Market enflasyonuna çözüm önerileri

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, AA muhabirine, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kur ve enflasyondaki dalgalanmayla orantılı olmayan fiyat artışlarıyla karşılaşıldığına ve marketlerde fiyatların düşmediğine yönelik sözlerini değerlendirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın marketlerdeki fiyatlara ilişkin açıklamalarını desteklediklerini belirten Palandöken, şunları kaydetti:

"Zincir marketler ve AVM'lerdeki mağazalar türlü fiyat oyunları yaparak, normalin çok üzerinde fiyat artışlarıyla vatandaşlara zarar veriyor. Geçen yıl yaşanan ekonomik dalgalanmayı bahane göstererek, zincir marketlerde özellikle gıda ürünlerinde, AVM'lerde de türlü konfeksiyon, ayakkabı, beyaz eşya ve yiyecek içecek ürünlerinde maliyetin kat ve kat üzerinde yüksek fiyatlar yansıtılıyor. Zaten kuralsız açılışları esnafın ekmeğini böldüğü gibi, bu fiyat istikrarsızlığı da vatandaşı ve enflasyonu olumsuz etkiliyor. Bu fiyat istikrarsızlığı ve kuralsızlıklara artık son verilmeli. Çünkü kuralsız çoğalan her zincir market küçük esnafın iş yerini kapatmasına sebep olur. Bu da yeni işsizlik ve beraberinde sosyal patlamayı getiriyor ve rekabeti ortadan kaldırıyor."

Palandöken, küçük esnaf ve sanatkarın piyasada fiyatları dengeleyerek rekabet ortamı oluşturduğunun altını çizerek son dönemlerde zincir marketlerin hızla arttığını ve Türkiye genelinde birkaç kişiye ait 31 bin zincir market bulunduğunu anlattı.

Bu marketlerin 67 sektörün işini yaptığına işaret eden Palandöken, "Bu da 67 sektörde küçük esnafın yok olması, iş yerini kapatması demek. Bunların önüne geçmek için zor durumda olan ve kara liste yüzünden krediye ulaşamayan esnaflara yönelik etkin bir sicil affı getirilerek, esnaf bankaların inisiyatifinden kurtarılmalıdır. Esnaf ekonominin yapı taşıdır. Esnafın korunması ekonominin korunmasıdır. Kural konulmaz ise tekelleşme daha çok artar." görüşüne yer verdi.

Ticari ahlak vurgusu

Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, serbest piyasa ekonomisinin denetimsiz ekonomi demek olmadığını belirterek market fiyatlarının yüksek olması sorunun çözümü için önerilerde bulundu.

Üretim fiyatları ve nihai tüketiciye sunulan fiyatlar arasındaki dengesizliğe dikkati çeken Koçal, "Bu dengesizliği önlemenin birinci yolu, ticari ahlakın, mesleki etiğin oluşturulmasından geçer, burada meslek odalarına iş düşmektedir. Bu odalar kendi etik değerlerini oluşturmalıdır. Bir ürünün maksimum kar marjı olmalı, aşağısı serbest olmalı, ürünün raf fiyatları belirlenirken, ürünün alım fiyatı ile satış fiyatı arasında aşırı fiyat farkı olmamalıdır." dedi.

Koçal, yerel denetim birimlerinin yapacağı etkin ve etkili denetimlerin de önemine dikkati çekerek belediyelere ciddi görevler düştüğünü hatırlattı.

Ticaret Bakanlığı öncülüğünde, esnaf örgütleri, ticaret odaları gibi ilgili meslek örgütleri, tüketici örgütleri ve yerel yönetim temsilcilerinin bir araya gelerek, bir otokontrol sisteminin nasıl oluşturulması gerektiği yönünde çalışma yapmalarını ve ortak akılla soruna yönelik uygulamaya geçilmesini isteyen Koçal şunları kaydetti:

"Tüketiciler tüketimden gelen gücünü kullanarak, alacakları ürün fiyatı ile ilgili araştırma yapmalı, en ucuz nerede ise oradan almalı. İhtiyacı ve tüketebileceği kadar alışveriş yapmalı, yani tüketici bilinçli olmalı. Tüketici marketten sadece indirimde olan ürünü alıp çıkmalı, hatta fiyatlar kontrol edilerek aynı fiyat ise alışverişleri mahalle bakkalından yapmalı."

(AA)