Doğal şartlarda her iki göz aynı noktaya bakarlar ve görme aksları iki göz için birbirine paraleldir. Bu aksların paralelliğinin kaybolması ve bir göz bir notaya bakarken diğer gözün farklı bir noktaya bakması şaşılık (göz kayması) olarak isimlendirilir.
Gözler ile obje-ışık takibi ve gözlerin hedefe odaklanması hayatın yaklaşık üçüncü ayında gelişir. Bu süre zarfında çok bariz olmamak şartı ile bir miktar ve gelip geçici kaymalar doğal olarak karşılanabilir. Fakat üçüncü aydan itibaren gözlerin kaydığı düşünülüyor ise zaman geçirmeden bir göz doktoruna müracaat edilmelidir.
Şaşılık hem çocukluk hem yetişkin yaşlarda görülebilir. Çocuklukta görülen kaymalar bilinen başka bir nedene bağlı olmayabileceği gibi görmeyi bozan diğer hastalıklara da (katarakt, göz tümörleri veya nörolojik hastalıklar) eşlik edebilir. Bu nedenle farkedildiği ilk anda göz muayenesi gerektirir.
Çocukluk ve bebeklik yaşlarında klasik anlamda şaşılık gözlerin farklı noktalara odaklanması şeklinde kendini gösterebileceği gibi, aydınlık ve güneşli ortamlarda bir gözü kapama veya günlük hayatta başı bir tarafa eğme şeklinde de ortaya çıkabilir. Erişkin yaşlarda ise en önemli belirti çift görmedir.
Burun kökünün tam olarak gelişmemesi nedeni ile bir çok bebekte şaşılık varmış izlenimi alınabilir. Bu nedenle bebeklikte var olan şaşılığın zaman ile düzeleceği düşüncesi yanlıştır. Böyle bir şüphe olması durumunda her bebek ilk fırsatta bir göz doktoru tarafından muayene edilmelidir.
Gerçekten şaşılık var ise bunun zamanla düzelmesi olası değildir. Ek olarak, şaşılık bulunan bebeklerde her iki gözün sağlıklı görme gelişimi engellenecektir ve bunun önlenmesi için çocuk küçük iken tedavi başlamak gereklidir. Aksi takdirde bir veya iki gözde gelişebilecek göz tembelliği kalıcı olacaktır.
Normal şartlarda sağlıklı ve zamanında doğmuş her çocuğun 6 ay – 1 yaş arası ilk göz muayenesinin yapılması önerilmektedir. Buna ek olarak 3 yaş görme muayenesi ise oluşabilecek göz tembellikleri ve tedavisi açısından kritik öneme sahiptir. Şaşılık tespit edildiğinde ise tedavinin amacı çocukluk yıllarında gelişen sağlıklı görme gelişiminin tamamlanmasıdır. Bu amaçla gözlük, kapama tedavisi ve cerrahi planlanabilir. Çocukluk çağı şaşılıklarında bir anda tedavi mümkün değildir, uzun bir süre takip gerektirecektir. Cerrahi planlanması halinde ise bu işlem gözlük veya kapama tedavisinin alternatifi değildir, cerrahiden sonra da gözlük ve kapama tedavisi devam edebilir.
