Sağlıklı nesiller yetiştirmek, çocukların doğumundan itibaren besinlerine verilen önemle başlar. Bu çerçevede Sağlık Bakanlığı, çocuklara yönelik yiyecek-içecek reklamlarını turuncu ve kırmızı listelerle ayrıştıracak.
Televizyon kanallarında yayınlanan çocuk programlarında kırmızı listedeki yiyecek ve içeceklere reklam yasağı konulacak, turuncu listedekiler ise önce bakanlıktan onay alacak. Böylece çocukların uygun olmayan besinleri görme ve tüketmelerinin de önüne geçilmeye çalışılacak.
Kırmızı liste yasakları içeriyor
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ( RTÜK), çocuk programlarındaki reklamlarla ilgili önemli bir düzenleme yaptı. Buna göre Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği bisküvi, kek, çikolata, şeker, cips, gazlı içecekler, yenilebilir buzlar ve şekerlemenin yer aldığı “kırmızı liste”deki ürünlerin reklamları yasaklanacak.
"Kırmızı" kategorideki gıda ürünlerinin reklamları, çocuk programlarının başında, arasında ve sonunda yayınlanmayacak.
Özellikle tematik çocuk kanallarında yayınlanan programların neredeyse tamamı çocuk programlarından oluştuğundan bu tür yayıncı kuruluşlar da "Kırmızı" kategoride yer alan gıda maddelerinin reklamına yer verilmeyecek.
Genel, haber, sağlık, spor gibi diğer yayın türlerindeki yayın kuruluşları ise çocuk programı yayınladıklarında aynı kurala uymak zorunda olacak.
Kırmızı kategoride yer alan ürünlerin reklamlarına yönelik düzenleme 15 gün sonra yürürlüğe girecek.
Turuncu liste onay isteyecek
Turuncu listede bulunan ürünler ise Sağlık Bakanlığı’nın onayının ardından reklama konu olabilecek. Bakanlığın turuncu listesinde bulunacak yiyecek ve içeceklerin reklamlarında, düzenli ve dengeli beslenmeyi teşvik eden ifadelere yer verilecek.
Sağlık Bakanlığının listesinde "Turuncu" kategoride yer alan gıda ürünlerinin reklamına ise sadece belirlenin kriterlere uyulması halinde izin verilecek. Kriterlerin sağlanmaması durumunda bu ürünlerin de çocuk programlarının başında, arasında ve sonunda reklamı yapılmayacak.
Buna göre, bu kategoride bulunan kraker gibi tuzlu, baharatlı atıştırmalıklar, sütlü içecekler, kahvaltılık gevrekler, yoğurt, ekşi süt, kefir ve krema gibi besinler, peynir, pizza gibi tüketime hazır ve kolay hazırlanan gıdalar ve kompozit yemekler, tereyağı, diğer katı ve sıvı yağlar, ekmek ve ekmek ürünleri, taze ya da kurutulmuş makarna, pirinç ve tahıllar, işlem görmüş et, tavuk ve balık gibi ürünler ile işlem görmüş meyve ve sebzeler, soslar, dip soslar ve salata soslarının reklamına listede belirlenen tuz ve şeker değerlerini aşmaması halinde izin verilecek.
Reklamlarda izin verilmeyen ürünler şöyle;
Çikolata, şeker ve şekerlemeler
Bisküvi ve kekler, cipsler
Meyve suları, gazlı içecekler
Enerji içecekleri
Yenilebilir buzlar
İzin verilen ürünler ise şunlar:
Et, balık, tavuk ve yumurta
Süt, yoğurt, ayran, peynir
Sebze, meyve ve bakliyatlar
2 yıl sora başlanacak
Uygulamaya, 2 yıl sonra başlanacak. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de dengesiz ve sağlıksız beslenme ve fiziksel aktivite eksikliği sonucunda çocuklarda obezite sorunları çığ gibi büyüyor. Açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yüksek enerjili, doymuş yağ ve trans yağ asitleri ve serbest şeker ve tuz içeren gıdalara ilişkin çocuklara yönelik gıda pazarlama baskısını azaltmak için ortak besin profili politikası geliştirdiği kaydedildi.
Açıklamaya, şöyle devam edildi:
“Avrupa Gıda ve Beslenme Eylem Planı 2015-2020’nin anahtar faaliyetlerinden biri Besin Profili Modeli gıda sınıflandırma ve sıralamasıdır. Bu model beslenmeyi değil, gıdaları kategorize ediyor. Bu modele göre 5 kategoride çocuklara yönelik yiyecek ve içecek pazarlamalarına izin verilmiyor. Eğer bir ürün her bir 100 gram total yağda 1gram ve üstü endüstriyel olarak üretilmiş trans yağ asidi içeriyorsa ya da toplam enerjinin yüzde 0.5’i ve üstü alkol formunda ise pazarlanması yasak.”
Sağlık Bakanlığı kaynakları, çocuk programlarında ve program aralarında reklamları yasaklanan ürünlerin 5 kategoride toplandığını belirtti.
