Bu konuda anne babalara önemli bir görev düştüğünü söyleyen Acıbadem Altunizade Hastanesi Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, bir alışkanlığa dönüştürülmesi için çocuklara el yıkamayı sevdirmenin yolları hakkında bilgi verdiler.
Hastalıklara neden olan mikroplar, el sıkışma, toplu taşıma araçlarını kullanma ya da yemek yemek gibi günlük hayatın sıradan davranışlarından sonra kolaylıkla
yayılabiliyor. Korunmanın en önemli yolu ise el yıkamaktan geçiyor... Yetişkinlik döneminde bunun bir alışkanlık olarak sürdürülmesinin yolu ise çocukluktan başlıyor. Bu nedenle küçük yaşlardan itibaren çocuklara kazandırılması gereken bu önemli alışkanlık için ailelere, öğretmenlere ve sağlık çalışanlarına da önemli görevler düşüyor.
Her yaş grubundaki çocuğun becerilerine göre bu davranışı gerçekleştirebilmeleri zaman alabiliyor. Henüz yürüyemeyen çocukların ellerinin ebeveynleri tarafından yıkanması gerekirken, çocuklar büyüdükçe bu konuda sadece gözlemci ve yönlendirici olmak yeterli oluyor. El yıkama alışkanlığının kazandırılmasının ana babalar için zorlu ve sabır gerektiren bir süreç olduğunun altına çizen Acıbadem Altunizade Hastanesi Sosyal Pediatri uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, çocuklarımıza doğru el yıkama alışkanlığını kazandırmaya yardımcı bazı stratejileri sıralıyor…
Mutlaka sabun kullanın
Ellerin en az 20 saniye boyunca ve mutlaka sabun kullanarak yıkanmasını sağlayın. Ortak kullanım alanlarında sıvı sabunları tercih edin. Katı sabun kullanılacaksa da, sabunu su birikmeyen bir kapta ve kullanıldıktan sonra köpüğü alınmış olarak bırakın.
Ellerin temizlendiğinden emin olun
El yıkama sırasında her iki avuç içi, dışı, parmak araları, başparmaklar, tırnaklar ve el bileğini de sıvazlayarak temizleyin. Yıkama bittikten sonra iyice durulayarak temiz bir havluyla kurulayın. Ortak alanlarda kağıt havlulardan yararlanın.
Uygun şartları oluşturun
Çok küçük yaştan itibaren çocukların el ve tırnak bakımını yaparak bu konuya aşina olması sağlayın. Önce kendi kucağınızda başlayın. Ayakta durabildiği dönemde ise yerden yükselterek veya boyuna uygun lavabolar seçerek sabunla el yıkayabilmesini için
uygun ortamları sağlayın.
El yıkamayı eğlenceli hale getirin
Oyunun, çocuklara bir şeyler öğretmenin en kolay ve etkili yollarından biri olduğunu hatırlatan Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ,”Hem el yıkamanın önemini, hem de nasıl olması gerektiğini farklı oyunlar, şekiller ya da canlandırmalarla anlatabilirsiniz. Örneğin bir şarkı belirleyin ve elleri bu şarkı bitimine kadar birlikte söyleyin. Böylelikle acele etmesinin de önüne geçebilirsiniz. Ya da ellerini yıkarken onunla birlikte sayarak, bu işlemin ne kadar sürede tamamlandığını öğretebilirsiniz” diyor.
El yıkamanın önemini anlatın
Çocuklar için neyi neden yaptığının doğru şekilde anlatılmasının alışkanlıkların kazandırılmasında son derece önemli olduğunu belirten Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, ”Altı aylıktan itibaren okunan kitaplarla, iki yaşından itibaren de medya ile tanışan çocuğun dikkatini bu noktaya çekmeye çalışın. Konuyla ilgili çizgi filmler, kamu spotları, ilanlar, gazete, dergi haberlerine faydalı olacaktır” diye konuşuyor.
Onlara rol model olun
Çocukların doğduğu andan itibaren anne babası ve diğer yakınlarını izleyerek hayatı öğrenip deneyimlediklerini unutmayın. El yıkamanın önemini anlatmak için yapılabilecek en önemli şeylerden biri de sizin ellerinizi yıkamanızı görmesini sağlamak olacaktır. Alışkanlığının kazandırılmasında da aile içinde doğru davranış modellerinin sergileyerek doğal bir öğrenme ve uygulama alanı sağlayın. Sağlık kontrollerinde doktor ve hemşirelerin el yıkamaya dikkat çekmesi, okul eğitimi başladığında da öğretmenin konu üzerinde durması, denetlemesi, el yıkayan çocuğa vereceği olumlu geri bildirim de çok işe yarayacaktır.
Bu durumlarda mutlaka ellerinizi yıkayın…
Öksürme, aksırma ve hapşırmadan sonra,
El sıkışma sonrasında,
Herhangi bir yemek ya da gıda hazırlamadan önce,
Yemeğe başlamadan önce ve sonra,
Toplu taşıma ve toplu yaşam alanlarını kullanıldıktan sonra,
Emzirme öncesi ve sonrasında
Evcil hayvanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanlara dokunduktan sonra,
Bebeklerin alt bezinin değiştirdikten sonra,
Tuvalet kullanımı sonrası,
Hasta bir kişiyi ziyaret etmeden önce ve sonra
