Üniversiteli gençler 'şapkadan' epilepsi tanısı ve takibi yapan cihaz geliştirdi

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünden iki, Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Tıp Fakültesinden bir öğrencinin yer aldığı proje kapsamında geliştirilen cihaz, şapkaya monte edildi.

"NeuroAnalyzer" adı verilen cihaz, kısa süreli beyin fonksiyon bozukluğu, beyin hücrelerinde geçici anormal elektrik yayılması sonucu ortaya çıkan ve halk arasında "sara" olarak da bilinen hastalığın tanısı ve takibinde kullanılabilecek.

Cihazın çalışma prensibi, beyin görüntüleme verilerindeki nöbet anlarını raporlayan EEG üzerindeki gürültüleri otomatik olarak temizleyip, yapay zekayla tespit etmesine dayanıyor.

Yazılıma eklenen özelliklerle, hastanın takibinin de yapılacağı sistem sayesinde elde edilecek veriler raporlanarak doktorların bilgisine sunulacak.

BUÜ Tıp Fakültesi 5. sınıf öğrencisi Abdülhamit Tatlı, epilepsi hastalarıyla ilgili görüntüleme işlemlerinde standart sistemlerden yararlanıldığını söyledi.

Buna göre, bir teknikerin ıslak elektrotları hastanın başına yerleştirdiğini belirten Tatlı, "Sonrasında göz ve kas hareketlerinden artefaktlar oluşuyor, bunları tek tek elle siliyor. Uzun bir çekim oluyor bazen. Hastalar kafalarında elektrotlar olduğu için zorluk çekiyor." dedi.

Tatlı, hem bu işlemi kolaylaştırma hem de doktora yardımcı olabilecek bir yazılım sunma hedefiyle yola çıktıklarını anlattı.

Akademiden ve sağlık sektöründen mentorluk desteği aldıklarını bildiren Tatlı, "Şapka içine yerleştirdiğimiz sistem ve yazılımla epilepsi hastalarına daha rahat çekim imkanı sunuyoruz. Şu anda, taşınabilir EEG pazarı 230 milyon dolarlık bir ticaret hacmine sahip ve bu artıyor. İlerleyen dönemlerde hastanelerde taşınabilir ve giyilebilir sistemlerin arttığını göreceğiz. Teknikerin, doktorun ve hastanın işini daha da kolaylaştıran bir sistem sunuyoruz." ifadelerini kullandı.

"24 saat aralıksız ölçüm yapabiliyor"

BTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 4. sınıfta okuyan İzzet Başlı, cihazın üzerindeki elektrotlar vasıtasıyla beynin elektriksel aktivitelerini ölçebildiklerini söyledi.

EEG çekimlerinin büyük kısmının epilepsi hastalığının tanısı için kullanıldığına değinen Başlı, şöyle devam etti:

"Genellikle 24 saat yapılan çekimler dolayısıyla klinikte hastaların çok büyük güçlükler çektiğini, aynı zamanda bir haftalık çekimlerin de mevcut olduğunu biliyoruz. Hastaların yaşam standardını yükseltecek, günlük yaşantısından alıkoymayacak, konfor alanının dışına çıkarmayacak, aynı zamanda herhangi sosyal izolasyona maruz kalmadan toplumdan kopmamasını sağlayacak bir cihaz geliştirdik. Cihazımız 8 kanallı ancak ilerleyen süreçlerde sahip olduğumuz elektrotları daha da geliştireceğiz. 24 saat aralıksız ölçüm yapabiliyor. Seri üretime geçmeyi düşünüyoruz. Aynı zamanda hastanelerde yapılan çekimleri de taşınabilir sistemlerle yapmayı planlıyoruz. Cihazımız kablosuz veri aktarım özelliğine sahip ve verileri SD karta kaydedebiliyoruz. Bu sayede doktora iletildiği zaman bu sinyalleri yorumlayabiliyor."

Başlı, geliştirdikleri cihaz için ay sonuna kadar patent başvurusunda bulunacaklarını kaydetti.

Aynı bölümün son sınıfında öğrenimini sürdüren Osman Kürşat Alpaydın da BTÜ Teknoloji Transfer Ofisinde eğitimler aldıklarını, başvuru süreçlerinin ardından şirketlerini kuracaklarını belirtti.

Cihazın açık kaynak yazılımlarla kendileri tarafından tasarlandığını ve hayata geçirildiğini ifade eden Alpaydın, "Yazılım, EEG verileri üzerindeki gürültüleri yok ederek, ardından epilepsi hastalığında kullanılan epileptik hareketleri teşhis ediyor. O EEG verileri üzerinde kriz anı varsa, hasta o süreçte kriz geçirmişse bu kriz anını ve süresini kaydediyor. Bu elde edilen verileri raporlayarak, doktorun daha kolay teşhis koymasını sağlayan bir karar destek sistemini oluşturduk. Hem yazılım hem donanım tamamen yerli ve milli imkanlar kullanılarak geliştirilmiştir." bilgisini paylaştı.

Teknoloji Transfer Ofisi Müdürü Doç. Dr. Nadir Yıldırım ise üniversite ve sanayi iş birlikleri kapsamında girişimcilik hizmetlerini hem öğrencileri hem de bölgelerindeki insanlara sağlamayı amaçladıklarını dile getirdi.

İhtiyaçlar doğrultusunda sertifikasyon programları düzenlediklerini kaydeden Yıldırım, "Üniversite-sanayi iş birliği çerçevesinde TÜBİTAK 2244 projesinde 23 projeyle Türkiye rekoru kırmış bir üniversiteyiz. Ana amaçlarımızdan biri, girişimcilik ekosistemini bölgemiz ve ülkemizde geliştirebilmektir. Bu kapsamda Bursa, Eskişehir, Bilecik Kalkınma Ajansı ve üniversitemiz iş birliğiyle geliştirdiğimiz girişimcilik programını öğrencilerimize ve halkımıza sunduk. Bir yıllık sürecin ardından girişimcilerimizi yatırımcı karşısına çıkardık." diye konuştu. 

AA