Tüketici kredileri sözleşmelerinin ardından konut finansmanı sözleşmelerinde de tüketiciyi koruyan yeni düzenlemeler yarından itibaren yürürlüğe girecek. Daha önce, 36 ayı aşmayan kredilerde, erken ödeme halinde yüzde 2'lik 'erken ödeme' cezası alınıyordu. Yeni yönetmelikte ise bu oran yüzde 1 olarak belirlendi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının 28 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayımlanan ve yürürlük tarihi 6 ay sonra belirlenen "Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği"ne göre, konut finansmanı kuruluşları, finansmanın koşullarını içeren bilgi formunu sözleşmenin kurulmasından makul bir süre önce tüketiciye vermek zorunda olacak. Kredi talebinin reddedilmesi durumunda, konut finansmanı kuruluşu tarafından tüketici ücretsiz olarak bilgilendirilecek.
Tüketicinin yazılı ya da elektronik ortamda açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamayacak. Tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde, istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, konut finansmanı kuruluşu tarafından kabul edilecek. Sigorta vadesi kredi vadesinden uzun olamayacak ve zorunlu deprem sigortası ile ilgili hükümler saklı olacak. Konut finansmanı sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmayacak. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan konut finansmanı kuruluşu, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremeyecek.
Tüketici, konut finansmanı kuruluşuna borçlandığı tutarın tamamını veya bir taksit tutarından az olmamak üzere herhangi bir tutarı vadesinden önce ödeyebilecek. Bu hallerde, konut finansmanı kuruluşu, erken ödenen miktara göre ilgili hükümlere uygun olarak gerekli indirimi yapmakla yükümlü olacak.
ERKEN ÖDEME TAZMİNATI
Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi halinde, sözleşmede yer verilmek suretiyle, tüketicinin borçlandığı tutarın tamamını veya bir taksit tutarından az olmamak üzere herhangi bir tutarı vadesinden önce ödemesi durumunda, konut finansmanı kuruluşu, tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edebilecek.
Erken ödeme tazminatı, tüketici tarafından konut finansmanı kuruluşuna erken ödenen anapara tutarının kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde yüzde 1'ini, aşanlarda ise yüzde 2'sini geçemeyecek. Erken ödeme tazminat tutarı hiçbir şekilde tüketiciye yapılacak toplam indirim tutarını aşamayacak. Tüketicinin borçlandığı tutarın tamamını veya bir taksit tutarından az olmamak üzere herhangi bir tutarı vadesinden önce ödemesi durumunda erken ödeme indirimi veya faiz hesaplanırken, tüketicinin ödemeyi yaptığı tarih esas alınacak ve bu tarih tüketici aleyhine olacak şekilde değiştirilemeyecek.
Kredilerde geri ödeme tutarlarının, finansal kiralama işlemlerinde, kira bedellerinin anaparayı aşan kısmı bu madde kapsamında faiz olarak kabul edilecek.
Sözleşmede belirtilmek suretiyle konut finansmanına yönelik kredilerde ve finansal kiralama işlemlerinde faiz oranı sabit veya değişken olarak ya da aynı kredi için her iki yöntem esas alınarak belirlenebilecek. Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi halinde, sözleşmenin kurulduğu tarihteki oran tarafların rızası dışında değiştirilemeyecek.
Tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda konut finansmanı kuruluşu, kalan borcun tamamının ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak konut finansmanı kuruluşunun bütün edimlerini ifa etmiş olması ve tüketicinin de birbirini izleyen en az 2 taksiti ödemede temerrüde düşmesi halinde kullanılabilecek. Konut finansmanı kuruluşunun bu hakkını kullanabilmesi için tüketiciye en az 30 gün süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması gerekecek.
YILLIK MALİYET ORANININ YER ALMASI ZORUNLU OLACAK
Konut finansmanı sözleşmelerinde, yıllık maliyet oranının yer alması zorunlu olacak. Faiz oranının değişken olarak belirlendiği konut finansmanı sözleşmelerinde, konut finansmanı kuruluşu, sözleşme öncesi bilgi formuna ek olarak borçlanma faizinde önemli bir artış olmasının doğurabileceği olası riskler göz önünde bulundurularak ortaya çıkabilecek yeni bir yıllık maliyet oranına ilişkin bilgiyi vermek zorunda tutulacak.
SÖZLEŞMEYE İLİŞKİN AÇILAN HESAP İÇİN ÜCRET VE MASRAF ALINMAYACAK
Konut finansmanı sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemeyecek. Bu hesap tüketicinin, aksine yazılı talebi olmaması halinde kredinin ödenmesi ile kapanacak.
Tüketicinin açık talimatı olmaksızın konut finansmanı sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat hesabı sözleşmesi yapılamayacak.
Konut finansmanı sözleşmesine istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücrete ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak kağıt üzerinde yazılı şekilde tüketiciye verilmesi zorunlu olacak. Taksit vadesi, kanunlarda tatil olarak kabul edilen bir güne rastlarsa kendiliğinden bu günü izleyen ve tatil olmayan ilk güne geçecek. Kurulmuş olan sözleşmeye ilişkin olarak tüketicilerin iletişime geçebilmesi için konut finansmanı kuruluşu tarafından bir telefon hattı tahsis edilmesi durumunda, bu hat ile ilgili olarak konut finansmanı kuruluşu olağan ücret tarifesinden daha yüksek bir tarife seçemeyecek.
Tüketicinin talep etmesi halinde varsa konuta ilişkin ekspertiz raporunun bir örneği tüketiciye verilecek.
TÜKETİCİ KREDİLERİNDE ERKEN ÖDEMEYE CEZA YOK
Tüketici Sorunları Derneği Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu, "Tüketiciler bu konuda dikkatli olmalı. Yönetmelite yer alan haklarını iyi takip etmeli. Pek bilinmiyor anca, tüketici kredilerinde ise, erken kapama durumunda bankanın herhangi bir ek talepte bulunmaması gerekir. Çünkü böyle bir hakkı yok finans kurumunun" dedi.
TÜKETİCİ NE KAZANACAK
Örneğin, tüketici 36 aydan düşük bir taksitle 100 bin TL kredi aldı. Bu tüketici 50 bin TL ödeme yaptıktan sonra, kalan 50 bin TL'yi toplu ödemek istesin. Mecut durumda tüketici bin TL'lik erken ödeme cezasını da karşılaması gerekirdi. Ancak yeni yönetmelikle bu tutar 500 liraya düşecek.
