Ticaret Bakanlığına bağlı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü ekiplerince, kaçakçılıkla mücadele faaliyetleri kapsamında 2018 yılında ülke genelinde yapılan operasyonlar sonucunda 5 bin 664 kaçakçılık olayı önlendi.
Bu çalışmalar sırasında yurda kaçak yollarla sokulmak istenen veya yurt dışına çıkartılmak istenen 47 milyon lira değerinde para ele geçirildi.
Kaçakçılık faaliyetlerinin engellenmesine yönelik nitelikli personel ve teknolojik altyapının yanı sıra, aldıkları eğitim ve koku duyuları sayesinde neredeyse fire vermeyen "dedektör köpekler" de bu çalışmalarda görev yapıyor.
Yüklü miktarlardaki parayı yakalamak için kullanılıyor
Genellikle uyuşturucu, tütün mamulleri, çay ve patlayıcı madde kaçakçılığında kullanılan dedektör köpekler, artık yurt dışına kaçak yollarla çıkartılmak veya yurda sokulmak isteyen yüklü miktarlardaki parayı yakalamak için de kullanılıyor.
Ticaret Bakanlığının Ankara'daki Köpek Eğitim Merkezinin 8 Temmuz 2017'de, Dünya Gümrük Örgütü tarafından Bölgesel Köpek Eğitim Merkezi olarak akredite edilmesiyle birlikte bu merkez uzman ve deneyimli personel kadrosuyla dünya ülkelerine de teknik destek sağlayan bir yapıya kavuştu. Merkezde farklı branşlarda eğitimlere de başladı. Bu kapsamda havaalanlarında giden yolcu beraberi veya beyan dışı nakit paranın tespiti amacıyla Türkiye'de ilk defa banknot-para dedektör köpeklerinin de eğitime başlandı.
Köpek Eğitim Merkezi'nce yetiştirilen dedektör köpekler, ilk olarak temel eğitim alıyor. Temel eğitim sonrasında dedektör köpekler branş eğitimine geçiyor. 14 hafta süren branş eğitimini köpek ve idarecisi birlikte alıyor. Banknot dedektör köpeklerin eğitimi tedavüldeki Türk lirası ve döviz banknotlarla gerçekleştiriliyor. Eğitimlerin tamamlanmasının ardından köpekler idarecileriyle görev yapacakları bölgelere gönderiliyor. Bu kapsamda havalimanlarında da "nakit" dedektör köpekler, göreve başlatıldı.
Köpekler, yurt dışına gidiş ve gelişlerde yolcuların çantalarını koklayarak yanında belli bir limitin üzerinde paranın tespiti için gümrük muhafaza memurlarına yardımcı oluyor. Bu amaçla İstanbul Havalimanı'nda da "Janti" isimli köpek görevlendirildi.
Janti, 4 ay önce göreve başladı
Belçika kurdu Malionis cinsi olan 1,5 yaşındaki Janti, Ticaret Bakanlığı Köpek Eğitim Merkezi'nde eğitimlere ve testlere tabi tutuldu.
Janti, temel eğitimlerin ardından branş eğitimine geçti. Uzman eğiticiler tarafından eğitilen Janti, daha sonra çeşitli Gümrük Muhafaza Müdürlüklerinde, gümrük kapılarında (kara, hava, deniz) uygulamalı eğitim gördü. Eğitimin sonunda Janti ve idarecisi Orçun Acar, ayrı ayrı tabi tutuldukları sınavlardan başarıyla geçerek İstanbul Havalimanı'nda 4 ay önce göreve başladı.
Kaçak paranın bulunduğu çantayı ve valizi tespit eden Janti, hiçbir şekilde oradan ayrılmıyor. İdarecisinin sözlü yönlendirmesi dahi olsa kaçak parayı bulduğu bölgeyi asla terk etmeyen Janti, ödül alana kadar parayı tespit ettiği valizin başında bekliyor.
"Henüz 4 ay olmasına rağmen çok bağlandım"
Gümrük Muhafaza Memuru Orçun Acar, 4 aydan bu yana Janti'nin idareciliğini yapıyor. Janti ile aralarında özel bir bağ oluştuğunu belirten Acar, şunları kaydetti:
"İzin günlerimde dahi aklım Janti'de kalıyor. Henüz 4 ay olmasına rağmen çok bağlandım. İlerleyen zamanlarda ne olacak bilmiyorum. İlk başlarda köpek birkaç kişiyle eğitim aldığı için kendine sahip, lider bulma arayışına giriyor. Buraya geldikten sonra güçlü bir bağ kuruldu aramızda. Komut almak için gözlerimin içine bakıyor. Bunlar tabii ki sürekli çalışmanın eseri."
Acar, köpeklerin 1 yaşından itibaren göreve başlayabildiğini ve ortalama 10 yaşına kadar çalışabildiklerini ifade etti. Her sene uzman eğitmenlerin denetiminden hem köpek hem de idarecisinin yeniden performans sınavına tabi tutulduğuna vurgu yapan Acar, "Köpeğin veya idarecisinin performansında bir düşüklük olması halinde Ankara'daki köpek eğitim merkezine çağrılarak yeniden adaptasyon ve hatırlatma sürecine tabi tutuluyor." dedi.
Orçun Acar, köpeklerin burun hassasiyetini diri tutmak için devamlı uygulama yapıldığını ve kokuyu unutmamalarını sağlamak adına istenen maddeyi bulmaları için sürekli eğitim gördüğüne dikkati çekerek, ayrıca dedektör köpeklerin, sağlıklı olmaları için kaliteli mamayla beslendiğini ve özel yerlerde barındığını kaydetti.
"25 bin TL ve 10 bin avro üstü paranın beyan edilmesi gerekiyor"
Yurt dışına çıkışta götürülebilecek 25 bin TL ve 10 bin avro üzerindeki paranın beyan edilmesi gerektiğini belirten Acar, sözlerini şöyle tamamladı:
"Kaynağı gizlemek amacıyla parayı beyan etmek istemeyen ya da yasa dışı yollarla elde edilmiş parayı ülke dışına çıkarmak isteyen şahıslar olabilir. Biz burada devreye giriyoruz. Bunları engellemek bizim görevimiz. Daha da önemlisi, parayı terörizme finansman sağlamak için yurt dışına götürmek isteyenler olabilir. Biz bunları engellemek için görev yapmaktayız."(AA)
