Çalışmaları Avrupa, Rönesans’tan 19’uncu yüzyıla dek uzanan sömürgecilik, politik ideolojiler ve aydınlanma felsefesi tarihi etrafından yoğunlaşan Britanyalı tarih profesörü Jonathan Israel’in “Radikal Aydınlanma ve Modern Demokrasinin Kökenleri” adlı eseri, Türkiye’de ilk kez VakıfBank Kültür Yayınları’ndan çıktı.
Israel, söz konusu eserinde bir zamanlar kabul edilmesi güç olan ifade özgürlüğü, ırk ve cinsiyet eşitliği ile demokrasi gibi radikal fikirlerin ve kavramların radikal aydınlanma düşüncesiyle nasıl geliştiğini, düşünürlerin fikirlerini merkeze alarak masaya yatırıyor.
Çevirisini Ahmet Fethi Yıldırım’ın yaptığı “Radikal Aydınlanma ve Modern Demokrasinin Kökenleri” adlı kitapta tarihin bir yerlerinde zihin devriminin yaşandığını belirten Jonathan Israel, radikal aydınlanma kavramını Voltaire, Spinoza, Kant ve Rousseau gibi düşünürlerin görüşlerine genişçe yer vererek Fransız, Alman, İngiliz ve Amerikan aydınlanmasından hareketle kültürler arasında dolaşarak açımlıyor.
Elzem ihtiyaçlardan doğan radikal aydınlanma kavramının temel şiarını anlatan Israel, bunu, “Bütün insanlar, neye inandıklarından ya da hangi dinsel, ekonomik ya da etnik gruba mensup olduklarından bağımsız olarak aynı temel ihtiyaçlara, haklara ve statüye sahiptir. Dolayısıyla ister siyah ister beyaz, ister erkek ister kadın, ister dindar ister dinsiz olsun, herkes eşitlik temelinde aynı muameleyi görmelidir ve herkes, kişisel çıkarlarına, özlemlerine hukukun ve devletin eşit saygı göstermesini hak eder.” sözleriyle açıklıyor.
Jonathan Israel’in “Radikal Aydınlanma ve Modern Demokrasinin Kökenleri” kitabı, zihin devriminin başlangıcına giden ve çağdaş dünyanın temellerinin şekillenmesi üzerine engin saptamaların yer aldığı tarihsel ve felsefik bir değerlendirme olarak karşımıza çıkıyor.
KAYNAK: STAR
