Rusya, Kırgızistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan ile imzaladığı Ortak Gümrük Birliği anlaşması ile 180 milyon nüfusa, 2 trilyon dolarlık bir pazar vadeden Kazakistan’a iş ve yatırım fırsatları KOTO’da düzenlenen toplantıda anlatıldı. Kazak Büyükelçi Saparbekuly, “Sizleri ata yurduna yatırım yapmaya davet ediyoruz” çağrısında bulundu
Kocaeli Ticaret Odası, düzenlediği ülke bilgilendirme toplantılarıyla, ticarette kıtalararası mesafeleri ortadan kaldırıyor, dünya pazarlarının üyelerinin bilgisine sunuyor. Bu kapsamda düzenlenen toplantılardan bir yenisinde ‘Orta Asya Pazarına açılan kapı: Kazakistan’ ele alındı. Kocaeli Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Hüseyin Gezer ve Volkan Yılmaz’ın yönetim kurulu üyeleriyle birlikte ev sahipliği yaptığı toplantıda, Kazakistan’da iş ve yatırım yapmanın fırsatları ile yolları anlatıldı.
GEZER: SİYASİ VE EKONOMİK ORTAĞIMIZ
Toplantı KOTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hüseyin Gezer’in açılış konuşmasıyla başladı. Türkiye ve Kazakistan arasındaki mevcut ticari işbirliklerinden bahsederek, bu rakamların daha yukarılara çıkması temennisini ifade eden Gezer konuşmasında şu ifadelere yer verdi; “Ülkemiz Kazakistan’ın bağımsızlığını aynı gün tanıyan ilk ülke olmuştur. Ülkemiz ile Kazakistan arasındaki siyasi ilişkilerin ulaştığı düzeye paralel olarak Kazakistan ülkemizin bölgedeki en önemli siyasi ve ekonomik ortaklarından biri haline gelmiştir.
TİCARİ İŞBİRLİKLERİMİZ
İkili ticari ilişkileri ele alacak olursak; Kazakistan’a ihracatımız 2018 yılında bir önceki yıla göre %6,8 oranında azalarak 695,3 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Kazakistan’ın 2018 yılında toplam ihracatımızdaki payı % 0,41 olurken, Kazakistan ihracat yaptığımız ülkeler arasında ise 51. sırada yer almaktadır. 2018 yılında yaptığımız ithalat ise bir önceki yıla göre %30 oranında artarak 2,18 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı %0,98 oranında pay ile 36. ülkedir. Kazakistan’a ihracatımız 2019 yılı Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,6 oranında azalarak 231,3 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Ülkeden yaptığımız ithalat ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %18,5 oranında artarak 1,09 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
‘UMUYORUZ Kİ TİCARET VE YATIRIM HACMİ BEKLENİLEN SEVİYELERE YÜKSELİR’
Kocaeli ile dış ticaret verilerinde ise; 2018 yılında Kocaeli’den Kazakistan’a yaklaşık 19 milyon dolar ihracat gerçekleşirken, 205 milyon dolar ithalat gerçekleştirilmiştir. İhracatta en fazla ürünler; Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları, demir veya çelikten eşya. İthalatta en fazla ürünler; Bakır ve bakırdan eşya, Alüminyum ve alüminyumdan eşya, demir ve çelik. Türki cumhuriyetler arasında aşılması gereken önemli bir sorun olarak gördüğümüz ikili ticaret ve yatırım azlığına özellikle dikkat çekmekte fayda var. Umuyoruz ki ticaret ve yatırım hacmi beklenilen seviyelere yükselir. Direkt yatırım yapacak arkadaşları Kazakistan’a götürebiliriz.
KAZAKİSTAN’I YAKINDAN TANIYIN
Kazakistan Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly de yatırımcı dostu Kazakistan’a yatırıma davet ederek, “Bizim büyükelçi olarak öncelikli hedefimiz iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik, ticari, kültürel ilişkileri geliştirmek. Kazakistan’ın Türkiye ihracatını artırmak, Türkiye’den gelen değerli iş işadamlarımıza da yardımcı olmak. Kazakistan yeni dönemde yepyeni yatırım fırsatları sunuyor. Bunun öncesinde biraz Kazakistan’ı tanımakta fayda var. Dünyanın en büyük 9. ülkesi. Hem Asya hem Avrasya kıtasında yerleşik. Toprağının yüzde 15’i Avrupa kıtasında. 18.5 Milyon nüfusa sahip. 14 eyalet ve 3 eyalet statüsünde şehrimiz mevcut. Devlet dili Kazakça, resmi dili Rusça.
TÜRK YATIRIMCILARIN SAYISI ARTTI
Kazakistan’daki yatırım trendleri ise yükseliş modunda. 2005 yılından bu yana Kazakistan’a 290 milyar dolarlık yabancı yatırım çekildi. Türkiye’den toplamda şuana kadar 4 milyar dolara yakın bir yatırım yapıldı. Bu sene ilk defa Türkiye 2018’in 6 aylık verilerine göre Kazakistan’daki en büyük 10 büyük yatırımcı arasında yer aldı. Geçtiğimiz senenin 6 aylık dönemine göre 82’lik bir artış var. 3. ülkeler aracılığıyla gelen Türk yatırımcıların daha da artmasını bekliyoruz. Türkiye, Kazakistan’a yatırım yapan genel yatırımcı listesinde ilk 10 ülke arasında değil. Ama sanayiye yapılan yatırımlar açısından 4. büyük yatırımcı.
YENİ KAZAKİSTAN YENİ REFORMLAR
Kazakistan’a yatırım fırsatlarına bakacak olursak. İlk olarak siyasi ve ekonomik istikrar. Kazakistan’da herhangi bir siyasi devrim ve çalkantı olmadı. Buhranlı 90’lı yıllar dışında Kazakistan hep istikrarlı bir şekilde gelişti. Kurucu cumhurbaşkanımız bu sene görevinden istifa ederek yeni bir dönemin başlamasına vesile oldu. Bu sene 2. cumhurbaşkanımızı seçtik. Artık Kazakistan’da yeni dönemde yeni cumhurbaşkanıyla yeni reformlar var.
HER YIL 40 MİLYAR DOLAR YATIRIM HEDEFİ
Şunu da ifade etmek lazım, Kazakistan hem ekonomik büyüklüğü hem yatırım çekme açısından tartışmasız Orta Asya bölgesinin lideridir. Kazakistan ekonomisi, toplam Orta Asya ekonomisinin yüzde 65’ini teşkil ediyor. Gelen yatırımların geçtiğimiz sene yüzde 85’i Kazakistan’a yapıldı. Geçen sene Orta Asya’ya 27,5 milyar dolar yatırım yapıldı bunun 24 milyar doları da Kazakistan’a yapıldı. Kazakistan kademeli olarak 2030 yıllarına kadar toplamda her yıl 40 milyar dolar yatırım çekme hedefini koydu. Bununla ilgili çeşitli çalışmalarımız devam ediyor.
ORTA ASYA PAZARINA ÇIKIŞ NOKTASI
İkinci fırsat da 19 milyonluk bir nüfusumuz var ama Kazakistan, Rusya, Kırgızistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan arasına kurulan Ortak Gümrük Birliği. Bu coğrafyanın toplam nüfusu 180 milyonu geçmektedir. Bölgenin gayri safi bölge hasılatı 2 trilyona ulaşmakta. Bu da 2 trilyon dolarlık bir hasıla ve Pazar demek. Aynı zamanda 50 milyonluk Orta Asya pazarına çıkış noktası. 1,5 milyar nüfuslu Çin piyasasına, Kazakistan’dan üretim yapılarak çok rahat açılabilirsiniz. Elverişli vergi sistemimiz yatırımcı dostu. Çeşitli yatırımları bir araya getirdiğinde toplam yüzde 29.2’lik bir vergi ağırlığına sahip. Bu rakam Rusya’da yüzde 47, Çin’de yüzde 50 civarında. Kazakistan vergi ağırlığı olmayan önemli bir ülkedir.
VERGİ VE TEŞVİKLER
Ülkemizde finans merkezi faaliyete geçeli 2 sene oldu ama çok önemli mesafe kat etti. En iyi finans merkezleri içinde 55. seçildi. Balkanlardan Çin’e kadar coğrafyada tartışmasız en iyi finans merkezi biziz. Serbest ekonomi bölgesi ve 45’e yakın sanayi bölgeleri mevcuttur. Bazı bölgeler tematik olarak kurulmuştur. Tekstil ve kimya gibi. Serbest ekonomi bölgeleri adı üzerinde tüm vergilerden muaftır. Ürünü Kazakistan ya da ortak gümrük bölgesi içinde satıyorsanız sadece KDV ödemeniz gerekiyor. Her türlü vergi muafiyeti ve bedava 10 yıllığına arsa tahsis edilmekte. Serbest bölgede de yatırım miktarı 14 milyar doları geçerse de bu teşvikleri uygulamaktayız. Kamu- özel işbirliği önemli bir alan. Yurt, hastane, okul, araştırma enstitülerin işletilmesi gibi projeleri genişletiyoruz.
GIDA VE TARIMDA BÜYÜK POTANSİYEL
Kazakistan’da öncelikli sektörler ise, tarım, hayvancılık, gıda, kimya, madencilik, metalürji, sanayi makineleri ve turizm. Tarım ve gıda sektöründe büyük bir fırsat var. Kazakistan’ın hedefi dünyanın en iyi organik tarım ülkesi olarak ilk 5’e girebilmek. Yılda 20 milyon ton buğday hasılatı yapılıyor. 8 milyon tonunu ihraç ediyoruz. Arazilerin yüzde 80’inden fazlası tarım amaçlı kullanılıyor. Nüfusun yüzde 40’ı tarım ve gıda sanayiinde çalışmaktadır. Bu sektörlerde karlılık oranları yüzde 17’den 40’a kadar değişmektedir. Sizleri Kazakistan’a, ata yurdumuza iş yapmaya, yatırım yapmaya davet ediyorum” dedi. Sunumların ardından katılımcıların soruları yanıtlandı.
