Elektronik burun projesi ile hastalıklar erkenden teşhis edilebilecek

Kocaeli’nin Çayırova ilçesinde bulunan Gebze Teknik Üniversitesinde başlayan “Nefeste Biyomarker Molekül Tespiti için Kimyasal Sensör Dizisi Geliştirilmesi” projesi ile üretilecek olan elektronik burun sensörü ile hastalıklar önceden teşhis edilip hastalığın seyri izlenebilecek. TÜBİTAK 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Ziya Öztürk’ün “Nefeste Biyomarker Molekül Tespiti için Kimyasal Sensör Dizisi Geliştirilmesi” projesi destek görmeye hak kazandı. Proje bittikten sonra kan aldırmadan, uzun ve acılı tahliller yaptırmadan hastalıkların teşhisi artık mümkün olacak. Elektronik burun ile Astım, Diyabet, Karaciğer ve Böbrek yetmezliği hastalıklarının erken teşhisi yapılacak.

“Çalışmalarımız 93-94 yıllarında gaz sensörleri ile ilgili yapılan çalışmalardan sonra başlamıştır”

Elektronik burun projesinin nasıl ortaya çıktığı ile ilgili bilgiler veren Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Ziya Öztürk, “Nefes analizi konusu Hipokrat’a kadar gider. Bunun model anlamda çalışmaları 1970 yılına, nefesten analiz yapan bir grubun çalışmalarına dayanır. Bu grup nefeste 70’ten fazla analitik gaz bulunduğunu tespit etmiştir. Daha sonra bu çalışmalar nefesten hastalık teşhisine yönelik kullanılabilir mi sorusu üzerinde yoğunlaşıp bazı moleküllerin bazı hastalıklar için belirleyici olduğu yönünde tespitler yapılmıştır. Bu tespitler üzerine çalışmalar özellikle 80’li yıllarda elektronik burnun gelişmesinden sonra yoğunlaşmıştır. Bizim çalışmalarımız 93-94 yıllarında gaz sensörleri ile ilgili yapılan çalışmalardan sonra başlamıştır” dedi.

“Proje, hastalığın teşhisi ve izlenmesi için bir yöntem olarak çıkacak”

Elektronik burun projesinin 2 yıllık bir proje olduğunu belirten Öztürk, “90’lı yılların sonuna doğru kimyasal gaz sensör dizilerinin uygulamalarına yönelik yaptığımız çalışmalarda bunun gıdada uygulandığı gibi tıpta da uygulanabileceğini gördük ve bu alanda çalışmalara başladık. Biyomarkerleri belli olan bazı hastalıkları tespit edebilir miyiz yönünde bir çalışma sunduk. Bu TÜBİTAK 1001 projesiydi. Bu proje desteklenmeye hak kazandı. Bu projede bizim hedeflediğimiz Sistik Fibrozis veya Kistik Fibrozis Karaciğer Yetmezliği gibi bazı hastalıkları tespit edebileceğimiz hatta iyileşmesini izleyebileceğimiz bir yöntem olabileceğini önerdik. Bununla ilgili kimyasal sensör dizileri geliştirmeyi vadettik. Proje 2 yıllık bir proje. 2 yıl sonunda hastalığın teşhisi ve izlenmesi için bir yöntem olarak çıkacak” şeklinde konuştu.

“Cihazla teşhis edilebilecek 4 hastalığı ön gördük”

Yapılan çalışma ile nasıl bir cihaz elde edilmek istendiğini anlatan Öztürk, “Çalışmalarımız önce sensör malzemelerini üretmek, daha sonra bunların algılama seviyelerini tespit etmek, algılama seviyelerini tespit ettikten sonra dizi haline getirmek, dizi haline gelen sistemde insan burnu benzeri bir algoritmayla kokuları algılayıp hasta başı bir cihaz haline getirmek hedefimiz. Cihazla teşhis edilebilecek 4 hastalığı ön gördük. Bu 4 hastalığın tespiti ve izlenmesi aşamalarını hasta başı cihazı olarak imal edebileceğimizi düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Elektronik burun ile Astım, Diyabet, Karaciğer ve Böbrek yetmezliği hastalıklarının erken teşhisi yapılacak.