Haliç-Kemerburgaz dekovil hattı, geçmiş dönemlerde İstanbul'da faaliyet gösteren Silahtarağa Elektrik Santrali'yle şehrin kuzeyindeki linyit ocakları arasında kurulan tarihi demiryolu hattı tekrar hayata geçiriliyor.
Dünyada ilk defa belediye bütçesiyle yapılan toplu taşıma yatırımlarına bir yenisi daha ekleniyor. Geçmişte önemli bir yeri olan Haliç-Kemerburgaz Dekovil hattı İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçiriliyor. Proje ile Tarihi öneme sahip Haliç - Karadeniz Sahra Hattı hizmete alınarak toplu taşımaya ve turistik gezilere imkan sağlanması amaçlanıyor. 13 Ocak'ta ihalesi yapılacak olan Dekovil Hattı'nın inşaatı 22 ayda hizmete alınacak.
GÜZERGAH
Tarihi dekovil hattı tarihi güzergahı korunarak ilk 2 etap inşaatı başlayacak. Hat Silahtarağa bölgesinde yer alan Santral İstanbul'dan başlayıp Kağıthane deresi ve Cendere yolunu izleyerek Göktürk üzerinden Ayvad Bendi mesire alanında son bulacak. 25 kilometre uzunluğunda sahip hatta 10 adet durak olacak. Hat boyunca Santral İstanbul, Kağıthane, Sadabat, Cendere, TT Arena, Hamidiye, Kemerburgaz, Mithatpaşa, Ayvad Bendi ve Göktürkİstasyonları ile birlikte 1 adet depo bakım sahası yapılması planlanıyor. Hat Kağıthane ve Eyüp İlçelerinden geçecek hattın 22 ay içerisinde bitirilmesi hedefleniyor. Ayrıca güzergah boyunca bisiklet yolu ve yaya yolu yapılması planlanıyor.
Tarihi Dekovil hattında özgün araçlar dikkate alınarak, nostaljik araçlarla hizmet verilecek. Hattın ayrıca yapımı devam eden Mahmutbey- Mecidiyeköy- Kabataş Metro Hattı ile Sadabat İstasyonunda,Yapımı devam eden Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı ile Silahtarağa İstasyonunda, Planlanan İstinye- İTÜ- Kağıthane Metro Hattı ile TT Arena İstasyonu ile entegrasyonu sağlanacak.
DEKOVİL HATTININ GENEL TARİHÇESİ
İlk yapıldığı dönemde "Haliç - Karadeniz Sahra Hattı" olarak anılan tramvay hattı, 1914 yılında İstanbul'da faaliyet gösteren Silahtarağa Elektrik Santrali'yle şehrin kuzeyindeki linyit ocakları arasında kurulan demiryolu hattıdır. Faaliyete geçtiği ilk dönemlerde Zonguldak'tan çıkartılarak denizyoluyla İstanbul'a getirilen kömürü kullanan Silahtarağa Santrali, birinci dünya savaşı yıllarında kömür temininde sıkıntı yaşamaya başlamıştır. Bu sebeple, işletmeci kuruluş olan Osmanlı Anonim Elektrik Şirketi en ucuz ve kısa yoldan kömür bulmak için birtakım çözüm önerileri geliştirmiştir. Sonuç olarak günümüzde Eyüpilçesi sınırları içinde kalan Ağaçlı köyündeki linyit ocaklarından çıkartılan kömürün yeni ihdas edilecek bir dekovil hattıyla santrale getirilmesi yönünde karar alınmıştır. 1 Şubat 1915 tarihinde hattın ilk ayağı olan Silahtarağa - Ağaçlı arası dekovil hattının inşasına başlanmış ve ilk etabı kısa bir sürede tamamlanıp Temmuz 1915'te hizmete alınmıştır.
İhtiyaçlar doğrultusunda hattın uzaması gündeme gelmiş ve 20 Aralık 1916 günü hizmete giren ikinci etapla birlikte hattın günlük kapasitesi sekizer vagonlu yirmi dört çift katardan oluşmakta ve hat üzerinde günde ortalama 960 ton kömür taşınmaktaydı.
Göktürk ve Kemerburgaz'dan geçen hat, Kemerburgaz'da iki kola ayrılmaktaydı. 43 km uzunluğundaki hattın bir kolu Kağıthane Deresi'ni izleyerek Uzun Kemer'in altından geçip Ağaçlı köyünde Karadeniz ile buluşmaktaydı. Diğer kol ise Belgrad Ormanı'nın içinden geçerek Çiftalan köyünde Karadeniz'e ulaşmaktaydı. Hattın Karadeniz kıyısına ulaşan her iki ucu da 5 kilometrelik ilaveyle birbirine bağlanarak Kemerburgaz'ın kuzeyinde bir ring meydana getirilmiş ve 62 kilometre uzunluğunda bir tramvay hattı oluşturulmuştur.
Karadeniz sahra hattı tek yönlü olarak inşa edilmiş olduğundan işletmede karşılıklı yönlerden gelen trenlerin tıkanma yaşanmadan geçiş yapabilmesi için bazı bölgelerde cep hatları yapılmıştı. Ayrıca hat güzergahındaki arazi koşulları çok sayıda köprü yapılmasını gerektirmiştir.
Hat 1922'de Ticaret Bakanlığı'na, Cumhuriyet'in ilanından sonra ise İktisat Bakanlığı'na devredilmiştir. Hattın bazı kesimlerinin kullanımı 1956 yılına kadar devam etmiş ancak zaman içinde bu kullanım da azalmıştır. Günümüzde yer yer hattın ray kalıntılarına rastlansa da hattın çoğu toprağa gömülmüştür.
