Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, bin 38 işyerindeki esnafla geniş kapsamlı bir anket düzenlediklerini ve 2016'ya oranla çeşitli değişikliklerin yer aldığını kaydetti. Ankette esnafın yüzde 88'si, turizmden doğduran ya da dolaylı bir şekilde etkilendiğini dikkat çekerken, ATSO Başkanı Çetin turistin şehir merkezine çekilememesinden yakındı. Çetin, "Ticaret ve sanayi odası başkanı olarak şehir merkezine kaç turistin geldiğini bilmiyorum. Böyle bir verimiz yok, olması lazım mı ? Kesinlikle ihtiyaç var "dedi.
ATSO, Antalya ticaretinin 2017 yılıyla alakalı bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirdi. Bir otelde gerçekleşen toplantıda 2017 yılını değerlendiren Çetin, kent merkezinin nüfusunun yoğun olduğu Muratpaşa, Kepez, Konyaaltı ilçelerinde perakende ticaret sektöründeki bin 38 işyerinde geniş kapsamlı bir anket yaptıklarını ifade eden Davut Çetin, anketle birlikte Antalya ticaretinin fotoğrafını çektiklerini söyledi. Antalya'nın tarımdan, turizme, ihracattan ithalata 2016 yılı ile 2017 yılı rakamlarının kıyaslandığı ankette çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Anket verilerini yorumlayan Davut Çetin, esnafın 2018'den ümitli olduğunu ancak turisti şehir merkezine çekilemediğini savunarak, "Ben ticaret ve sanayi odası başkanı olarak şehir merkezine kaç turist girdiğini bilmiyorum. Böyle bir verimiz yok, olması lazım mı ? Kesinlikle ihtiyaç var. Bir Amerikan Gemisi geliyor, 4 bin tane asker iniyor, şehirde o gün alışveriş 4-5 misli artıyor. Oradan hesap yaptım, 4 bin turist girse, 4 ayda 480 bin olur. Demek ki şehir merkezine 480 bin turist girmiyor. Bu benim kendi hesabım. Eğer 480 bin turist girse, o 4 bin askerin etkisini alırdık şehir merkezinde "dedi.
"2016'da 10 yıl geriye gittik"
Konuşmasının başında turizm konusunu ele alan Çetin, 2016 yılındaki krizin, Antalya için 2001 ve 2009 yıllarındaki krizden daha etkili olduğuna dikkati çekti. Tarımsal ihracat ve turizmde yaşanan sorunların doğrudan kent ekonomisini etkilediğine işaret eden Çetin, "Yabancı turist sayısında 10 yıl geriye, 2006 yılına geri döndük. Birçok otel sezonda bile kapalı kaldı. 2017 yılı ise Antalya'nın Türkiye ekonomisine nazaran daha iyi performans gösterdiği bir dönem oldu. Nitekim Odamızın her ay yayınladığı verilere baktığımızda 2017 yılındaki iyileşme açıkça görülüyor. Ancak bu verilerde de baz etkisinin olduğunu gözden kaçırmamak gerekiyor" dedi.
"2018'de 2014'ün gelir düzeyine yaklaşacağımızı düşünüyorum"
2017 yılında beklenenin üstünde bir çıkış yaşandığını ifade eden Çetin, çıkışta uçak teşvikleri, kur artışı ve fiyat indirimlerin etkili olduğunu söyledi. "Türkiye turizmindeki 7 milyon artışın yarısını Antalya sağladı" diyen Çetin, "Elbette ki 2014, 2015 gelir düzeyine geri dönemedik. Şu tablo Türkiye turizm geliri kaybını göstermektedir. Turist sayısı 36 milyondan 25 düşüp, 32 milyona çıktı. Turizm geliri ise 2014'te 29 milyar dolardı, 18'e düştü, bu yıl 22 milyar doları geçecek. 2018'de 2014'ün gelir düzeyine yaklaşacağımızı düşünüyorum" şeklinde konuştu.
"2016 yılındaki kriz kent merkezinde yeni şirketlerin girişini yavaşlattı"
Yapılan anketle ilgili değerlendirmelerde bulunan Çetin, anketi yaparken Antalya'daki ticaretin resmini ortaya koyacak dağılımı yapmaya gayret gösterdiklerini söyledi. 2016 yılına oranla değişiklikler olduğunu belirten Çetin, anketle ilgili şu bilgileri paylaştı:
"İşyerlerinin yüzde 92'si kira, yüzde 8'i mülk sahibi ve kiracı oranında artış var. İşyerlerinin yüzde 71'i tek işletme, yüzde 11 bayi, diğeri şube. Önceki yıla göre tek işletme azalmış, özellikle bayi oranı artmış. Biraz sonra bir değerlendirme yapacağım, artık geleneksel esnaflığın azaldığı burada da görülmektedir. İşyerlerinin yüzde 76'sında ortaklık yok, yüzde 24'ü ortaklı, burada da ciddi bir değişim var ve bu bizim arzu ettiğimiz yönde bir değişimdir. Artık küçük olsun, benim olsun çağı geride kalmak zorundadır. Çalışan sayılarına baktığımızda kent merkezinde küçük, hatta mikro işletme ağırlığı görüyoruz. Oysa işletmelerin güçlenmesi çalışan sayısı artışından geçmektedir. Sektördeki faaliyet yılı önemli bir veridir. 3 yıldan daha az olan işyerleri sert bir düşüşle yüzde 17 oranına gerilemiş. 2016 yılındaki kriz kent merkezinde yeni şirketlerin girişini yavaşlattı. Bir kentte ticaretin güçlenmesi eski şirketlerin varlığıyla doğru orantılıdır. Şirketler güçlendikçe kalıcı olmaktadır. Eskiden bir yaz açılıp, sonra kapanıp giden işyerleri çok olurdu. Biz 20, 30 yıl güçlenerek devam eden işyerleri görmek isteriz. Bu da biraz ikinci, üçüncü nesillere devretmekle, aile işletmelerinin başarısı ile ilgilidir. Antalya'da 10 yılı geçen eski işyerleri henüz yüzde 36'da. İşyerlerinin yüzde 74'ü tek işkolunda çalışıyor, ancak bu oran yüzde 84'ten düşmüş, bu durum başka dallara yatırım yapanların sayısının arttığını gösteriyor."
"Esnaf 2018'den ümitli"
Esnafların 2018 yılı beklentileriyle ilgili de görüşlerini aktaran Çetin, "Ankette bizi memnun eden nokta beklentilerdeki iyileşmedir. 2018 sezonuna ümitli bakan işyeri sayısı ciddi oranda artmıştır. Bu da ilginç bir sonuçtur. 2018'de turizmin daha iyi olacağı beklentisi hakimdir. Buna rağmen artış bekleyenlerin oranının yüzde 50'de kaldığına dikkat edelim.
Yine önemli bir konu Türkiye ekonomisine ilişkin beklentidir. Yani makro ekonomik durumda daha iyi olacak diyenlerin oranı yüzde 16'da kalmaktadır. yüzde 45 aynı kalacak demektedir. yüzde 38 kötümserdir. 2018'de büyümenin yavaşlamasını bekliyoruz, görünen genel beklentinin de bu şekilde olduğunu ortaya koymaktadır" dedi.
"Kaleiçi imitasyona teslim olmuş"
Değerlendirmelerinin ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çetin, Antalya'nın turizmde cazibe merkezlerinin başında gelen Kaleiçi için önerilerde bulundu. Kentin estetiğinin ve ticaret vizyonunun değiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Çetin, "Kaleiçi imitasyona teslim olmuş durumda. Dünyanın her yerinde bu tip alışveriş var, ama kentin içinde ne kadar doğru ne kadar yanlış bunları konuşmamız lazım, yeniden gözden geçirmemiz lazım. Heryerdei mitasyon ürünlerle çıkmak çok hoş bir görüntü değil. Kaleiçi'ndeki ürünleri değiştirmek gerekiyor" dedi.
"Şehir merkezine kaç turist giriyor bilmiyorum"
Son olarak anket esnafın turizmden yüzde 88 etkilendiği yönünde çıkan sonucu, olumlu hale çevirebilmek adına süreklilik gerektiren bir projenin mümkün olup olmayacağı yönündeki soruya ise Çetin, "Bu durumdan ben de çok rahatsızım. Turist şehir merkezine girmiyor. Dün yine konuştuk arkadaşlarla, Roma şuanda pankart açtı şehir merkezine turist istemiyor, Venedik turist istemiyor, Barcelona turist istemiyor. O hale getirmişler şehiri düşünün. Maalesef Antalya'da inanın ben şehir merkezine kaç turist geldiğini bilmiyorum. Nasıl öğreniriz diye dün akşam yarım saat tartıştık. Şehir merkezine 1 milyon mu giriyor 500 bin mi giriyor. Ben ticaret ve sanayi odası başkanı olarak kaç turist girdiğini bilmiyorum. Böyle bir verimiz yok, olması lazım mı ? Kesinlikle ihtiyaç var. Bir Amerikan Gemisi geliyor, 4 bin tane asker iniyor, şehirde o gün alışveriş 4-5 misli artıyor. Oradan hesap yaptım, 4 bin turist girse, 4 ayda 480 bin olur. Demek ki şehir merkezine 480 bin turist girmiyor. Bu benim kendi hesabım. Eğer 480 bin turist girse, o 4 bin askerin etkisini alırdık şehir merkezinde" cevabını verdi.
Toplantının ardından ATSO Başkanı Davut Çetin, gazeteciler ile hatıra fotoğrafı çekindi.
