Gramı 250 Euro, kanser tedavisinde kullanılabilecek

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Anorganik Kimya Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Salih Zeki Yıldız, yaklaşık 20 yıl süren çalışmanın ardından, çok derin boyama özelliğine sahip aynı zamanda floresan pırıldama özellikleri gösteren, floresans karakterli boya elde etti. Kanser tedavisinde kullanılabilecek olan boyanın gramı ise 250 Euro. 

Sakarya Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışma, yıllar sonra neticeye vardı.Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Anorganik Kimya Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Salih Zeki Yıldız ve ekibi tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında, ok derin boyama özelliğine sahip aynı zamanda floresan pırıldama özellikleri gösteren, floresans karakterli boya elde etti. Gramı 250 Euro'dan alıcı bulan boya, bir çok alanda kullanılabilecek. Türkiye üniversitelerinin bilgi seviyesinin Türkiye’nin aradığı ve istediği teknolojiyi geliştirebilecek, istediği teknolojiye kavuşturabilecek bir unsur ve bilgi birikimine sahip olduğunu söyleyen SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Prof. Dr. Salih Zeki Yıldız, “Üniversite hocalarının, özellikle Türkiye sanayisinin gelişmesinde çok büyük bir unsur olabileceğini kanıtlayabilmek için böyle bir faaliyet içerisindeyim. Ben şunu söyleyebilirim şahsım adıma; Türkiye’de ki öğretim üyelerince, Türkiye’nin teknolojisinin geliştirilmesinde yeterli bir unsurdur. Yeter ki onlara çalışabilecekleri bir imkan verilsin, platform sağlansın. Türkiye’de ki öğretim üyeleri ve Türkiye üniversitelerinin bilgi seviyesi, Türkiye’nin aradığı ve istediği teknolojiyi geliştirebilecek, istediği teknolojiye kavuşturabilecek bir unsur ve bilgi birikimine sahiptirler. Bunları yapabilmek, bunları gösterebilmek için ben böyle bir faaliyet içerisindeyim. Böyle bir sanayi ve ticaret faaliyetinin yanında aynı zamanda üniversitede bilimsel faaliyetlerimizde var” dedi.

“Alternatif kanser tedavisi olan bir uygulama”

Uzun yıllar yapmış oldukları bir çalışma sonucunda böyle bir çalışmaya imza atmış olduklarını ve fotodinamik terapi denilen, alternatif kanser tedavisi olan bir uygulama alanı bulabilecek boyalar olarak göründüğünü ifade eden Prof. Dr. Yıldız, “Uzun yıllardır yapmış olduğumuz bir çalışma periyodunun sonunda böyle bir çalışmaya da imza atmış durumdayız. Özellikle yıllardır yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda bir tür boya birleşiği olan, çok derin boyama özelliğine sahip aynı zamanda floresan pırıldama özellikleri gösteren floresans karakterli bir boya elde ettik. Aslında bunlar bir tür yeni moleküller. Özellikle dünya literatüründe yeni ve çok fazla çalışılan malzemeler. Çok saygın dergi ve yerlerde çok güzel çalışmalar ve kabul bulan çalışmalar oluyorlar. Fotodinamik terapi denilen, alternatif bir kanser tedavisi olan bir uygulama alanı bulabilecek boyalar olarak görünüyorlar. Bununla birlikte güneş panellerinde enerji transfer edebilen moleküller olarak görünen bu moleküllere alternatif bir molekül yaptık. Ancak bunlar borlusu, bor olanı sadece zaten borlusu biliniyor. Borlu olanın sentezlenme şartları da çok zor ve sentezlendiğinde de yüzde 10-15’lere varan safsızlıklar kalıyor içerisinde. Bununla birlikte biz yeni bir yöntemle bunu çok daha basit şartlarda hızlı bir yöntemle ve yüksek verimlilik ile sentezlemeyi başardık. Buna ilave olarak dünyada sadece bor olarak bilinen bu moleküle alternatif olarak başka metaller ile de yapılabileceğini gösterdik. Bununla birlikte bir dünya patentine başvurduk ve dünya patenti başvurumuz devam ediyor. Bunuda çok büyük bir ümitle patentleyebileceğimizi düşünüyoruz, bu yıl içerisinde de patentlemenin sonuçlanacağını düşünüyoruz” diye konuştu.

“Enerjiyi elektriğe çevirebilen panallerin üretiminde kullanılabilecekler”

Yıldız kullanım alanları hakkında ise, “Bunlar özellikle araştırmalarda çok kullanılıyor. Bu fotodinamik terapi dediğimiz unsurlarda kullanılan araştırma kimyasallarının sentezinde kullanılıyor. Bu konuda faaliyet gösteren Fransa’da bir şirket var. Bu şirkette şuanda ticari bir süreç yürümekte. Onlar özellikle bizim yaptığımız ürünlere talipler, bununla birlikte patentimize de talipler. Bunlar özellikle araştırma kimyasalları olarak çok büyük önem arz ediyorlar. Asimetrik ftalosiyanin dediğimiz bilim camiasında bizim alanımızda çok önemli olan ve bunların yapılması çok zahmetli olan moleküllerin sentezine çok kolaylık getirebilecek bir molekül. Özellikle güneş panellerinde enerji transfer edebilen, enerjiyi elektriğe çevirebilen panellerin üretiminde derin boyalar olarak, florasans boyalar olarak kullanılması çok yakın gündemde karşımıza çıkabilecek” şeklinde konuştu.

“Gram miktarı 250 euroları bulabiliyor”

Ürünün ihracat potansiyeli olduğunu ve gramının fiyatları hakkında da bilgi veren Yıldız, “Bunlar araştırma kimyasalları oldukları için, gram mertebesinde satılıyorlar. Yaklaşık olarak 200-250 euro mertebesinde gram miktarı 250 euroları bulabiliyor. Ancak şunu söyleyebilirim araştırma kimyasallarının zaten fiyatları bu seviyededir. Bunlarla birlikte araştırma kimyasalları sentezleyen, hazırlayan araştırma kuruluşları var zaten. Bütün dünyada bunları hazırlıyorlar ve satıyorlar” ifadelerini kullandı.

“Alternatif tedavi yöntemleri sunabilecek moleküller olarak çalışılıyor”

SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Prof. Dr. Salih Zeki Yıldız şimdiye kadar kullanılan kemoterapi ve radyoterapi yöntemlerine seçiciliğin çok düşük olduğunu ve bu nedenle hastalıklı hücrelerin yanı sıra sağlam hücrelerinde öldüğünü, özellikle seçiciliği yüksek sadece hastalıklı hücrelerin öleceği, sağlam hücrelerin kalacağı noktasında bir çok çalışmaların yapıldığını belirtti. Yıldız, bunu sağlayabilmek için fotodinamik terapi denilen bu yeni yöntemde alternatif bir yöntem olarak sunulduğunu ifade ederek, “Kanser tedavisinde yeni bir yöntem olarak, alternatif bir kanser tedavisi yöntemi olarak fotodinamik terapi denilen bir yöntem var. Bu özellikle gün ışığını kullanarak alternatif bir yöntem sunuyor. Siz hastaya bu fotodinamik terapi dediğimiz unsuru, güneşi kullanabilecek bir foto duyarlı boya kullanılıyor burada. Bu foto duyarlı boyalar, ışığı alıyorlar ışıktaki elektronu bir başka yerede transfer edebiliyorlar. Böylece de bir kimyasal reaksiyon başlatıyorlar, aslında oksijeni daha reaktif hala getirip oksijenle birlikte hastalıklı hücreyi öldürmeyi hesaplıyor. Burada kullanılan ışık sadece hastalıklı hücrelere zarar veriyor, sağlam hücrelerin ölmesine izin vermiyor. Bu ise seçiciliği artırıyor, şimdiye kadar kullanılan kemoterapi veya radyoterapi yöntemlerinde seçicilik çok düşük. Evet hastalıklı hücre öldürüyorsunuz ama bununla birlikte sağlam hücrede ölüyor. Buda insanların dayanımını veya hayatta kalma süresini etkiliyor. O yüzden de özellikle seçiciliği yüksek sadece hastalıklı hücreler ölsün, sağlam hücreler kalsın noktasında çok çalışmalar yapılıyor. Bunu sağlayabilmek için fotodinamik terapi dediğimiz bu yeni yöntemde alternatif bir yöntem olarak sunuluyor. Bu boyalarda özellikle ftalosiyaninler, porfirinler ve saf ftalosiyanin dediğimiz moleküllerde burada çok yüksek oranda kullanılabilir ve alternatif tedavi yöntemleri sunabilecek moleküller olarak çalışılıyor” dedi.