En sıcak 2. kış yaşandı: Kuraklık endişesi doğuruyor

Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servis verilerine göre, geçen şubat ayında küresel ortalama hava sıcaklığı 13,36 derece ile 1991-2020 ortalamasının 0,63 derece üzerine çıktı. Kaydedilen en sıcak üçüncü şubat olan geçen ayda sıcaklık, sanayi öncesi dönem olarak kabul edilen 1850-1900 yılları arasındaki ortalamanın 1,59 derece üzerine çıkarken, son 20 ayın 19'unda küresel ortalama hava sıcaklığı sanayi öncesi dönemin 1,5 derece üzerinde seyretti.

Küresel ortalama hava sıcaklığının 13,23 derece ölçüldüğü 2025 Ocak ayı, 1991-2020 ortalamasının 0,79 derece üzerine çıkarak en sıcak ocak olurken, sıcaklığın 13,42 derece ölçüldüğü 2024 Aralık ayı, bir önceki aralık ayından sonra en sıcak ikinci aralık olarak kayıtlara geçti.

1991-2020 ortalamasının 0,71 derece üzerinde ölçülen Aralık 2024-Şubat 2025 dönemi, kayıtlara geçen en sıcak ikinci kış olurken, bu değer rekorun kırıldığı geçen kıştan yalnızca 0,05 derece daha düşük oldu.

İklim bilimci Zeke Hausfather, 1940-2024 yıllarını kapsayan küresel günlük sıcaklık değişimlerini grafik ve video haline getirdi. Çalışmada, son birkaç yıllık sıcaklıkların anormal yüksekliğe ulaştığı, 2023 ve 2024'te günlerin büyük çoğunluğunda sıcaklığın sanayi öncesi dönemin 1,5 derece üzerinde seyrettiği belirlendi.

Grafiğe tüm yıllara ait veriler eklendiğinde çiçeğe benzer bir görsel ortaya çıkarken Hausfather, yıllar içindeki sıcaklık artışı göz önüne alındığında bu şekli, "uğursuz bir çiçek" olarak nitelendirdi.

"2024 olağanüstü yüksek hava sıcaklıklarına sahne oldu"

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, küresel ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artışın dünyanın önemli bölümünde devam ettiğini söyledi.

Kara ve deniz yüzeyi sıcaklıklarında 2023'te olduğu gibi geçen yıl da normallerinden daha sıcak koşulların egemen olduğunu belirten Türkeş, 2024'ün küresel ortalama yüzey sıcaklıkları açısından sanayi öncesi döneme kıyasla en sıcak ve Paris Anlaşması'na göre 1,5 derece küresel ısınma eşiğinin aşıldığı ilk yıl olduğunu ifade etti.

Geride kalan kış mevsiminde küresel ısınma etkilerinin hissedilir olduğunu ifade eden Türkeş, "2024'ün 11 ayı ve yılın 365 gününün yüzde 75'indeki günlerde küresel ortalama yüzey sıcaklıkları sanayi öncesi döneme kıyasla 1,5 derecenin üzerinde bir artış eğilimi gösterdi. Ocak-Nisan ve Ekim-Aralık dönemleri de en yüksek aylık ortalama sıcaklık anomalilerinin yaşandığı dönemler oldu. Ocak-Nisan 2024 dönemi normallerine göre 1,58 derece, Ekim-Aralık dönemi ise normallerine göre 1,78 derece daha sıcaktı. Bütün bunlar 2024'ün olağanüstü yüksek hava sıcaklıklarına sahne olduğunu gösteriyor." dedi.

Türkiye'de kış mevsiminin normallerine göre yaklaşık 0 ila 2-2,5 derece daha sıcak geçtiği bilgisini veren Türkeş, şöyle devam etti:

"Sıcak yaz mevsiminin ardından kurak ve sıcak sonbahar yaşamıştık. Hava sıcaklıkları kasımın sonlarına doğru düşmeye başladı. Aralıkta da görece daha yağışlı, soğuk koşulları yaşadık ama yine de ülkenin büyük bir bölümü uzun süreli kuraklıktan kurtulamadı. Hem de kış mevsimi kuzey yarım kürenin pek çok bölgesinde olduğu gibi Türkiye'de de normallerinden daha sıcak geçti. Dünyanın pek çok ülkesinde bölgesel ve küresel olarak günlük ya da aylık zaman dizileri grafikleştirildiğinde, ister sanayi döneminden olsun isterse 20. yüzyılın son çeyreğinden başlayıp günümüze kadar, her yıl neredeyse bir öncekinden daha sıcak koşulların egemen olduğunu görüyoruz.1940'tan başlayan küresel ortalama günlük ve aylık sıcaklık zaman dizilerinde dünyanın ısındığını görüyoruz."

Türkiye için kuraklık uyarısı

1970'lerin sonu, 1980'li yılların başında, geçmişe kıyasla ani bir sıcaklık sıçraması yaşandığını, sonrasında ise daha türdeş sıcaklıkların hakim olduğunu aktaran Türkeş, bu yıllarda yaşanan ani artışın 2023 ve 2024'te de ortaya çıktığının altını çizdi.

Türkeş, şu ana kadarki durum göz önüne alındığında 2025'in, 2023 ve 2024 gibi en sıcak yıl olma ihtimalinin yüksek olduğu, bu yılın 7,8 veya 9 ayında sıcaklık rekoru kırılabileceği öngörüsünde bulundu.

Özellikle sanayi öncesi döneme kıyasla neredeyse her gününün daha sıcak geçtiğini bildiren Türkeş, "Çok büyük bir olasılıkla yeni bir kurak dönemin içindeyiz. Büyük olasılıkla ilkbahar aylarında en azından yaza kadar Türkiye'nin büyük bölümünde normallerinden birkaç derece daha sıcak olacak." diye konuştu.

İlerleyen günlerde Türkiye'nin kuzeydoğusu ve doğu Karadeniz dışında kalan bölgelerde normallerinden daha kurak koşulların etkili olabileceği uyarısında bulunan Türkeş, hidrolojik ve tarımsal kuraklık nedeniyle su kaynaklarının çok dikkatli kullanılması gerektiği çağrısında bulundu.