Pandemi sürecinden çocukların da yetişkinler kadar olumsuz etkilendiğine dikkat çeken Çocuk Gelişimi ve Eğitimcisi Duygu Bakır, etkileşim ve aktivite alanları kısıtlanan çocuklarda birçok problemin meydana geldiğini kaydetti. Bakır, "Bu durum çocuklarda kardeş kıskançlığında artış, hırçınlık, öfke kontrol sorunu, iletişim sorunu, ağlayarak istediğini yaptırma, ısırma, inatçılık, saldırganlık, çeşitli fobiler, yalan söyleme gibi davranışlar gözlemlenebilir" dedi.
"Kendilerini boşlukta hissederler"
Özgürlüklerine büyük oranda sınırlılık getirilen çocuklarda pek çok problem davranış görülebildiğinin altını çizen Bakır, şu ifadeleri kullandı:
"Pandemi öncesi dönemlerde okula giderek, dışarıya çıkıp arkadaşları ile vakit geçirerek sosyalleşmeye alışmış olan çocuklar, uzun süren pandemi nedeniyle bu rutinlerinden vazgeçmek zorunda kaldılar. Bu durum çocukların bir anda kendilerini boşlukta hissetmelerine sebep oldu. Boşlukta hisseden çocuklarda ekran kullanımında artış, kardeş kıskançlığında artma, hırçınlık, tahammülsüzlük, öfke kontrol sorunu, iletişim sorunları gibi problem davranışlar gözlemlenebilir. Bu sürecin getirmiş olduğu stres nedeniyle aile içi ilişkilerde bozulmalar gözlemlenebilir. Anne babaların kaygılarındaki artışlardan da etkilenen çocukların takıntılı davranışlara yatkınlığında artmalar gözlemlenebilir. Çocuklarda bu dönemde ağlayarak istediklerini yaptırma, ısırma, inatçılık, içe kapanıklık, saldırganlık, çeşitli fobiler (korku) , karşı gelme, yalan söyleme, tırnak yeme, alt ıslatma, gibi davranışlarda geliştirebilirler"
"Aşırı stres altında olurlar"
Okul sürecinde akranlarıyla etkileşim içinde olan çocukların, uzaktan eğitim sürecinde sosyalleşme imkanı bulamadığı için öğrenme motivasyonunda düşüş yaşandığını belirten Bakır, ev içerisindeki günlük işleyiş ve rutinlerin çocuğun dikkat süresinde sorun yaşanmasına sebep olduğunu kaydetti. Bakır, “Uzaktan eğitimde derslere tam olarak dikkatini veremeyerek anlamadığında aşırı stres altında hisseder. Bu nedenle akademik çocuklarda bu süreçte kaygı bozuklukları ve yoğun stres görülebilir" dedi.
Anne ve babalara tavsiyeler
Bu olumsuz davranışların kendiliğinden oluşmadığına dikkat çeken Bakır, ebeveynlere şu önerilerde bulundu:
"Bu yüzden önemli olan, sorunun nedenini bulmak ve gerekli müdahaleyi uygulamaktır. Bu süreç içerisinde çocuğu anlayabilmek, anlamaya çalışmak çok önemli. “Neden böyle bir davranış içerisinde? Gelişimine göre beklenen normal bir davranış mı? İhtiyacı olan şey nedir? Hangi durum içerisinde bu davranışları sergiliyor? Doğru davranışın ne olması gerektiğini biliyor mu? Öncelikleri neler? Önceliklerinin değişmesi onu nasıl etkiliyor? Onun yerinde ben olsam ne yapardım ne hissederdim?” gibi soruları mutlaka kendimize yöneltmeliyiz. Çocuklara yaklaşımımızda bu sorulara verdiğimiz cevapları göz önünde bulundurarak hareket etmeliyiz. Çocukların bizim davranışlarımızı kopyaladıklarını da göz ardı etmemeliyiz. Çocuğun olumsuz davranışlarına yanlış yaklaşıldığında bu davranışlar alışkanlığa dönüşebilir. Bu nedenle ailelerin yaklaşımlarında çok dikkatli olmaları gerekir. Sabırla yaklaşarak bağırmadan ona stresli bir ortam yaratmadan sakin ve kararlı bir şekilde problemin nedenini çözmeye yönelik yaklaşmaları önerilir. Bu süreçte çocuklarınıza mümkün olduğunca zaman ayırmaya özen göstermelisiniz. Neler hissettiğini ve onu anladığınızı belli etmelisiniz"
"Kararlı olun"
Ebeveynlerin bu süreçte kararlı ve sabırlı olması gerektiğini söyleyen Bakır, "Çocuğun göstermiş olduğu olumsuz davranış bir süre artarak azalmaya başlayacaktır. Çünkü çocuğun o zamana kadar işe yaradığını düşündüğü, alıştığı bir davranış biçimi vardır. Eski tutumunuza geri dönmeniz için çabalayacaklardır. Siz sabırlı ve kararlı oldukça belli bir noktada tutumunuzun değişmeyeceğine ikna olmaya başlarlar. Bu alışma sürecini her çocuğun kişiliği ve mizacı farklı etkileyecektir. Siz amaçladığınız davranışa ulaştığımızda olumlu davranışlar karşısında ona küçük ödüllendirmeler yapabilirsiniz. Duygusal olarak doyum sağlayacaktır. Anne babaların bu durumda bilinçli ve dikkatli olmaları, olumsuz davranışlar çözülemeyecek şekilde ilerliyor ise bu gibi davranışların farkına vardıkları anda mutlaka bir uzmana başvurmaktan çekinmemeleri gerekir" diye konuştu.
