İran destekli yabancı terörist gruplar, Suriye'nin Irak sınırında yer alan ve Sünni Arap nüfusun yaşadığı Deyrizor kentinde, askeri ve sivil hayatın her alanına hakim durumda. Sivillere ait mülklere el koyan gruplar, mezhepsel eğitim ve kültürel faaliyetler düzenliyor.
Beşşar Esed rejimi, Suriye'de muhaliflere karşı operasyonlarını uzun süredir kendi ordusu vasıtasıyla değil, esas İran destekli yabancı terörist güçlerle yürütüyor. Bu gruplar, halihazırda en yoğun İdlib, Şam, Humus, Lübnan sınırı ve Deyrizor'da konuşlu bulunuyor.
Ancak Deyrizor'daki yerel kaynaklar, söz konusu unsurların bu kentteki varlığının askeri amacın ötesine geçtiğini belirtiyor.
Suriye-Irak sınırındaki Deyrizor, İran'dan Lübnan'a uzanan kara bağlantısını sağlayan kent konumunda bulunuyor. Irak ve Ürdün'den gelen boru hatlarıyla ticaret yolları da bu kentten geçiyor.
Teröristlerin Deyrizor'a yerleşmelerine giden süreç
İran destekli yabancı terörist grupların Deyrizor'a yerleşmelerine giden süreç, Nisan 2016'da rejimin Rusya'nın hava desteğiyle Humus'a bağlı Karyateyn ve Mart 2017'de Tedmur'a (Palmira) düzenlediği operasyonlar sırasında başladı.
Rejim, bu operasyonlarda kara gücünü önemli ölçüde yitirince, M 20 otoyolunun bağladığı Tedmur kavşağı ile yaklaşık 200 kilometre kuzeydoğusundaki Deyrizor kavşağını elinde tutma gereksinimini, İran destekli gruplar vasıtasıyla gidermişti.
Halihazırda çoğu Irak'taki Haşdi Şabi bileşeninin Suriye'deki kollarından oluşan bu gruplar, İran ve Haşdi Şabi ile bağlantıları nedeniyle de Deyrizor'a özel önem verdi.
Rejimin, yine İran destekli grupların ve Rusya'nın desteğiyle Kasım 2017'de Deyrizor'un batısındaki DEAŞ işgaline son vererek kentin bu kısmını ele geçirmesiyle, söz konusu terörist gruplar bölgeye yerleşti.
En yoğun varlık Mayadin ilçesinde
İran destekli yabancı terörist gruplar, Fırat Nehri'nin ikiye böldüğü Deyrizor'un rejim kontrolündeki batı tarafında çok sayıda karargah, okul binası, cami, ev ve depoyu kontrol altına aldı.
Deyrizor'a bağlı Mayadin ve Elbukemal ilçeleri, Hatla, Salihya, Muhasan, Top, Bukris, Subeyhan, Aşşara beldeleri ile Ayn Ali köyü, bu grupların en yoğun şekilde bulundukları bölgeler olarak biliniyor. Bunlar içerisinde Mayadin ilçesi, adeta İran destekli yabancı terörist grupların işgali altında.
İlçedeki telekomünikasyon ağı merkezi, Zübeyde Ortaokulu, Fırat Nehri yakasındaki villalar, bazı camiler, Tekiyye Sokağı ve sivillere ait birçok taşınmaza el koyarak buralarda konuşlanmış durumda.
İran Devrim Muhafızları komutada
Deyrizor'da ağırlıklı İran, Irak ve Lübnan kökenli teröristler bulunurken, kalan nüfus ise Afganistan ve Pakistanlılardan oluşuyor.
İran Devrim Muhafızları, Lübnan Hizbullahı, İranlı Kudüs Tugayı ve Iraklı Nüceba Hareketi, Deyrizor'da en yoğun görülen gruplar arasında.
İran Devrim Muhafızlarından Hac Sadık il merkezindeki, Müslüm Süleymani ise Elbukemal ilçesindeki grupları komuta ediyor.
İki bin kişilik Kudüs Tugayı komuta merkezi olarak, Deyrizor'un merkezindeki 3 villada ve Al Assad Hastanesinin yanındaki binayı kullanıyor.
İran Devrim Muhafızları ve Nüceba Hareketi, karargahlarını ortak kullanırken, iki grubun toplam mevcudu bin 500-2 bin civarında. En yoğun Elbukemal ilçesinde konuşlu iki grubun ortak özelliği, ağır silahlara sahip olmaları.
Elbukemal'in Ketif ve Cemiyat semtlerinde yoğun bulunan Nüceba, 20 tanka sahip. Bu grubun, Elbukemal Çölü'nde Hizam Kem ve Hasyan bölgelerinde nöbet noktaları da mevcut. Söz konusu grup, Deyrizor merkezindeki Güvenlik Karesi'nin yakınlarında 5 eve el koyarak, burayı toplantı odası ve gıda deposuna çevirdi.
Hizbullah ise 700'ü bulan mevcuduyla 2017'den bu yana maaş bağlayarak, safına yüzlerce Deyrizorlu genci kattı.
Kaynaklar, İranlıların Deyrizor'da yalnızca askeri alanda değil, hukuk ve eğitim alanları başta olmak üzere kamusal hayatın tümünde yönetimi ele aldığını vurguluyor.
Mayadin ilçesinde 6-10 yaşlarındaki çocuklara mezhepsel eğitim vermek amacıyla okul açan söz konusu gruplar, kentteki kültür merkezinde çeşitli etkinlikler düzenliyor.
İran destekli gruplar, Deyrizor merkezinde Şii inancına ait ibadethane olan hüseyniyeleri de açıyor.
"Kutsal" yerleri ele geçiriyorlar
Bu gruplar, Mayadin ilçesindeki bazı türbelere "hac" ziyaretleri düzenliyor.
Geçen hafta, İran Devrim Muhafızları, Kubbut Ali (Ali'nin kubbesi) köyünde sivilleri "durum düzeltme" belgesi alamadıkları gerekçesiyle evlerinden çıkardı ve köyü bu şekilde ele geçirdi.
Köy, Nüceba Hareketine devredildi.
AA
