Kocaeli’de Sanat, Dil ve Milli Mücadele Tarihi

Gazi Süleyman Paşa Salonu’nda ilk oturum Prof Dr. Nesrin Karaca; Kocaeli’nin yetiştirdiği hocaların hocası Türkolog Prof. Dr. Talat Tekin ve şiir konulu konuşmasıyla başladı.2.oturuma ise Prof. Dr. Sabahattin Özel başkanlık yaptı.
 
HOCALARIN HOCASI TALAT TEKİN
Oturum Başkanı Başkent Üniversitesi’nden Prof Dr.Nesrin Karaca; Prof.Dr.Talat Tekin’in şiire olan tutkusunu anlattı. Tekin’in akademisyenliğinin yanı sıra araştırmacı, karikatür ve şair yönlerine dikkat çeken Karaca “Talat Tekin, milli olmaktan evrensele açılan, Kocaeli’nin yetiştirdiği önemli ve anılmaya değer bir kişiliktir.”şeklinde konuştu. Karaca ayrıca”2015 yılında vefat eden Talât Tekin’in Türk ve dünya Türkoloji dergilerinde pek çok Türkçe ve İngilizce ilmî makaleleri yayınlanmıştır. Şair yönü de olan ve şiirlerini “Atatürk Gülümsedi” (1982) isimli kitapta toplamıştır “dedi.
 
PEŞKİR İŞLEMELERİ
Kocaeli Üniversitesi’nden Yrd.Doç.Dr.Mine Can“Kocaeli’de Peşkir İşlemelerinden örnekleri anlattı. Can ”İşleme, Türk el sanatları içerisinde en ince ve en fazla emek gerektirenlerin sanat dallarından birisidir. Kocaeli’nin Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde İstanbul, Bursa gibi önemli merkezlere yakınlığı nedeniyle el işlemesi ürünlerde saray ve çevresi için yapılan görkemli işlemelerin güzelliğinin izlerini görmek mümkündür. Bu ürünler arasında önemli bir yer tutan peşkirler kullanılan malzeme, işleme teknikleri ve desen özellikleri bakımından incelenmeye değer kalite ve güzelliktedir. ”şeklinde konuştu.
 
DİL VE LEHÇELER
Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi’ nden Yrd. Doç.Dr. Nurdin Usevv ise “Kocaeli Ağzında Tarihi ve Çağdaş Türk Lehçelerine Özgün Kelimeler” konulu bir konuşma yaptı. Usevv;”Küçük Türkistan adını taşıyan Türkiye’ye Orta Asya’dan değişik Türk boyları gelmiş, bu boyların dili de Türkiye Türkçesinin ağızlarının oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Dolayısıyla Türkiye Türkçesi ağızlarından diğer Türk lehçelerine özgün olan dil özelliklerini, kelimeleri bulmak mümkündür.” dedi.
 
“MANAVLARDA AİLE HEKİMLİĞİ”
Kocaeli Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden Ali Aktaş” İzmit Sancağında Yaşayan Manavlarda Halk Hekimliği ve Ocak Kültürü” nü anlattı. Aktaş” Manavları yalnızca etnik, yalnızca kültürel ya da yalnızca bölgesel olarak kimliklendirmek oldukça anlamsızdır. Manavlarının yer-yöre, kap-kacak, bitki vb. adlar da dâhil bildikleri her şey Türkçedir. Halkın, olanakları bulunmadığı için ya da başka nedenlerle doktora gidemeyince veya gitmek istemeyince, hastalıklarını tanılama ve sağaltma amacı ile başvurduğu yöntem ve işlemlerin tümüne halk hekimliğidir.” dedi.
 
“ALACA CAMİİ VE AKÇA CAMİİ”
İlk oturumun son konuşmacısı İstanbul Üniversitesi’nden Okt. Dr. Şennur Kaya” İzmit’te Çinili Yapılar”ı anlattı. Kaya” İzmit’teki Osmanlı dönemi yapılarını gözden geçirdiğimizde ise İznik çinisi ile yalnızca kentin geleneksel mahalle dokusunun yoğun olduğu kuzey kesiminde 1598-1599 tarihinde inşa edilen Alaca Camii’nin çini kitabesinde karşılaşmaktayız. Kütahya Azim Çini tarafından üretilen çinilerle bezeli camilerden biri de İzmit’teki Akça Camii’dir” şeklinde örneklendirdi.
 
“KOD ADI:KÜÇÜK DOKTO FAHRİ CAN”
Gazi Süleyman Paşa Salonu’ndaki 2.oturuma Prof. Dr. Sabahattin Özel başkanlık yaptı. İlk olarak Kocaeli Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nermin Ersoy” Kod Adı: Küçük Doktor Fahri Bey”konulu bir konuşma yaptı. Ersoy” Fahrettin Efendi’nin Osmanlı Devletinin İzmit’e atadığı son belediye tabibi olduğunu ve ardından milli mücadeleye katıldığını söyledi. Ersoy “Tüm güçlük ve tehlikelere rağmen kendisine bağlı bütün köyleri at sırtında dolaşarak baskınlara maruz kalan halkın tedavisini ve salgınlardan korunmasını sağlamış olan Fahrettin Efendi,Kurtuluş Savaşı’ndaki hizmetlerden dolayı Büyük Millet Meclisi tarafından istiklâl madalyası ile ödüllendirilmiştir.” dedi.
 
İSMAİL CANBOLAT BEY’İN HAYATI
Celal Bayar Üniversitesi’nden Prof.Dr.Nurettin Gülmez ise “İsmail Canbolat Bey’in Mebusan Meclisi’ndeki Falliyetleri”ni anlattı. Gülmez, Bir ara Dahiliye Nazırlığı da yapan İsmail Canbolat Bey’in Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’nin, Teceddüt Fırkası’nın ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucu üyesi olduğunu ifade etti. Gülmez; III. Dönem Osmanlı Mebusan Meclisi’nde İzmit ve II. Dönem TBMM’de İstanbul milletvekili olarak çalışan İsmail Canbolat Bey 1926 İzmir suikastına karıştığı iddiasıyla idam edilmiştir.”şeklinde konuştu.
 
SAPANCALI HAKKI BEY
İttihat ve Terakki üyesi ve Teşkilat-ı Mahsusa komitacılarından olan Sapancalı Hakkı Bey’i anlatan Adıyaman Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Seydi Vakkas Toprak ”Sapancalı Hakkı Bey Yakup Cemil, Rusuhi Bey, Atıf Kamçıl, Kuşçubaşı Eşref, Kuşçubaşı Hacı Sami ve Eyüp Sabri gibi komitacılarla birlikte hareket etmiştir.” dedi. Toprak ayrıca Sapancalı Hakkı Bey’in, Yavuz Zırhlısının tamiriyle ilgili bir yolsuzluk davasında Divan-ı Ali’de yargılandığını, bir sene ağır hapsine, rütbe ve memuriyetten mahrumiyetine ittifakla karar verildiğini söyledi.
 
KOCAELİ MİLLETVEKİLİ AHMET ŞÜKRÜ BEY
Gazi Süleyman Paşa Salonu sabah oturumun son konuşmacısı olan Karabük Üniversitesi’nden Yard. Doç. Dr.Ersin Müezzinoğlu ise “1921-1925 Yılları Arasında Ahmet Şükrü Bey’in Kocaeli’ deki Faaliyetleri” ni anlattı. Müezzinoğlu” Ahmet Şükrü Bey İzmit Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Bu arada 1923 Nisan’ında Cavit Bey’in evinde yapılan gizli İttihat ve Terakki Kongresi’ne de katılan Ahmet Şükrü Bey burada ittihatçı arkadaşlarıyla beraber yeni yol haritalarını belirlemeye çalışmıştır. İkinci Meclis için yapılan seçimlerde Mustafa Kemal Paşa’nın tensibiyle Kocaeli (İzmit) milletvekili seçtirilmiştir. “dedi.