En çok dolar konuşuldu

Ekonomide Ekim ayında en fazla dolar, firmalar tarafından uygulanan indirimler ve topyekün mücadelenin başlatıldığı enflasyon konuşuldu. 

Medya Takip Merkezi (MTM), Ekonomi Gazetecileri Derneği için hazırladığı Ekim ayı ekonomi başlıklarını raporladı. Rapora göre; Ekim ayı ekonomi haberlerinde en çok dolar konusuna yer verilirken; firmalar tarafından uygulanan indirimlerle topyekün mücadelenin başlatıldığı enflasyon ise gündemin bir diğer önemli konusu oldu. 

Siyasi gerginlik dolar kurunda dalgalanmalara sebep oldu 
MTM’nin araştırma sonuçlarına göre, ABD ile yaşanan siyasi gerginliğin TL'deki sert değer kaybına da yansıması dolar kurunda dalgalanmalara sebep oldu. Dolardaki yükselişin ve piyasadaki kararsızlığın ana nedeni olarak rahip Brunson öne sürülüyordu. FETÖ ve PKK adına suç işlediği ve casusluk yaptığı iddiasıyla 35 yıl hapis istemiyle yargılanan ABD’li Rahip Andrew Craig Brunson’un duruşmasında mahkeme heyeti, Brunson’ın tahliyesine karar vererek, yurt dışına çıkış yasağını da kaldırdı. Yaşanan diplomatik kriz piyasaları da yakından ilgilendiren sonuçlar doğurdu. 

Piyasalarda yaptırım etkisi kalkıyor 
MTM, Türkiye ve ABD’den eş zamanlı yapılan açıklamalarla karşılıklı bakanlara yönelik yaptırım kararları kaldırıldığını açıkladı. Yaptırımların kaldırılacağı mesajı Rahip Brunson’ın yargılanmasının tamamlanıp ülkesine dönmesinden sonra verilmişti. Dolar fiyatları, Türkiye ile ABD arasındaki yaptırım krizinin son bulmasıyla gerileyerek 9 Ağustos tarihinden beri en düşük seviyeyi görerek, yaklaşık 3 ayın dip seviyesine geriledi. Hükümetin ve Merkez Bankası gibi kurumların aldığı kararlar ile düşüş eğilimine geçen dolar Ekim ayında 252 bin 884 habere konu oldu. 

Enflasyonla mücadeleye devam ediyor 
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı tanıtım toplantısı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin yanı sıra, iş dünyası temsilcilerinin de katılımıyla İstanbul Kongre Merkezi'nde gerçekleştirildi. Program kapsamında, zincir marketlerin 50 üründe 2 ay süreyle yüzde 10 indirim yapması kararlaştırıldı. Sanayi Bakanı Varank ise işletmelere yeni kredi destekleri sağlanacağını açıkladı. Yaklaşık 2 bin 500 firmanın destek verdiğinin açıklandığı programa ilişkin çok sayıda haber yapıldı. Tüm mecralarda yapılan araştırma sonucunda enflasyon konusunun geçtiğimiz ay 122 bin 42 haberde yer aldığı tespit edildi. 

İhracattaki artış haber sayılarına da yansıdı 
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre; Ekim ayında ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13.1 artışla 15.7 milyar dolara çıktı. TİM açıklamasında, “Böylece tarihimizdeki en yüksek aylık ihracat rekoruna imza atıldı” ifadesini kullandı. 
Ekimde en fazla ihracatı 2.9 milyar dolarla yine otomotiv sektörü yaptı. Otomotivi 1.6 milyar dolarla kimyevi maddeler, 1.6 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon sektörleri takip etti. İhracat artışı, medyadaki konuya ilişkin haber sayılarına da yansıdı. Toplam 118 bin 166 habere konu olan ihracat MTM Ekim ayı medya raporunda üçüncü sırada yer aldı. 

Hükümetten beyaz eşya otomotiv, mobilya ve konut sektörlerinde vergi indirimi müjdesi geldi 
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yaptığı açıklama ile 6 ana grupta yıl sonuna kadar KDV ve/veya ÖTV indirimleri yapılacağını duyurdu. Beyaz eşyada ÖTV'nin kadar sıfırlanacağını açıklayan Albayrak, 1600 cc altı araçlarda ÖTV uygulamasında 15'er puanlık indirime gidileceğini, ticari araçlarda KDV'nin yüzde 18'den yüzde 1'e çekileceğini söyledi. Albayrak, mobilyada da KDV'nin yüzde 18'den 8'e ineceğini vurguladı. 

Albayrak'ın açıklamasına göre vergi indirimi uygulamasının gerçekleşeceği sektörler şu şekilde: 
Mobilya sektöründe KDV oranı yüzde 18'den 8'e inecek. 
Beyaz eşyada uygulanan ÖTV oranı yıl sonuna kadar sıfıra inecek. 
1600 cc altı motorlu araçlarda var olan ÖTV uygulamasında 15'er puan indirim yapılacak. 
Ticari araçlarda KDV oranları yüzde 18'den yüzde 1'e inecek. 
Konut satışlarında yüzde 18'den 8'e yapılan KDV indirimi yıl sonuna kadar devam edecek. 
Tapu harçlarının yüzde 4'ten 3'e indirilmesi uygulaması yıl sonuna kadar devam edecek. 
MTM’nin raporuna göre vergi, Ekim ayında 76 bin 868 haber başlığında yer aldı. 

İstihdam en çok hizmet sektöründe artış gösterdi 
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2017 yılına ilişkin yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerini açıkladı. Buna göre, girişim sayısı ve istihdamda en yüksek payı hizmet sektörü oluşturdu. Geçici sonuçlara göre; 2017'de faal olan girişimlerin yüzde 43,2'si hizmet, yüzde 36,4'ü ise ticaret sektöründe yer aldı. İstihdamda ise hizmet sektörü toplam istihdamın yüzde 37,8'ini oluştururken sanayi sektörünün istihdam payı yüzde 27,3 oldu. 
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan '2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nın onaylanmasına ilişkin kararın Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. Buna göre önümüzdeki yıl, ekonomideki dengelenme süreci ve bu sürecin ima ettiği düşük büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının bir miktar hız keserek bir önceki yıla göre 439 bin kişi artacağı, işsizlik oranının ise yüzde 12,1'e yükseleceği öngörülürken, iş gücüne katılma oranının yükselişini sürdürerek 2019 yılında 0,5 puan artışla yüzde 53,7'ye ulaşmasının beklendiği kaydedildi. İstihdama yönelik öngörülerin açıklanmasıyla istihdam konusunda medyadaki haber sayısı Ekim ayında 76 bin 761'e ulaştı. 

Faiz kararları dolar kurunu etkiledi 
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bankalara gönderdiği bir yazı ile bankaların TCMB'de tutmakla yükümlü oldukları zorunlu karşılıkların yabancı para olan kısmına ödediği faizi yüzde 2 olarak uygulanacağını duyurdu. TCMB, 21 Eylül'den itibaren bankaların TCMB'de tutmakla yükümlü oldukları zorunlu karşılıkların TL olan kısmına ödediği faizi de yüzde 7'den yüzde 13'e çıkartmıştı. Dolar kurunda dalgalanmaya neden olan kararın etkisi haber sayılarına da yansıdı. Faiz, geçtiğimiz ay toplam 62 bin 118 haberde yer aldı. 
(İHA)