Jin. Op. Dr. Mürüde Çakartaş Dağdelen, sperm dondurma hakkında bilgiler verdi;
Sperm dondurma; sperm hücrelerinin ilerleyen zamanlarda kullanılması adına koruma altına alınması için dondurulması işlemidir. Erkekler ilerleyen yaşlarda sperm hücrelerinin verimliliğini yüksek tutabilmek adına bu yöntemi tercih ederler. İlerleyen yaşlarda erkeklerin çocuk sahibi olabilme yeteneği düşecektir. Bu yüzden genç ve sağlıklı yaşlarda spermler dondurulabilir. Erkeklerde yaşın ilerlemesine bağlı olarak kromozomal anormallikle doğacak bebek oranında artış olur.
Günümüzde çok başvurulan bir yöntem olan sperm dondurmada, spermler dondurulma yöntemiyle koruma altına alınır. Koruma altına alınan spermlerde zaman sınırı olmaz. Spermler doğru yöntemlerle muhafaza edilirse süresiz olarak canlı kalabilir. Günümüzde 15-20 yıl öncesinde alınan spermlerde dahi başarılı gebelik gerçekleştirilebiliyor. Birçok kişi tarafından bu yöntem başarı oranı yüksek olduğu için tercih ediliyor.
Bkz: Sperm Dondurma Nedir, Nasıl Yapılır?
Sperm dondurma kimler için uygundur?
Sperm dondurma işlemi son yıllarda Türkiye’de yoğun olarak tercih edilmeye başlayan yöntemlerden biridir. Bazı durumlar vardır ki sperm dondurma işlemi için en uygun aday olabilirsiniz. Bu işlem için uygun durumlar;
Sperm miktarı düşük olan ya da sperm kalitesinin düşük olması sebebiyle gebelik oluşturmada şansı düşük olan kişiler,
Kanser tedavisi kapsamında kemoterapiye başlamadan evvel ilerleyen yıllarda doğurganlık oranını korumak isteyen kişiler,
Çocuk sahibi olma ihtimalini ilerleyen yıllara ertelemek isteyen kişiler,
Yaralanma ihtimali yüksek olan meslek icra eden kişiler,
Üreme sistemi ile ilgili bir ameliyat geçirmesi zorunlu olan kişiler,
Kısırlık tedavisi gören ve lazım olması durumunda semen örneği üretemeyecek kişiler,
Vasektomi planı yapan ve ilerleyen süreçte doğurganlık oranını korumak isteyen kişiler,
Sperm hücrelerini başkaları adına bağışlayan kişiler,
Sperm hücresinde hasara yol açma ihtimali olan ilaç kullanan kişiler,
İlerleyen yıllarda sperm elde etmesi zor olabilecek kişiler,
Kaza yaşadıktan sonra omurilik yaralanmasına bağlı olarak ejakülasyon sorunu yaşayan kişiler,
Tüp bebek tedavisi sürecinde tüp bebek merkezinde olamayacak kişiler sperm dondurma prosedürünü uygulayabilirler.
Sperm dondurma nasıl yapılır?
Sperm dondurma işlemine başlamadan önce erkek adaydan semen analizi, HIV; Hepatit gibi hastalıkların olup olmadığını anlayabilmek amacıyla kan testi uygulanır. Semen analizi ise sperm kalitesini ve sperm miktarını belirleyebilmek için uygulanan bir testtir. Test sonucunu dikkate alarak ejakülattaki sperm sayısı, hareketli sperm yüzdesi, sperm hareketlerinin niteliği ve standart görünüme sahip sperm yüzdesi belirlenir. Bu test sonuçlarından yola çıkarak sperm verimliliğinin kontrolü gerçekleştirilir.
Tüm test sonuçları olumluysa sperm numunesi istenecektir. Doktorunuz numune verme işlemi olmadan 4-5 gün önce cinsel ilişkiye ara vermenizi isteyecektir. Erkekler yakın zamanda bir boşalma deneyimi yaşadıysa sperm sayısı düşebilir. Bunun yanında çok uzun süre önce boşalmış olmak da istenen bir durum değildir. Çünkü çok uzun süre önce boşalan erkeklerde spermlerin önemli bir bölümü hareketsiz olacaktır. Bir boşalma sürecinde boşalma hacmi ve son boşalma döneminden itibaren geçen süreye göre 40-600 milyon arasında sperm elde etmek mümkündür. Semen numunesi laboratuvar ortamında analiz edilir. Doktorunuz gerekli görürse ek numuneler de isteyebilir.
Sperm dondurma işleminden sonra sperm hücrelerinde hasar oluşmasını engellemek amacıyla numuneye düşük moleküler ağırlığı olan ve buz kristalleşmesi yöntemiyle spermi donma hasarından koruyacak yüksek geçirken özellikte olan kimyasal kriyoprektan da ekleniyor.
Sperm dondurma teknikleri nelerdir?
Sperm dondurma işleminde kullanılan 2 farklı yöntem vardır. Doktorunuzu tavsiyesi ve sizin dondurma amacınıza göre bir yöntem belirlenebilir. Dünyada kullanılan sperm dondurma teknikleri şu şekildedir;
Yavaş dondurma
2-4 farklı işlemde yapılan bir dondurma türüdür. Ortalama 3-4 saat kadar süren bu işlemde ilerleyen sperm soğutma işlemi yapılır. Alınan örnek -196 santigrat derece sıcaklıkta olan sıvı azot içine daldırılmaktadır. Geleneksel sperm dondurma yöntemi olarak kabul edilmektedir.
Hızlı Dondurma
Hızlı sperm dondurma işlemi vitrifikasyon olarak da adlandırılır. Bu yöntemde numuneleri tutan steril çubuklarla birlikte azot buharları 10 dakika kadar temas halinde bırakılır. Daha sonra -196 santigrat derece sıcaklıkta olan sıvı azot için daldırılır. Bu sayede sperm sıcaklığı da o an 37 dereceden -196 dereceye düşmektedir. Hızlı dondurma yöntemiyle dondurulan spermlerin hayatta kalma oranı daha yüksektir.
Dondurulan spermler kaç yıl saklanabilir?
Sperm dondurma işlemlerinde standart depolama süreci 10 yıldır. Bazı özel durumlarda dondurulan spermler daha uzun süre de saklanabilir. Saklama süresi kişinin tercihi, kliniğin uyguladığı prosedür, Sağlık Bakanlığının belirlediği süre, maliye ve spermin uygunluğu gibi durumlara göre değişir. Geç yaşlarda çocuk dünyaya getirme süreci de dikkate alınarak saklama süresine karar verilebilir. Saklama süresi uzadıkça bir maliyet olduğu için bütçeniz de belirleyicidir. Sperm dondurma işlemi yapan kişi sürekli klinikle iletişim halinde kalmalıdır. Belli yenileme dönemlerinde klinikle iletişim kurulmazsa izlenecek yöntem farklı olabilir.
Dondurulan spermler nasıl çözülür?
Sperm dondurma işlemi sonrasında en önemli süreç dondurulan spermlerin çözülmesidir. Yanlış bir prosedür uygulanırsa spermlerin canlılığı kaybolabilir. Bu yüzden hücrede ani termal değişiklikler olmayacak şekilde işlem yapılmalıdır. Dondurma işlemi yapıldıktan sonra çözülme sıcaklığı olarak 37 santigrat derece kullanılır. Daha yüksek çözülme sıcaklıkları daha hızlı ısınma sağlasa da hücreye hasar verme riski söz konusudur.
Sperm hücrelerinin çözülmesinin ardından kültür ortamında yıkanarak santrifüjlenerek kriyoprezervasyon ortamından ayrılmaktadır. Elde edilen sperm için sonradan aşılama ya da tüp bebek tedavisi gibi doğurganlık yöntemleri tercih edilebilir. Ayrıca gebelik ihtimalini arttırmak adına mikroenjeksiyon da tercih edilebilir.
Kaynak: https://ivoxtupbebekmerkezi.com/