Maliye, 2024–2026 yıllarına ait Orta Vadeli Program'da (OVP) de yer alan “kayıt dışılıkla mücadele” eylemi kapsamında vergi kayıp ve kaçağını önlemeye dönük çalışmalara başlıyor. Yerel seçimler sonrasına bırakılan bu çalışmalar hız kesmeden devam edecek.
IBAN’la tahsilat konusunu yaklaşık 2-3 ay önce gündeme getirmiş, Maliye’nin bu konuda yoğun çalışma yaptığını ve kısa süre sonra denetimlere başlayacağını açıklamıştık.
Maliye saha denetim çalışmaları sırasında, satışı yapılan mal ve hizmetlere ilişkin bedellerin kredi kartlarından ziyade yoğun bir şekilde IBAN yoluyla tahsil edildiğini tespit etti.
Ayrıca, IBAN’ların bir kısmının satışı yapan işletmeler adına, bir kısmının ise bu işletmelerde çalışan kişiler ile işletme sahiplerinin eş, dost ve akrabaları adına kayıtlı olduğu, bazı IBAN’ların ise başka şahıslardan kiralandığı anlaşıldı.
Maliye, bankalardan veri merkezine gelen bilgilere çerçevesinde IBAN hesaplarına yoğunlaşarak, milyarlarca TL’yi bulduğu ifade edilen vergi kayıp ve kaçağını belirlemeye çalışıyor.
IBAN’la tahsilatı en çok kullananlar şunlar: Perakende mal ve hizmet satışı yapan işletmeler, mobilyacılar, gazino-bar-pavyon gibi gece eğlence merkezleri, lüks restaurantlar, güzellik ve saç ekim merkezleri, spor salonları, altın-pırlanta ve diğer değerli taş satışı yapanlar, astrolog, falcı, doktor, avukat, diyetisyen, mimar vb.
İşletmelerin müşterileri IBAN’a yönlendirmesinin 2 nedeni var:
Birincisi; işletmeler kredi kartı ile yaptıkları satışların bedellerini tahsil edebilmek için bankalara yüzde 8 - 9 civarında bir komisyon ödüyorlar. Bu komisyonları ödememek ve nakit paraya hızlıca kavuşmak için alıcılara yüzde 5-10 oranında indirim yaparak IBAN yoluyla tahsilat yapıyorlar. Tabi bu en masumu!
İkincisi ise, bazı işletmeler satışları ve satıştan doğan kazançlarını kayıt dışı bırakmak ve vergi ödememek için IBAN ile tahsilat yoluna başvuruyor. Bunun için satışlarda KDV oranı kadar indirim yaparak, IBAN’la ödemeyi müşteriler açısından cazip hale getiriyorlar.
Yalnız bunların gözardı ettikleri veya bilmedikleri bir konu var: Bankalar yaptıkları işlemleri Maliye ile paylaşıyor. Bankacılık sistemindeki para hareketlerinin Maliye’nin bilgisi dışında olması mümkün değil.
IBAN’la tahsilat yapanlara dönük denetimleri Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar yapacak.
IBAN yoluyla tahsilat yaptıkları tespit edilen işletme sahipleri tek tek Maliye’ye çağrılarak izah istenecek, IBAN yoluyla yapılan tahsilatlar için fatura veya benzeri belge düzenleyip düzenlemedikleri sorulacak ve bu belgelerin ibrazı istenecek.
İşletme sahipleri bu tahsilatlar için fatura veya benzeri belge düzenlemişlerse herhangi bir sorun olmayacak. Düzenlememişlerse, bu satışlar kayıt dışı satış olarak kabul edilecek.
Ayrıca, işletmede yapılan satışlarla ilgili ilişkili kişi statüsünde kabul edilen kişilere (eş, çocuk, anne, baba gibi yakın akrabalar ile sekreter, işçi gibi işletme çalışanları) ait olan IBAN’lar ile kiralık IBAN hesaplarıyla yapılan tahsilatlar da sorulacak.
İlk tespitler, şirkette çalışanların IBAN hesaplarına milyonlarca TL yatırıldığı yönünde.
Vergi mükellefiyeti olmadığı halde mal ve hizmet satış yapıp bedellerini IBAN yoluyla tahsil edenler de tespit edildi. Özellikle esnaf muafiyeti kapsamına da girmeyen bu kişilerin IBAN’larına milyonlarca TL yatırıldığı anlaşıldı.
Bu kişiler de Maliye tarafından çağrılacak ve izah istenecek. Bunlara IBAN’la yaptığı tahsilat tarihlerine bakılarak geriye dönük mükellefiyet kaydı açılacak.
IBAN’la tahsilat yaptıkları halde fatura veya benzeri belge düzenlemeyen veya mükellefiyet açtırmadan bu işleri yapanlara, kayıt dışı bıraktıkları kazançları üzerinden gelir vergisi, kurumlar vergisi, geçici vergi, kayıt dışı bıraktıkları satışları üzerinden de KDV tarhiyatları yapılacak, 1 kat vergi ziyaı cezası kesilecek, ilave olarak gecikme faizi istenilecek. Ayrıca, faturaya yazılması gereken meblağın yüzde 10’una kadar özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Yapılan araştırmada, işyerlerinde bulunan IBAN numaralarının çoğunun işletme ile ilgisi olmayan 3. kişilere ait olduğu ve bu IBAN’ların işletmelere aylık ücret karşılığında kiralandığı anlaşıldı. Bu şekilde IBAN’larını kiralayan kişilerin, hesaplarına yatan milyonlarca TL’den haberleri bile yok. Bunlar hakkında da yasal işlemler yapılacak, tahsil ettikleri kira bedelleri üzerinden cezalı gelir vergisi ve, geçici vergi ve KDV tarhiyatları yapılacak, bir kat vergi ziyaı cezası kesilecek ve ayrıca gecikme faizi istenilecek. Ayrıca, bunlar MASAK mevzuatına aykırı bu işlemlerinden dolayı mahkemeye sevk edilecekler.
IBAN’la tahsilat yöntemiyle kayıt dışı bırakılan kazançlar nedeniyle milyarlarca TL vergi kayıp ve kaçağına neden olunduğu ifade ediliyor. Kamuoyu bu konuda Maliye’nin yapacağı denetimlerin sonucunu merakla bekliyor!..
