Türk tiyatrosunun hem oyuncusu hem eğitmeni: Hadi Çaman

Balkanlar'dan göç eden Devrekanili Niyazi Bey ile Zatiye Hanım'ın üç çocuğundan biri olan Hadi Çaman, 3 Ocak 1943'te Kastamonu'da dünyaya geldi.

Çaman, ilkokulu Abdülhak Hamit İlkokulu'nda, liseyi ise Abdurrahman Paşa Lisesi'nde tamamladı. Devlet memuru olan anne ve babasının tayinleri sebebiyle, ailesiyle birlikte 1960'lı yılların başında İstanbul'a yerleşen sanatçı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde okudu.

İstanbul Belediye Konservatuvarında Yıldız Kenter'den ders alan ve mezun olan Çaman, 1962'de Dormen ve Kenter tiyatrolarının açtığı sınavı kazanıp kursiyer oldu.

"Altın Yumruk" adlı oyunla 1963'te Dormen Tiyatrosunda profesyonel oyunculuğa başlayan sanatçı, 10 yıl boyunca aynı tiyatroda 20'yi aşkın oyunda görev aldı.

"Yeditepe Oyuncuları"nı 1982'de kurdu

Usta oyuncu, 1973-1982 arasında Gülriz Sururi-Engin Cezzar, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner, Miyatro (Müjdat Gezen) ve Şan Tiyatrosunda sahnelenen oyunlarda rol aldı.

Hadi Çaman, 1982'de kurduğu "Yeditepe Oyuncuları" tiyatrosunda, Tolga Çevik, Cem Özer ve Sevinç Erbulak'ın da aralarında bulunduğu pek çok ünlü ismi Türk tiyatrosuna kazandırdı.

Oyuncu ve yazar Füsun Önal ile 1980'li yılların başında "Kelebekler Özgürdür" adlı oyunda rol alan sanatçı, gösterdiği performansla geniş kitleler tarafından tanınmaya başladı.

Çaman, İzmirli tiyatro sanatçısı ve yazar Bengi Şen ile 1970'te hayatını birleştirdi.

Aynı yıl "Adım Kan Soyadım Silah" isimli filmle sinemaya adım atan başarılı oyuncu, pek çok filmde oynadı.

Çeviriler ve uyarlamalar yapan, oyun yazıp yöneten Çaman ve kurduğu tiyatro, "Avni Dilligil Ödülü", "Afife Jale Ödülü", "İsmet Küntay Ödülü" ve "UNESCO Yaşam Yapıtı Ödülü"nün aralarında bulunduğu çok sayıda ödüle layık görüldü.

Usta oyuncu, Haldun Dormen, Erol Günaydın, Nevra Serezli, Gülriz Süruri, Engin Cezzar Altan ve Füsun Erbulak, gibi Türk tiyatro tarihine adını yazdıran ustalarla 1960 ve 1970'li yıllarda yaşadığı anılarını, 2002'de yayımlanan "Güzeltmek" adlı kitabında kaleme aldı.

"Hepsi ülkeme helal olsun"

Usta oyuncu, 40. sanat yılı dolayısıyla yazdığı metinde şunları kaydetmişti:

"Yüze yaklaşan oyun, bir o kadar ustayla, göz göze soluk soluğa geçen muhteşem günler. Dormen Tiyatrosunun ailevi ortamında başlayan, daha sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Şan Tiyatrosu, Venüs Tiyatrosunu kapsayan yıllar. Yıl 1982, Yeditepe Oyuncuları. Yirmi yıl, aralıksız ışık saçmak için verilen sonsuz savaş, onlarca genç insana açılan kucak, yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayısız ödül. En önemlisi, ülkemizde bir ilke imza atıp, bir müsamere salonundan, kültür merkezine dönüştürülen koca bir yapı. Kısacası bir ömür. Seve seve, özveriyle, içtenlikle, gönülden sunulan bir yaşam. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen bir oğul. Hepsi ülkeme helal olsun."

Tiyatro eleştirmeni ve yazar Üstün Akmen ise bir yazısında, Çaman'ı şu sözlerle anlatmıştı:

"Sanatçının kazandığı ilk başarılarıyla sanatının kişisel olmayan ününü paylaşmasına, giderek içgüdüsel ve olabildiğince alaylı biçimde başarı denilen olguyu geri çevirmeye doğru yöneldiğine, o gün bugündür Hadi Çaman'da tanık oldum. Sanatının kişisel, kazançsız, özgür olduğu, kendi kendinin farkına varmadığı, kendi kendine güldüğü, kendi kendini alaya aldığı evreyi elden bırakmayan enderlerimizdendi o. 46 yıl sanat yaptı. Yetişti, yetiştirdi ve bunun hep böylece sürüp gitmesini istedi."

Çaman, ALS hastalığı ve diğer rahatsızlıkları nedeniyle, 2007'de Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi'nde tedavi altına alındı.

Hastanenin yoğun bakım servisinde 127 gün kalan sanatçı, 2008'in nisan ayında İstanbul'da bir bakımevi ve rehabilitasyon merkezine yerleştirildi. Sanatçı, 22 Eylül 2008'de, 65 yaşında hayata veda etti.

Rol aldığı filmlerden bazıları şöyle:

"Ankara Ekspresi", "Gerçek Hikaye", "Midasın Düşü", "Eşref Saati", "Şen Olasın Nuri Bey", "Yağmurdan Kaçarken", "Portatif Hüseyin", "Aile Pansiyonu", "Kiralık Ev", "Hayroş", "Yaygara 86", "İntihar", "Topuz"AA