emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlediği verilere göre, yılın 9 ayında emtia grubu araçlarının 6 tanesi kazandırırken, 12 tanesi kaybettirdi.
Kovid-19 vaka sayılarındaki artışla beraber talebe yönelik endişeler, dolar endeksindeki artışın emtialar genelinde satış baskısına yol açması, fiyatlarda değer kaybına neden oldu.
Söz konusu dönemde yatırımcısına en fazla yüzde 7,3 ile soya fasulyesi kazandırdı. Soya fasulyesini yüzde yüzde 6 ile şeker, yüzde 5,9 ile mısır, yüzde 4,7 ile buğday, yüzde 2,5 ile paladyum, yüzde 1 ile pamuk izledi.
Soya fasulyesi, geçen ay 10,46 dolara kadar yükselerek yaklaşık 2,5 yılın en yüksek seviyesini gördü. Soya fasulyesi, böylece 2018'den bu yana ilk defa 10 doların üzerine çıktı.
Analistler, Çin'den gelen yoğun talebin soya fasulyesi fiyatlarının yükselmesinde ana etken olduğunu belirtti.
Şeker fiyatlarında da petrol fiyatlarında yaşanan toparlanmayla beraber devam eden tepki alımları, fiyatlarda yükselişe neden oldu. Fransa'da şeker üretiminin azalacağı haberleri şeker fiyatlarını yukarı yönlü etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı.
Mısır fiyatlarına bakıldığında ise küresel mısır üretim tahminlerinin düşmesi, Çin kaynaklı alımlar nedeniyle talep beklentileri, mısın fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Emtia grubu araçlarından eylül ayında yatırımcısına en fazla kaybettiren yüzde 17,5 ile gümüş oldu. Gümüşü yüzde 14 ile kahve, yüzde 8,4 ile kurşun, yüzde 7,9 ile Brent petrol, yüzde 5,9 ile nikel, yüzde 5,7 ile çinko, yüzde 4,2 ile altın, yüzde 4,1 ile kakao, yüzde 4 ile platin, yüzde 3,9 ile doğalgaz, yüzde 1,6 ile alüminyum, yüzde 1 ile bakır takip etti.
Dolar endeksindeki artış geçen ay emtia fiyatlarını geçen ay kayda değer derecede etkilerken, emtia grubu araçlarından gümüş bundan en çok etkilenenlerden bir tanesi oldu.
Kahve piyasasında üretim fazlası olacağına yönelik beklentiler, Brezilya'da artan yağışlar ve yeniden üretim fazlası olacağı tahminleri kahve fiyatlarının gerilemesine sebep oldu.
Yılın 9 ayında en fazla kazandıran gümüş oldu
Ocak-eylül döneminde yatırımcısına en fazla kazandıran yüzde 30,1 ile gümüş oldu. Gümüşün ardından altın yüzde 24,2, paladyum yüzde 19, doğalgaz yüzde 15,4, bakır yüzde 7,6, soya fasulyesi yüzde 7,1, çinko yüzde 5,1, nikel yüzde 3,8, buğday yüzde 3,4, kakao yüzde 0,2 kazandırırken, şekerde ise yılbaşına göre değişim olmadı.
Söz konusu dönemde yatırımcısına en fazla yüzde 37 ile Brent petrol kaybettirdi. Brent petrolü yüzde 14,5 ile kahve, yüzde 7,4 ile platin, yüzde 5,7 ile kurşun, yüzde 4,7 ile pamuk, yüzde 3 ile alüminyum, yüzde 2,3 ile mısır oldu.
Kovid-19 ile birlikte piyasalardaki ekonomik belirsizlikler, yıllık bazda emtia fiyatlarında dalgalanmalara sebep oldu. Küresel büyüme endişeleri, teminat açığı kaynaklı satışlar, doların diğer para birimlerine karşı değer kazanması ve arz-talep dengesi, tarım emtia fiyatlarını bu yıl etkileyen önde gelen faktörler arasında yer alırken, ekonomilerin normale dönmeye başlaması, merkez bankalarının destekleyici politikaları emtiaya olan talebi olumlu etkiledi.
Gümüş eylül ayında kötü bir performans sergilemesine karşın yılın 9 ayında yatırımcısına kazandırmaya devam etti.
Analistler, yıl genelinde gümüşün güvenli liman olarak görülmesi ve gümüş arzında son dönemde gözlemlenen problemlerin gümüş fiyatlarını destekleyen en önemli etkenler olduğunu bildirdi.
Yıl boyunca Kovid-19 karşısında dünyanın önde gelen merkez bankalarının attığı genişlemeci adımlar ve salgında ikinci dalga endişeleri ile altının onsu bu dönemde yükselişini sürdürdü. Salgının olası ekonomik ve sosyal etkileri, ABD ile Çin arasındaki gerginlik ve ABD iş gücü piyasasının sıkıntılı durumu da altının ons fiyatını destekleyen unsurlar oldu.
Konuya ilişkin olarak vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, soya fasulyesinde haziran ayından bu yana fiyatlarda yukarı yönlü bir seyir görüldüğünü belirtti. Soya fasulyesi fiyatlarında etkili olan birkaç unsur bulunduğunu ifade eden Ergezen ancak en önemlisinin Çin kaynaklı alımlar olduğunun söylenebileceğini aktardı.
Ergezen, ABD'nin dünyanın en büyük soya fasulyesi üreticisi, Çin ise dünyanın en büyük ithalatçısı olduğunu belirterek, bu iki ülke arasındaki gerilimin soya fasulyesi talebi ve fiyatlarını son bir senedir olumsuz etkilediğini dile getirdi.
Sene başında ABD ve Çin arasında faz anlaşmasının olumlu bir gelişme olduğunu vurgulayan Ergezen, "Son dönemde iki ülke arasında bir miktar ılımlı hava, soya fasulyesi fiyatlarının da pozitif etkilenmesine yol açıyor. Bunun sonucunda son dönemde Çin kaynaklı görülen alımlar, fiyatları destekleyici bir unsur olarak öne çıkıyor." dedi.
Çin'in ABD'den yaptığı soya fasulyesi ithalatı rekor seviyelere ulaştığını kaydeden Ergezen, "Çin'in yeni sezonda 100 milyon ton civarında soya fasulyesi ithalatı yapması bekleniyor. Bu da büyük bir talep demek" değerlendirmesinde bulundu.
"La Nina etkisi de fiyatlarda hissediliyor"
Soya fasulyesinin Kuzey ve Güney Amerika'da yoğun üretilen bir emtia olduğunu vurgulayan Ergezen, şu ifadeleri kullandı:
"Önceki yıllarda El Nino etkisini çok duymuştuk. Şimdi ise La Nina etkisi konuşuluyor. La Nina ve El Nino, dünya üzerinde büyük etkilere sahip iki büyük doğal okyanus akıntısı olarak biliniyor. La Nina, Uzak Doğu'da daha fazla yağışa sebep olurken, Kuzey ve Güney Amerika'da ise daha kurak bir döneme yol açıyor. Soya fasulyesinin ağırlıklı Kuzey ve Güney Amerika'da yetiştirildiği düşünüldüğünde, kurak hava nedeniyle üretimde düşüş yaşanması bekleniyor. Bu da fiyatlar üzerinde yukarı yönlü seyre yol açmaktadır. "
AA
