Tarım ve Orman Bakanlığınca uygulamaya konulan, Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) ile Afyonkarahisar Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği'nin destek verdiği "Halk Elinde Islah Projesi"yle gen transferi yapılan "pırlak" ve "ramlıç" cinsi koyunların et verimliliği artırılırken, kuzular da 6-8 aylık olduklarında damızlık kullanılabiliyor.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün (TAGEM) hayata geçirdiği "Halk Elinde Islah Projeleri" kapsamında Afyonkarahisar'ın önemli koyun varlıklarından olan "pırlak", dağlıç" ve "ramlıç" türlerinde ıslah çalışmaları yapılırken, bu ırkların canlı ağırlık ve kuzu veriminde önemli gelişmeler sağlandı.
AKÜ Veterinerlik Fakültesi Zooteknik Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Tekerli, yürüttükleri projede ana hedeflerinin ramlıç ve pırlak ırkını daha da geliştirebilmek olduğunu söyledi.
Bu amaçla Türkiye'de bulunmayan fakat dünyaca tanınmış ticari ırk olan tekselde bulunan çifte kaslanma genini, bu yerli iki ırka aktarmayı başardıklarını ifade eden Tekerli, "Projeye ilk başladığımız zaman kuzuların sütten kesim ağırlıkları 14-25 kilogram arasında değişirken bugün pek çok sürümüzde ortalama sütten kesim ağırlığımız 28-30 kilogram hatta 40-45 kilogramda sütten kesilen kuzularımız var." diye konuştu.
Bir zamanlar 40-50 kilogram olan pırlak koyunların artık 60 kilogramın üzerinde ağırlığa ulaştıklarını kaydeden Tekerli, şunları söyledi:
"Koçlar da 90 kilogramın üzerine çıkıyor, 110 kilogramın üzerinde koç sahibi olan çok sayıda ramlıç yetiştiricisi var. Yetiştiriciler kuzularının 30 kilogram üzerinde sütten kesildiklerini ve 6-8 aylık olduklarında artık rahatlıkla damızlıkta kullanılabileceğini görüyor. Sütten kesimde 40 kilogram olan kuzular bu yetiştiriciler açısından artık olağan dışı değil. Bu koyunlar ergin canlı ağırlıklarıdır.
'Çifte kaslanma' yani 'myostatin' geni etkisi ile fazladan kas gelişimi sağlanır. Böylece hayvan başına kırmızı et üretimi artırılabilir. Myostatin geninin aktarılması ile ilgili projelerin ilki 2015'te başlatılmış ve 2019'da ilk sonuçlar alınmıştır. Genin yayılması için çalışmalar devam etmektedir."
"Ülke hayvancılığına hizmet etmek istiyoruz"
Proje kapsamında gen aktarılan koyunların 50 kilogramdan 65-70 kilograma çıktığını, koçlarda ise 120 kilograma ulaşanların olduğunu dile getiren Prof. Dr. Tekerli, şöyle konuştu:
"Kuzuların erken gelişme kabiliyetleri de tetiklenmek suretiyle artık 15 aylık olmalarını beklemeden, 8 aylıkken tohumlamak suretiyle kuzu alınabilmesi sağlandı. Böylece daha erken ekonomiye girmeleri sağlanmış oldu. Bunları yaparken laboratuvarlarda araç ve gereçlerden de yararlandık. Aynı zamanda moleküler düzeyde de bu hayvanların DNA'larına bakmak suretiyle bizim için en uygun olan bireylerin seçilmesi ve yetiştirilmesi için bir çalışmada yürüttük. Bu şekilde en yüksek ve en ileri teknolojiyi kullanarak ülke hayvancılığına hizmet etmek istiyoruz."
Afyonkarahisar Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mehmet Pala da bu projeler sayesinde üreticilerin artık daha kısa sürede kuzu sahibi olduğunu kaydederek, "Bu sayede ekonomik olarak da rahatladıklarını ve bu Afyonkarahisar'da yetiştirilen yerli ırklar yapılan çalışmalarla daha üstün özellikler kazandı." dedi.
AA
