İstanbul’da düzenlenen “Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu’nda” konuşan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSU) Genel Müdürü İlhan Bayram, günümüzde kaynak problemi yaşandığını vurgulayarak, ”Suyun ve şebeke sistemlerinin devam ve düzenli bir şekilde kontrol altında tutulması için Su Yönetimiyle ilgili olarak organizasyon ve strateji planları, su talep tahmin programları, coğrafi bilgi sistemleri, Scada sistemleri ve su kayıp önleme sistemlerinin kurulması ve yapılması gerekir.”dedi. Bayram, Kocaeli’de uyguladıkları bu program çerçevesinde kayıp kaçak oranlarını yüzde 30 seviyesine indirdiklerini kaydetti.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün destekleriyle İstanbul’da “Su Kayıp ve Kaçakları Türkiye Forumu” düzenlendi. İki gün süren Türkiye Forum’unda ikinci gününde Eski Müsteşar Prof. Dr. Hasan Z. Sarıkaya’nın başkanlığındaki “Gelecek Su İçin Neler Getirecek” konulu 3. oturumda Genel Müdür İlhan Bayram’ın yanı sıra Su Yönetimi Genel Müdürü Prof. Dr. Cumali Kınacı, İSKİ Genel Müdür Yardımcısı Selami Taşer ve İZSU Genel Müdürü Dr. Ahmet H.Alpaslan konuşma yaptı.
Kaynak çeşitlendirmesi önemli
Yeni kurulan Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdarelerinin yöneticilerinin yoğun ilgi gösterdiği forumda konuşan Genel Müdür İlhan Bayram , “Geçmişte Anadolu’da kaynak problemi yoktu; İstediğiniz kadar su vardı. Onun için dağıtımdaki problemlerin kayıp kaçağın üstüne düşülmüyordu. Problem ilave su getirilerek çap büyütülerek çözülüyordu.
Artık, günümüzde bizim bölgemizde yeterli su yok, kaynak problemi var. Çözümler pahalı, dolayısıyla dağıtım önemli. Kaynak çeşitlendirmesi önemli” dedi. Kocaeli’nde kaynak çoğaltması kapsamında Namazgah barajı, Sapanca gölü ve yer altı ile kaynak sularını devreye aldıklarını, Karamürsel İhsaniye ve Avcıdere Barajlarının ise planladıklarını anlatan Bayram, 2004 yılından itibaren su kaynaklarının arıtılması için 24.6 milyon TL yatırım yaparak 13 adet içmesuyu arıtma tesisi inşa ettiklerini söyledi.
Depo, şebeke basıncı ve boru cinsleri iyi belirlenmeli
Planlamada depoların, şebeke basıncı ve boru cinslerinin belirlenmesinin önemli olduğunu da anlatan İSU Genel Müdürü, sürekli gelişen şehirlerde depoların olması gereken yerde, doğru hacimde ve şehrin gelişimi yani 20 yıl sonrası göz önüne alınması, arızayı giderirken kaybolan suyun, nerelerde ne kadar ve ne sıklıkla arıza yapıldığı, hangi tip arızaların olduğu ve arıza analizlerinin yapılması, şebeke hangi basınç altında, şebeke hidrolik olarak doğru çalıştığı, doğru boru cinslerin kullanıldığı, boru cinsleri belirlenirken de basınç, sistemin hidrolik kapasitesi ve yapısı ile zemin yapısı ve hareketlerine uygun bir şekilde belirlenmesi gerektiğini dile getirdi.
İçmesuyu şebekeleri canlı yapılardır
Kocaeli’nde 2004 yılından bu yana 64.000 m3 kapasiteli 134 adet içmesuyu deposu ve 3904 km uzunluğunda içmesuyu imalatı yaptıklarını da aktaran Genel Müdür Bayram, “İçmesuyu şebekeleri bir anlamda canlı yapılardır. Eğer, siz onu kontrol etmezseniz o sizi kontrol eder,” dedi.
Bütün bunların yapılması için kurumların master planlarının olması gerektiğini vurgulayan İSU Genel Müdürü İlhan Bayram, sistemin takip edilmesinde önemli işlevi olan Scada Sistemi ile sadece izleme yapılmaması gerektiğini, kayıp ve kaçakta basınç yönetiminin önemli olduğunu da sözlerine ekledi. Kurum olarak basınç yönetimini İzmit, Derince, Gölcük, Körfez, Karamürsel ve Dilovası’nda ve şebeke optimizasyonunu İzmit’te uyguladıklarını da anlatan Bayram, Karamürsel ilçesinde radyo frekanslı sayaç uygulaması yaptıklarını ve yüksek tüketimli abone projesi ile de abonelerin tüketimleri ve sayaç performanslarını sürekli olarak izleyerek kontrol altında tuttuklarını da kaydetti.
Kayıp kaçağın önlenmesi amacıyla 2004 yılında yüzde 68 olan kayıp kaçak oranını 2014 yılında yüzde 30’a gerilettiklerini de ifade eden İSU Genel Müdürü İlhan Bayram, kayıp kaçağın azaltılması amacıyla şebeke imalatları, kaçak taramalar yaptıklarını, şebeke optimizasyonu ve basınç yönetim sistemi çalışmalarını devam ettirdiklerini dile getirdi.
Yeni kaynaklar bulma kapsamında atıksu geri dönüşüm suyunun tekrar arıtılarak sanayi ve yeşil alan sulamalarında kullanılması için 13.65 milyon TL yatırım yaptıklarını da belirten Bayram, bu çalışmalar ile günlük 70 bin m3 su elde edeceklerini sözlerine ekledi. Coğrafi bilgi sisteminin önemine de vurgu yapan Bayram, içmesuyu şebekesinin 2.133 km’sinin coğrafi bilgi sistemine kaydedildiğini de sözlerine ekledi.
416 milyon TL içmesuyu yatırımı
Kurum olarak 2004-2014 yılları arasında 416 milyon TL içmesuyu yatırımı gerçekleştirdiklerini sözlerine ekleyen İSU Genel Müdürü İlhan Bayram, “Su yönetiminde talep artışını karşılanabilmesi; suyun daha verimli kullanılması, kayıpların ve bilinçsiz su kullanımının azaltılması, verimli sistemlerin kullanılması ile suyun geri dönüşümüne odaklı çalışmalar ile mümkün olacaktır. Birçok durumda yeni su kaynağı ve ilave su temini yerine su kullanım verimini artırmak daha ucuz olmaktadır.”dedi.