Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ülkenin tek petrol rafinerisinin çalışmaya devam edebilmesi için ABD’den yaptırım muafiyeti alamadıklarını açıkladı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Sırbistan’ın çoğunluk hisseleri Ruslara ait olması nedeniyle ABD yaptırımlarına maruz kalan petrol ve doğalgaz şirketi Sırbistan Petrol Endüstrisi (NIS) için yeni bir yaptırım muafiyeti alamadıklarını ve ülkenin kuzeyindeki Pancevo kentindeki petrol rafinerisinin kapanacağını açıkladı. Bugün cumhurbaşkanlığında gerçekleştirilen basın toplantısında Vucic, "Pancevo’daki rafinerimize ham petrol tedarikinin devamı için lisans almayı bekliyorduk ama olumlu bir karar gelmedi" dedi.
NIS şirketine ait rezervler hariç devletin kendi rezervlerinde de oldukça yüksek miktarda benzin ve dizel yakıt bulunduğunu ifade eden Vucic, Sırbistan’da tüketimin yüzde 82 oranında dizel ağırlıklı olduğunu ve toplamda 204 bin tonun üzerinde dizel yakıt rezervlerinin bulunduğunu söyledi. Vucic, dizel rezervlerinin ocak ayı sonuna kadar yeterli olacağını vurguladı.
"Hiçbir şekilde paniğe ya da olağanüstü tedbirlere gerek olmadığını düşünüyoruz"
Akaryakıt krizi konusunda paniğe ve olağanüstü tedbirlere gerek olmadığını ifade eden Vucic, "Hiçbir şekilde paniğe ya da tek veya çift haneli plakalı araçların belirli günlerde trafiğe çıkmasına izin verilmesi gibi olağanüstü tedbirlere gerek olmadığını düşünüyoruz. Çünkü ülkemizde yeterince akaryakıt var" dedi.
Pancevo’daki NIS’e ait rafinerinin kapatılması konusunda yetki sağladıklarını da ifade eden Vucic, rafinerinin bugün mü yoksa ilerleyen günlerde mi kapatılacağına NIS’in karar vereceğini söyledi. Durumun yalnızca bir şirketin değil tüm Sırbistan’ın sorunu olduğunu ifade eden Vucic, NIS benzin istasyonlarındaki operasyonel rezervlerini tükettiğinde devletin kendi zorunlu ve stratejik rezervlerini NIS’e veremeyeceğini de sözlerine ekledi.
Rusya’ya 15 Ocak tarihine kadar süre verildi
Sırbistan hükümetinin 25 Kasım tarihinde alınan bir kararla Rusya’ya NIS’teki hisselerine alıcı bulması için 50 günlük bir süre verme ve ardından NIS’e kendi yönetimini atayarak Rus tarafına "mümkün olan en yüksek fiyatı" verme kararı aldığını hatırlatan Vucic, "Yani ocak ayının sonuna kadar yetecek akaryakıtımız olacak ve biz 15 Ocak’ta buna nokta koyacağımızı duyurduk. O zamana kadar Araplarla, Macarlarla, İngilizlerle, Amerikalılarla ya da kiminle isterlerse görüşmeleri tamamlamazlarsa, bu onların meselesi. Yani, yeterince yakıtımız var" dedi.
Vucic, ülkeye ham petrol sağlayan başlıca petrol boru hattı olan Janaf’tan petrol tedarikinin durması sonrasında ülkenin sorunun akaryakıt değil lojistik olacağını ve insanların sadece başka benzin istasyonlarına gitmek zorunda kalacağı bir durum ortaya çıkacağını söyledi.
"Rusya, NIS’teki payını satmak istemiyor"
Sırbistan Cumhurbaşkanı, NIS şirketinin çoğunluk hisselerine sahip olan Rusların şirketteki varlıklarını satmak istemediklerini vurgulayarak, yasal olarak buna hakları olmakla beraber bu durumun kendileri için büyük bir zorluk oluşturduğunu ifade etti. Vucic, "Rusya, NIS’teki payını satmak istemiyor. Bu parayla ilgili bir mesele değil, bu siyasi bir karar" dedi.
"Gazı başka bir kaynaktan satın alacağız"
Vucic, aynı zamanda Rusya ile 5 Aralık tarihine kadar doğalgaz anlaşması sağlayamamaları halinde pazartesi gününden itibaren alternatif arayışına girişeceklerini söyledi. Vucic, "Eğer cuma gününe kadar anlaşma sağlayamazsak, Pazartesi gününden itibaren görüşmelere başlayacağız ve gazı başka bir kaynaktan satın alacağız" ifadelerini kullandı.
"Merkez Bankası, yaptırımların hedefi olabilir"
Vucic, ikincil yaptırım riskine rağmen Sırp hükümetinin ABD yaptırımları altındaki NIS şirketinin finansal operasyonlarına hafta boyunca izin vermeye devam edeceğini açıkladı. Bu geçici önlemin NIS’in çalışanlarına ve tedarikçilerine ödeme yapabilmesini sağlamak olduğunu vurgulayan Vucic, "NIS’in çalışanlarına ve tüm tedarikçilerine ödeme yapabilmek ve ilerleyen günlerde yaşanacaklar için hazırlık yapmak için yeterince zamanı olacak" dedi.
NIS ile çalışan tüm bankaların her an ikincil yaptırımların hedefi olabileceğini de ifade eden Vucic, "Merkez Bankası da yaptırım altındaki bir şirketle çalışmayı durdurma talimatı vermediği için her an ikincil bir yaptırımın hedefi olabilir. Bu, kredi notumuz ve ülkemizin finansal sisteminin işleyişi için felaket olur" dedi.
Sırbistan’ın tek petrol rafinerisini işleten NIS şirketi, 10 Ocak tarihinde ABD yaptırımlarının hedefi olmuş ancak Sırbistan yönetiminin özel talepleriyle yaptırımların devreye girmesi, farklı vesilelerle 9 Ekim tarihine kadar ertelenmişti. ABD, şirketin yüzde 56,15 oranındaki payına sahip olan Rus sermayesinin şirketten çıkarılmasını istemiş fakat Rus tarafı, bu talepleri sürüncemede bırakmıştı.
