Yeni İstihbarat ve Güvenlik Yasası, istihbarat örgütleri ile güvenlik birimlerinin kişilerin sağlık raporu veya banka hesabı gibi özel bilgilere daha kolay ulaşmalarını öngörüyordu. Düzenleme, "kamu güvenliği" gerekçesiyle sadece suçlular değil, bütün vatandaşların özel bilgilerinin elde edilmesini ve yabancı ülke istihbarat örgütleri ile de paylaşılmasını içeriyordu.
Muhalefet öncülüğünde yasal düzenlemeye karşı 384 bin imza toplanarak, konunun referanduma götürülmesi sağlandı. Masrafları azaltmak amacıyla 21 Mart'ta yerel seçimlerle birlikte yapılan referandumun kesin sonuçları açıklandı.
Sonuç bağlayıcı değil
Hollandalı seçmenlerin yüzde 49,4'ü yasaya karşı oy kullandı. "Evet" oylarının oranı yüzde 46,5'de kaldı. Seçmenlerin yüzde 4,3'üde boş oy kullandı. Yerel seçimlerde katılım oranı genellikle yüzde 30'lar civarında gerçekleşirken, referandum nedeniyle bu yıl yüzde 51,5'luk bir katılım oldu.
Referandum sonucu hükümet açısından bağlayıcı değil, tavsiye niteliğinde. Kabine isterse yasayı aynı şekliyle uygulamaya koyabiliyor.
'Ukrayna' örneği
Daha önce Ukrayna ile Avrupa Birliği (AB) arasında ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla yapılan referandumdan "Hayır" çıkmasına rağmen, hükümet aksi yönde tutum izlemişti.
Ancak Başbakan Mark Rutte ve İçişleri Bakanı Kajsa Ollongren, çoğunluğun "Hayır" demesi üzerine, yasayı yeniden gözden geçireceklerini açıkladı. Hollanda İstihbarat ve Güvenlik Birimleri Denetim Komisyonu, istihbarat birimlerinin yabancı gizli servislerle ortak çalışma yapmasından rahatsız.
Komisyona göre, bu durum kişilerin özel bilgilerinin korunması konusunda ciddi sıkıntılar içeriyor. Bu nedenle yasal düzenlemenin gizliliğin korunması konusunda daha fazla güvence içermesi isteniyor.
İçişleri Bakanı Ollongren, komisyonun önerilerini çok önemsediğini tekrar etti.
Düzenlemeye karşı çıkanlar ise, kişisel gizliliğin çok fazla ihlal edildiği görüşünde.