Isınmada kullanılan başlıca fosil yakıtlardan odun, kömür, doğalgaz, gaz yağı ve tüp gazının yapısındaki karbon nedeniyle karbonmonoksit zehirlenmelerine neden olduğunu hatırlatan İGDAŞ, hangi yakıt kullanılırsa kullanılsın bacaların düzenli kontrol edilmesi ve temizlenmesi, cihaz bakımlarının da periyodik olarak her yıl yaptırılması gerektiğini vurguladı. İGDAŞ'tan yapılan yazılı açıklamada tatsız, renksiz, kokusuz olması nedeniyle “sessiz katil” olarak tanımlanan karbonmonoksitin tam yanmama nedeniyle oluştuğuna ve bu tehlikeden korunmak için yapılması gerekenlere dikkat çekildi. Açıklamada, “Karbonmonoksit zehirlenmesi yapısında karbon bulunan tüm fosil yakıtlarda tam yanmama nedeniyle oluşuyor. Ortamda yeter miktarda hava olmaması durumunda kullanılan fosil yakıt tam yanmıyor ve baca gazı içinde zehirleyici etkiye sahip karbonmonoksit gazı oluşuyor. Baca sistemi yeterince iyi çalışmıyorsa bu karbonmonoksit yaşam alanına dolarak insanların hayatını tehdit ediyor” denildi. Tüm fosil yakıtların kullanımında aynı hassasiyetin gösterilmesi gerektiğini vurgulayan İGDAŞ, baca temizliği ve güvenlik kontrollerinin düzenli olarak bu konuda yetkili kişilere yaptırılmasını öneriyor. Bunun yanı sıra doğalgaz kullanıcılarını “tesisatlarına kesinlikle müdahale etmemeleri ve yetkisiz kişilere müdahale ettirmemeleri” konusunda uyaran İGDAŞ, güvenli doğalgaz kullanımı için yapılması gerekenleri “Güvenliğiniz için sadece 1 dakika” sloganıyla hazırladığı 10 maddelik bir broşürle duyuruyor. İGDAŞ'tan onaysız yapılan tesisat değişiklikleri tehlikeyi beraberinde getiriyor. Kurallara uyulduğunda doğalgazın en güvenli yakıt olduğunun altını çizen İGDAŞ, özellikle tesisatta, yakıcı cihazlarda (kombi, şofben, soba vb) ya da bacada onaylı proje dışına çıkılarak yapılan değişikliklerin tehlikeleri de beraberinde getirdiğini hatırlattı. İGDAŞ'ın uyguladığı güvenlik standartlarının çok yüksek olduğunu belirten yetkililer, iç tesisatında bu standartları karşılamayan abonelere kesinlikle gaz verilmediğini söyledi. Evlerinde ya da iş yerlerinde, doğalgaz tesisatında değişiklik yapmak isteyen herkesin mutlaka İGDAŞ'a başvuruda bulunmaları gerekiyor. Zira bugüne kadar yaşanan olumsuz tüm olayların arkasında onaysız tesisat değişiklikleri ve bunlara bağlı güvenlik ihlalleri yer alıyor.
"MENFEZLERİ ASLA KAPATMAYIN"
Genel olarak tüm fosil yakıt türlerinde ölümle sonuçlanabilecek karbonmonoksit zehirlenmelerinde ortam havasının yeter miktarda olmaması; yani ortamda yanma için gerekli oksijeninin yeterli miktarda olmaması birinci neden olarak öne çıkıyor. Ortam havasını tamamlayan havalandırma menfezlerinin kapatılmış olması, bacalarda ve duman kanalında oluşan deformasyonların tespit edilip sorunların yetkili kişilerce giderilmemesi, en sık yapılan hataların başında geliyor. Bunu, bacaların temizliğinin yılda bir kez yetkili baca temizleme firmalarına yaptırılmamış olması, yakıcı cihazların baca sensörlerinin iptal edilmiş olması veya çalışmıyor olması, yakıcı cihazların yılda bir kez bakımının yapılmamış olması gibi nedenler takip ediyor. “Renksiz ve kokusuz olan karbonmonoksit gazının ortamdaki varlığının hissedilmesi çok zor iken uyku halinde fark edilmesi ise imkânsızdır” denilen açıklamada, özellikle uyku sırasında meydana gelen zehirlenmelerin ölüme yol açabildiğini vurguladı. İGDAŞ, “Bu nedenle özellikle bacalı cihazların bulunduğu mekânlar gaz açıldıktan sonra kullanım amacı değiştirilip yatılan ve uyunulan mekanlara dönüştürülmemeli ve menfezler her ne sebepten dolayı olursa olsun iptal edilmemeli veya işlevsiz hale getirilmemelidir” şeklinde uyarıda bulundu.
“SESSİZ KATİL” KARBONMONOKSİTİN BELİRTİLERİ
Baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı ve nezle hali karbonmonoksit zehirlenmesinin ilk belirtileri arasında yer alıyor. "Sessiz katil" karbonmonoksitten korunmak için bu belirtiler görüldüğünde hemen bulunulan mekanın havalandırılması, zehirlenen kişinin hızla ortamdan uzaklaştırılması ve acil yardım için 112'nin aranması büyük önem taşır. Zehirlenen kişi açık havaya çıkarıldığında eğer solunum yoksa suni teneffüs yapılarak temel yaşam desteğine başlanmalıdır.
"GÜVENLİĞİNİZ İÇİN SADECE 1 DAKİKA"
"Doğalgazın güvenli kullanımı için dikkat edilmesi gerek konuları 10 maddede sıralayan İGDAŞ, doğalgaz kullanıcılarını şu şekilde uyardı: Tesisatlarınıza kesinlikle müdahale etmeyin ve yetkisiz kişilere müdahale ettirmeyin Bacalı cihazların bulunduğu odalarda, mekanlarda kesinlikle yatmayın, uyumayın. Bacalı cihaz bulunan odanın kullanım amacını değiştirirken mutlaka İGDAŞ'a haber verin Gazınızı açtırdıktan sonra tesisatınıza yeni bir cihaz bağlatırsanız, mutlaka bu durumdan İGDAŞ'ı haberdar ediniz. Bunun için İGDAŞ Çağrı Merkezi 444 36 36'yı arayabilirsiniz. Pencere veya duvarınıza monte edilen, ortama taze hava girmesini ve herhangi bir gaz kaçağı durumunda da doğalgazın dışarıya tahliye edilmesini sağlayan menfezlerinizi asla iptal etmeyin ve kapatmayın. Ocağınızı temizlerken ocağı doğalgaz tesisatına bağlayan esnek bağlantı elemanını çektirmeyin. İşlevselliğini ve sızdırmazlık özelliğini sık sık kontrol etmeyi unutmayın. Yakıcı cihazlarınıza her yıl ısıtma sezonu başında yetkili servisler aracılığıyla bakım yaptırın. Bacalı cihaz kullanıyorsanız, cihazınızın baca sensörünün çalışıp çalışmadığını yetkili servise mutlaka kontrol ettirin. Bacalarınızı baca gazının kimyasal yapısından veya diğer dış etkenlerden dolayı deformasyona uğraması ihtimaline karşı yılda en az bir kez itfaiye tarafından yetkilendirilen baca temizleme firmalarına kontrol ettirin. Doğalgaz tesisatlarınıza her yıl ısıtma sezonu başında sertifikalı firmalar aracılığıyla genel kontrol ve bakım yaptırın. Sertifikalı firmalara www.igdas.com.tr web adresinden ulaşabilirsiniz. Lodoslu havalarda baca çekişi olumsuz yönde etkileneceğinden bacalı cihaz kullanırken baca gazı sızıntısına karşı daha dikkatli olun. Bacalı cihaz bulunan odadaki menfezlerinizin açık olmasını sağlayın. Doğalgaz boru ve bağlantı elemanlarının, antipas üzerine sarı renkli yağlı boya ile boyayın. Boyama işleminde su bazlı boya kesinlikle kullanmayın."