Hükümetin başı Ultra-Ortodoks Yahudilerle dertte

İsrail'de giydikleri siyah kıyafetler ve saçlarının favori kısımlarını uzatmalarıyla dikkati çeken Ultra-Ortodoks (Haredi) Yahudileri temsil eden iki partinin, 2019 bütçesini onaylamak için "Haredileri askerlikten muaf tutan yasa tasarısının parlamentodan geçmesini şart koşması" koalisyonda krize neden oldu.

Başbakan Binyamin Netanyahu hakkındaki yolsuzluk soruşturmaları devam ederken şimdi de ülkenin gündemine altı partili koalisyon hükümeti içerisindeki "zorunlu askerlik" tartışmaları oturdu.

Hakkındaki yolsuzluk soruşturmalarıyla köşeye sıkışan Başbakan Netanyahu'ya, bir çıkış yolu olarak erken seçim istediği ve koalisyondaki söz konusu krizi bu yönde kullandığı yönünde suçlamalar yöneltiliyor.

Netanyahu ise bu suçlamaları reddederek seçimlerin 2019'da vaktinde yapılmasını hedeflediğini söyledi. Bununla birlikte Netanyahu, bu hedefin ulaşılabilir olduğunu söyleyemeyeceğini belirtti.

Son günlerde yapılan anketlere göre, İsrail parlamentosunda (Knesset) 30 milletvekiliyle temsil edilen Netanyahu'nun partisi Likud, en az 29 milletvekili kazanma ihtimali ile yine birinci parti gözüküyor. Bu sonuçların Netanyahu'yu erken seçim kararı alma konusunda cesaretlendirdiği ifade ediliyor.

Zorunlu askerlik ve Şabat tartışması

Netanyahu liderliğindeki aşırı sağcı koalisyonda Haredi partileri olarak bilinen Birleşik Tevrat (Yahudot HaTora) ile Şas (Doğulu Tevrat Muhafızları) da yer alıyor. Parlamentoda 7 Milletvekili ile temsil edilen Sağlık Bakanı Yaakov Litzman liderliğindeki Birleşik Tevrat Partisi ile 6 milletvekiline sahip Aryeh Deri liderliğindeki Şas Partisi, 2014'ten bu yana, aralarında Ultra-Ortodoks Yahudilerin dini okullarında (Yeşiva) eğitim gören öğrencilere de tolerans göstermeden askere almayı kapsayan ve böylece asker sayısını arttırmayı öngören yasa tasarısını reddediyor.

İsrail'de zorunlu askerlik yapmayı reddeden Ultra-Ortodoks Yahudilerine tolerans gösteriliyor. Koalisyon ortağı diğer partilerin zaman zaman Haredileri de zorunlu askerlik hizmetine dahil etme çabaları ve Şabat'ta (cumartesi) çalışma yasağını esnetme girişimleri hükümette çatlaklar oluşturuyor.

Buna karşın koalisyondaki İsrail Evimiz (Yisrael Beiteinu) Partisi Genel Başkanı ve Savunma Bakanı Avigdor Liberman ise yaptığı açıklama ile Haredileri askerlik hizmetinden muaf tutan yasa tasarısını reddettiğini ifade etti.

İsrail devlet radyosunun Başbakan Netanyahu liderliğindeki Likud partisinin önde gelen kaynaklarına dayandırarak verdiği habere göre, "Askerlik kanunu ile ilgili krizin çözüme kavuşturulmaması durumunda erken seçimlere gidilebileceği" yönündeki uyarısı ile krizin boyutuna dikkat çekildi. Pazar günü ABD'ye düzenlediği ziyareti öncesi açıklamalarda bulunan Başbakan Netanyahu ise, "Seçimlere gitmiyoruz, bunun için sebep yok." ifadeleriyle "krizin üstünü örtmeye" çalıştı.

Ancak İsrail'in Jerusalem Post gazetesi de pazartesi yayımladığı haber ile, söz konusu krizin devam etmesi durumunda Kasım 2019'da yapılması planlanan seçimlerin gelecek haziran veya temmuz aylarında yapılabileceğine işaret etti.

Aynı haberde Haredileri temsil eden partilerin, Haredileri askerlikten muaf tutmaması durumunda askerlik hizmetine ilişkin yasa tasarısını onaylamayacağına vurgu yapılarak, Birleşik Tevrat Partisi Genel Başkanı ve Sağlık Bakanı Litzman'ın şu sözlerine yer verildi: "Haredileri askerlikten muaf tutan yasa tasarısı geçirilmeden 2019 bütçesini onaylamamız mümkün değil. Söz konusu yasa tasarısı Likud ile koalisyon yapma şartımızdı. Koalisyonun devam etmesini isteyen tüm taraflardan bu tasarının geçmesine destek bekliyoruz."

İsrail Cumhurbaşkanı çözüm için devrede

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin de, koalisyon hükümetinde giderek derinleşen krizin çözüme kavuşturulması için görüş beyan ederek, uyarıda bulundu. İsrail'in başkenti Tel Aviv yakınlarındaki Lid (Lod) kentinde Gazetecilik Konseyi tarafından pazar akşamı düzenlenen bir konferansa katılan Cumhurbaşkanı Rivlin, "Bu sorunun çözümü zorlamakla değil uygun bir anlaşma ile olur. Bu meseleye diyalog yoluyla çözüm bulamazsak, siyasi arenadaki istikrarsızlık devam edecek." ifadelerini kullandı.