Tıpta Fibromiyalji olarak tanımlanan kas iskelet sistemi rahatsızlığı özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin olmak üzere kas eklem ağrısına, yorgunluğa ve sabahları tutulmuş kaslar ile uyanılmasına sebep olmaktadır. Acıbadem Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Tural Ahmad Fibromiyalji ile ilgili merak edilenleri yanıtladı.
30-60 yaşlar arasında kadınlarda fazla görülür
Her yaşta ve her iki cinste görülebilmekle birlikte en sık 30-60 yaşlar arasında kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Bunun en belirgin nedeni kadınların erkeklere oranlara vücutlarının daha kolay deformasyona uğramasıdır.
Fibromiyalji'nin belirtileri nelerdir
3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır. Ağrı ana belirtidir. Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir. Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir.
- Ağrı (Özellikle kötü uyku, soğuk, nemli havalar ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir.)
- Boyun, omuz, diz, dirsek veya kalçalarda, uylukta duyarlılık
- Dinlendirmeyen uyku (Çok sık görülür.)
- Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk
- Gerilim ya da migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi
- Konsantrasyon güçlüğü
- El, kol, ayak, bacaklar ya da yüzde hissizlik veya karıncalanma
- Karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi mide-bağırsak sistemi ile ilgili şikayetler
- Adet öncesi gerginlik, ağrılı adet dönemleri
- İdrara sık çıkma
Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak kas ve eklem ağrıları, dinlendirmeyen uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir.
Stres, kaygı, depresyon romatizmal hastalıkları tetikliyor
Fibromiyalji'nin nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber stres, kaygı, depresyon, dinlendirmeyen uyku ve bazı romatizmal ve hormonal hastalıklarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Aşırı egzersiz ya da ağır sporlar yapmak, hareketsizlik, soğuk ve nemli havalar, psikolojik stresler ağrıları artırır.
Tatilde romatizmal rahatsızlıklar azalır
3 aydan daha uzun süren, vücutta yaygın ağrı ve 18 hassas noktadan en az 11'de üzerine bastırmakla aşırı hassasiyetin meydana gelişi Fibromiyalji tanısının olmazsa olmaz ilk şartıdır.
Fibromiyalji'de sık rastlanılan bulgulardan en az 3'ü ve eşlik eden diğer bulgulardan herhangi birinin birlikte bulunması tanıyı destekleyecektir. Bu yakınmalar sabahları hareketsiz kalmada, soğukta, nemde, kasvetli kapalı havalarda ve aşırı aktivitelerde, mutsuzluk hallerinde artar, sıcak havalarda, masaj veya sıcak uygulamalarda hatta tatilde azalır.
Aslında bu tip belirtilerin başka hastalıklarda bulunanlarla yakın benzerlikler göstermesinden dolayı Fibromiyalji tanısı oldukça zordur. Bu yüzden doktor hastanın tıbbi gelişmesini tam olarak sorgulamak zorundadır. Eğer bu şikayetler 3 aydan fazla sürüyorsa Fibromiyalji'den şüphelenilmesi gerekir.
Fibromiyalji'de, laboratuvar, röntgen gibi herhangi bir kesin tanı yöntemi yoktur. Bunlar, ancak ayırıcı tanıda değer taşıyabilir. Bu amaçla tam kan sayımı, idrar tahlili, tiroit hormon testleri veya romatizma testleri istenebilir. Özetle doktor tanısını sadece hastanın tahliline ve filmine dayanarak değil tersine hastayı dinleyerek ve detaylı muayene ettikten sonra koymalıdır.
Hastalarda hassas nokta tespiti ve bazı standart soruları içeren " FİBROMİYALJİ RİSK TESTİ" mutlaka yapılmalıdır. Siz de bu testi yaparak kendinizde Fibromiyalji olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Hastanın yanı sıra yakınları da eğitilmelidir
Hastalar tüm problemlerine rağmen hayattan elini eteğini çekmemeli ve katılımlı bir yaşam sürmelidir. Hastanın kısıtlanmış olan yaşamsal tüm fonksiyonlarının yeniden artırılması gerekir. Hastalara başta ağrı ve diğer sorunlarla baş edebilme stratejilerinin etaplar halinde öğretilmesi temel amaç olmalıdır. Fibromiyalji tedavisinde hekim hasta işbirliği son derece önemlidir. O halde tedavinin ilk basamağı hastanın ve yakınlarının eğitimidir.
İkinci olarak; egzersiz tedavisi; kondisyonu artırmakta, travmaları ve dışarıdan gelen zararlı uyaranları azaltmakta ve ağrı kısır döngüsünü kırabilmektedir. İlaç tedavisi, fizik tedavi yöntemleri, lokal enjeksiyonlar, uygun diyet ve düzenli su içme tedavi yöntemleri arasındadır.
