Tunus'ta sandık çıkış anketlerine göre 40 milletvekili çıkartarak birinci parti olan Nahda Hareketini zor bir koalisyon arayışı süreci bekliyor.
Tunus'ta parlamento seçiminin galibi Nahda Hareketi
Tunuslular, parlamentonun 217 yeni üyesini belirlemek üzere dün sandık başına gitti. Yüksek Seçim Komisyonunun (YSK) verdiği bilgiye göre 7 milyondan fazla seçmenin bulunduğu ülkede, seçimlere katılım oranı yüzde 41,32'de kaldı
Sandık çıkış anketine göre, Nahda Hareketi oyların yüzde 17,5'ini alarak seçimin galibi oldu. Tutuklu medya patronu Nebil el-Karvi'nin partisi ise yüzde 15,6 oyla ikinci sırada yer aldı.
Diaspora için ayrılan 18 milletvekiline ilişkin henüz bir sonuç açıklanmadı. YSK'nin ilk resmi sonuçları 9 Ekim'e kadar açıklaması gerekiyor.
Ülkede hükümeti kuracak parti, 109 milletvekilinin güvenoyunu alması gerekiyor.
Nahda Hareketi, kesin sonucun açıklanmasının ardından cumhurbaşkanı tarafından iki ay içinde hükümeti kurmakla görevlendirilecek. Nahda Hareketi başarısız olursa cumhurbaşkanı başka bir partiye hükümeti kurma görevi verecek. Hükümet kurulamaması durumunda ise seçim yenilenecek.
Sandık çıkış anketinin gösterdiği sonuçlar doğrulanırsa Tunus'ta parlamentonun dağılımda öne çıkan partiler şöyle sıralanıyor:
Nahda Hareketi: 40 milletvekili
Muhafazakar İslami siyaseti savunan Nahda Hareketi, 2011 yılında Zeynel Abidin Bin Ali yönetiminin devrilmesinin ardından Tunus'taki ana aktörlerden biri olarak öne çıktı.
Nahda Hareketi, 2014 yılındaki genel seçimde yaklaşık yüzde 28 oy oranıyla 69 milletvekili çıkarmayı başarmıştı. Nahda Hareketi'nin uzun süredir koalisyon ortağı olması ve ülkede kötü giden ekonomiden sorumlu tutulan siyasi aktörler arasında yer alması nedeniyle bu seçimde geriye düştüğü uzmanlarca dile getirildi.
Seçimlerde 40 milletvekili çıkartan Nahda Hareketi, çok parçalı parlamentoda koalisyon arayışına girerek hükümeti kurmaya çalışacak.
Seçim öncesinde Nahda Hareketi ile Tunus'un Kalbi partisi karşılıklı koalisyon olasılığını reddetmişti.
Tunus'un Kalbi: 33 milletvekili
Tunus'un Kalbi seçimlerde 33 milletvekili çıkardı. Partisinin lideri tutuklu medya patronu Nebil el-Karvi, aynı zamanda cumhurbaşkanı adayı. Nebil el-Karvi, 13 Ekim'de yapılacak ikinci turda bağımsız aday Kays Said'le yarışacak.
Nida Tunus partisinin kurucuları arasında yer alan 56 yaşındaki Karvi, başkanlığını yaptığı Halil Tunus Vakfının ülke genelindeki fakir bölgelere yardımlarını televizyon kanalı Nesma aracılığıyla duyurmasıyla özellikle ekonomik sıkıntılarla boğuşan halk nezdinde üne kavuştu.
Son yıllarda popülist faaliyetlerine ağırlık veren Karvi, uluslararası gözlemciler tarafından "Tunus'un Berlusconi'si" şeklinde tanımlanıyor.
Karvi, 23 Ağustos'tan bu yana "yolsuzluk, kara para aklama ve vergi kaçırma suçlarından" tutuklu ve temyiz mahkemesi cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tura kalmasına rağmen serbest bırakılmasını reddetti.
Onur Koalisyonu: 18 milletvekili
Bağımsız isimlerin bir araya gelerek Şubat 2019'da kurduğu Onur Koalisyonuna avukat Seyfeddin Mahluf liderlik ediyor. 18 milletvekili çıkartan Mahluf, sonuçların ardından parlamento içindeki diğer bağımsızları yanlarına çekmeye çalışacaklarını belirtti.
Yaşasın Tunus: 16 milletvekili
Başbakan Yusuf Şahid'in liderliğini yaptığı Nida Tunus partisinden kopanlar ve diğer bağımsız isimleri barındıran Yaşasın Tunus partisi seçimlerde 16 milletvekili çıkardı.
Partinin daha önce de iş birliği yaptığı Nahda Hareketi ile koalisyon kurabileceği konuşuluyor.
Halk Hareketi partisi: 15 milletvekili
Tunus'ta Arap milliyetçiliği fikrini savunan Halk Hareketi, sandık sonuç anketlerine göre 15 milletvekili kazandı. Ülkedeki devrimden sonra kurulan partinin, bir önceki dönemde üç milletvekili bulunuyordu.
Özgür Anayasa: 14 milletvekili
Tunus'un devrik lideri Zeynel Abidin Bin Ali'nin partisiyle aynı ismi taşıyan Özgür Anayasa partisi, eski rejim taraftarı olarak biliniyor. Partinin lideri Abir Musi, cumhurbaşkanlığı seçimindeki iki kadın adaydan birisiydi.
Parti seçimlerde 14 milletvekili çıkardı.
Demokratik Akım: 14 milletvekili
Cumhurbaşkanlığı adayı Muhammed Abu liderliğindeki Demokratik Akım partisi, 2013 yılında kuruldu ve bir önceki dönemde 3 milletvekiliyle temsil ediliyordu. Bu seçimde 14 milletvekili çıkartan partinin lideri Abu, seçimden sonra yaptığı açıklamada, koalisyona kapıyı kapatarak muhalefette kalacaklarını açıklamıştı.
Tunus Yaşamı: 5 milletvekili
Geleneksel siyaset dışından gelen İşkadını Ülfe Terras Rambourg liderliğinde kurulan Tunus Yaşamı, parlamentoya yeni katıldı. Partinin liderinin adı ülkede son günlerde patlak veren ABD'de lobi faaliyetlerine ilişkin bir skandala karıştı.
Parti parlamentoda 5 milletvekiliyle temsil edilecek.
Tunus Alternatif : 3 milletvekili
Tunus'un eski Başbakanı Mehdi Cuma liderliğinde 2017 yılında kurulan Tunus Alternatif partisi de parlamentoya yeni katıldı. Tunus Alternatif partisi 3 milletvekiliyle parlamentoda temsil edilecek.
Nida Tunus: 1 milletvekili
Tunus'taki 2014 yılındaki seçimleri 86 milletvekiliyle birinci tamamlayan Nida Tunus partisi aradan geçen süre içinde iç çekişmeler sonucunda parçalandı. Bir önceki seçimin galibi Nida Tunus, oyların sadece yüzde 2,5'ini alarak sadece bir milletvekili çıkarabildi.
Yüzde 3 barajının parlamentoya etkisi
Tunus'ta devrim sonrasında ortaya çıkan siyasi tablo çok parçalı bir görüntü veriyor. Aynı görüşü savunan irili ufaklı çok sayıda parti bulunuyor.
Ülkede devrim sonrasında siyasi temsili artırmak için belirlenen yüzde 3 oranındaki seçim barajı, parlamentodaki parçalanmış yapıyı destekliyor. Bu çok seslilik, zaman zaman yönetim krizleri ve hükümetlerin yıkılmasıyla sonuçlanıyor.
Milletvekillerinin partiler arasındaki geçişleri, ülke içinde "parti turizmi" şeklinde nitelendiriliyor. Tunus siyasetinde, devrimden sonraki son 8 yılda 10 ayrı başbakanın değişmesi bu parçalanmış yapının sonucu olarak görülüyor.
Parlamentonun önemi
Tunus'ta parlamento, başbakanın seçimi, hükümetin denetimi, anayasal devlet kurumlarına atamaların yapılması gibi çok sayıda görevi üsleniyor.
Cumhurbaşkanı ise savunma, milli güvenlik ve dış politika konuların yanı sıra yasamada onay mercii.
Ekonomik sorunlar çözülmeyi bekliyor
Arap Baharı'nın, Tunus'a demokratik katılım, eşitlik, temel hak ve özgürlükler anlamında birçok kazanım sağlamasına rağmen ekonomik anlamda etkisi olmadı.
Tunus'ta yüzde 15 oranındaki işsizlik, kırsalda ve gençler arasında yüzde 30'ların üzerinde seyrediyor. Yüksek enflasyon, zamlar, yerel para biriminin değer kaybı, alım gücünün zayıflaması, gelir dağılımındaki eşitsizlik gibi ekonomik sorunlar seçmenin gündeminde en üst sırada yer alıyor.
Seçmenlerin şikayetleri arasında ülke siyasetinin günlük sorunlara çözüm getirmekteki yetersizliği, kamu hizmetlerindeki aksaklık, kent ve kırsal arasındaki uçurum, yolsuzluk gibi sorunlar bulunuyor.
AA
