gün 10 bin" yerine "Günde 5 dakika yürüyüş"
Yeni yılın gelişinin birçok kişide hedef belirleme isteğini tetiklediğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, "Ancak araştırmalar, yılın başında konulan büyük hedeflerin çoğunun daha şubat ayı gelmeden bırakıldığını gösteriyor. Bunun temelinde beynin büyük ve radikal değişimlere uyum sağlamakta zorlanması yatıyor. Bunun yerine küçük, sürdürülebilir adımları kullanın. Psikolojide "Küçük Adım Teorisi" olarak tanımlanan bu yaklaşımda, küçük eylemler başarıya dönüştükçe beyinde dopamin salgılanır ve kişi davranışı tekrar etmeye motive olur. Bu nedenle "Her gün 10 bin adım" yerine "Günde 5 dakika yürüyüş", "Bu yıl çok kitap okuyacağım" yerine "Her gün 2 sayfa" hedefi çok daha kalıcı sonuçlar doğurur. Hedeflerin sürdürülebilir olmasının sırrı, küçük bitişlerin büyük bir kararlılığa dönüşmesidir" diyerek yeni yıl planlamasında gerçekçi adımların önemine dikkat çekti.
