Safra kesesindeki taş ve tümöre ERCP müdahalesi

Bir çok vatandaşın korkulu rüyası olan safra kesesi taşları ile tümörüne artık ERCP ile yerinde müdahale ediliyor. Yöntem hastalar tarafından sıklıkla tercih ediliyor

İlerleyen teknolojiyle beraber tıp alanındaki gelişmeler de devam ediyor. Çeşitli hastalıkların tanı ve tedavi yöntemleri, hastalar açısından daha konforlu hale geliyor. Özel Adatıp Hastanesi'nin Gastroenteroloji Uzmanı, Prof. Dr. Yusuf Akcan, bir çok insanda görülen safra kesesindeki taşlar ve tümöre artık ERCP ile yerinde müdahale edildiğini ve yok edildiğinden bahsetti.

"ERCP nedir?"

ERCP'nin ne olduğunu açıklayan Özel Adatıp Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Akcan, "Yandan görüşlü endoskopi cihazı ile safra yollarına ve pankreas yollarına ait hastalıkların tanısının konması ve gerektiğinde tedavisinin yapılması amacıyla yapılan işlemin adıdır. Safra yolları karaciğerden köken alır. Üretilen safra kanallar aracılığı ile ince bağırsağa iletilir. Safra yollarının ince bağırsağa açıldığı noktadan hemen az önce pankreas yoluyla birleşir. İki kanal ortak bir ağızdan ince bağırsağa akar. Bu ortaklıktan dolayı safra kanalında oluşan bir hastalık pankreası, pankreas kanalında oluşan bir rahatsızlık safra yollarını etkileyebilmektedir" dedi.

"ERCP temizleme işleminde ilk tercihtir"

ERCP hangi hastalıklar için uygulanacağından bahseden Prof. Dr. Yusuf Akcan, "Safra kesesinde ve safra yollarında oluşan, safra taşlarının safra kanallarına düşmesiyle oluşan tıkanma sarılığı durumlarında ERCP, bu taşları göstermede ve kanaldan çıkarma ve kanalı temizleme işleminde ilk tercihtir. Safra yolunun iyi huylu veya kötü huylu hastalıklara bağlı olarak gelişen darlıklarında da bu darlığın balon dilatasyonu ve ardından stent uygulamaları ile genişletilmesi ve safra akışını sağlanmasında kullanılır. Safra yolu tümörleri şüphesinde endoskopi fırça ile sitolojik inceleme ve örnek alma işlemleri ERCP ile yapılabilmektedir. Safra kesesi operasyonu sonrasında geride kalan kısa safra kesesi yolunun kaçak yapması ve sızdırması durumunda, safra yolundaki basıncın azaltılarak kaçağın iyileşmesi, ERCP ile papillotomi yapılarak sağlanır. Papillotomi safra yollarının ince bağırsağa açıldığı büzgeçli ağızın ERCP yoluyla koter ile kesi yapılarak genişletilmesi işlemidir. Pankreas kanalındaki darlıklara stent uygulanmasında ERCP kullanılır. Kronik pankreatit hastalığında görülebilen pankreas kanalındaki taşların çıkarılması, pankreas başı kanserlerinde oluşan tıkanma sarılığının stent konularak giderilmesi sağlanır" diye konuştu.

"Balon veya basket kateterler sayesinde kanaldaki taşlar temizlenir"

ERCP nasıl uygulanacağından da bahseden Akcan, "Tercihen son sekiz saati ağızdan beslenmeyen hasta, sol yan ve sol el arkada kalacak şekilde yarı yüzün kapak pozisyonda yatırılır. Sedoanaljezi ile hasta uyutulduktan sonra, yan görüşlü endoskopi cihazı ile mideden sonraki 15 santimetrelik mesafede duodenumun 2. kısmındaki safra ana kanalı ve pankreas kanalının birleştikten sonra ince bağırsağa açıldığı "papilla" denen anatomik yapıya ulaşılır. Endoskopi cihazı içindeki kanaldan geçirilen kılavuz tel ve papillotomi denen ucunda elektik sekiz uygulayabilen, gevşetip gerilebilen bir teli bulunan cihazla ana safra yolu kanule edilir. Kateter içerisinden verilen kontrast madde sayesinde röntgen cihazıyla safra yolları görüntülenir. Burada var olan taşlar ve darlıklar açıkça görülür. İnce bağırsağa açılan ağız kısmına papillotomi cihazıyla 8-10 milimetre civarında testi uygulanır. Bu şekilde var olan taşların çıkarılması kolaylaşmış olmaktadır. Daha sonra endoskopi kanalı içinden gönderilen balon veya basket kateterler sayesinde kanaldaki taşlar temizlenebilmektedir" şeklinde konuştu.

"Safra akışkanlığının ERCP ile sağlanması gerekmektedir.

ERCP'nin avantajları da bahseden Akcan, "Doğal yollar kullanılarak yapılıyor olması, enfeksiyon ve kolanjit (safra yolları kanıtları sonunda bölgenin hayati enfeksiyon kapması) riskini azaltmaktadır. Genel anestezi yerine sedoanaljezi dediğimiz basit uyutma ile yapılabilmektedir. Saşe yollarından taşların alınması sırasında yolların çıkış ağızı genişletildiği için tekrar taş oluşma riski oldukça düşüktür. Darlıkların genişletmesi için uygulanan plastik stentlerde plastik stent sayısı iki veya üçün üzerinde olduğu taktirde stentin tıkanma riski düşüktür. Ancak tek stentlerin genelde üç ay içerisinde değiştirmesi gerekebilir. Metalik stentlerin çapları daha geniş ölçülere ulaştığı için tıkanma riskleri plastik stentlere göre daha düşüktür. ERCP işlemenin yüzde 1-5 oranında kanama veya pankreatit riski olduğu bilinmeli, işlem gerçek endikasyonu konulduktan sonra yapılmalıdır. Yani ERCP mutlak yapılması gerekmiyorsa bu komplikasyonlardan uzak durmak için gereksiz işlem yapılmamalıdır. Öte yandan tıkanma sarılığında ERCP yarı acil bir durumdur. Özellikle ateş ve titreme gelişen hastalarda kolanjit başlamış demektir. Bu durumda ERCP işleminin geciktirilmesi saat başına hastada ölümcül bir sepsis (bakterilerin safra yolundan kana karışarak hastalarda sepsis denilen çoklu organ yetmezliğine doğru ilerlemesi) kaçınılmaz hale gelebilir. Bu hastaların acil olarak safra akışkanlığının ERCP ile sağlanması gerekmektedirUzmanlık döneminden sonra bin'in üzerinde ERCP yaptığımı söyleyebilirim. İlginç vaka olarak ise, safra yollarına ince bağırsaktan gerisin geriye gidip tıkayan bir solucan vakası hatırlıyorum. Solucan çıkarıldı ve hasta iyileşti. Tabi tekrarlanmasın diye parazit ilacı da verildi. Ana safra yollarında cerrahi sonrası komplikasyon olarak defekt oluşan ve yoğun sızıntısı olan hastaya koyduğumuz tek plastik stent ile sızıntısı kesildi. Ayrıca defekt bölgesi (duvarda olmayan boşluk bölgesi) granülasyon dokusuyla gelişerek boşluğu kapatmış olması halen unutamadığım vakadır" ifadelerini kullandı.