Dede Korkut bizi geleceğe taşıyor

Türk kültürünün temel değerlerinden Dede Korkut UNESCO Dünya Somut Olmayan Kültür Mirasları listesine alındı. “Dede Qurqud / Korkyt Ata / Dede Korkut Mirası: Destan, Masal ve Müzik” adlı dosya Kazakistan, Azerbaycan ve Türkiye ortaklığında hazırlandı. Dede Korkut daha önce meddahlık, Karagöz, Hıdırellez, çini, ebru, keşkek, ince ekmek, Türk kahvesi gibi farklı alanlardaki değerimizin yer aldığı listeye 17’nci unsur olarak dahil oldu. Proje, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından yürütüldü. Araştırma ve Eğitim Genel Müdürü Okan İbiş ile Dede Korkut üzerine konuştuk.

* Dede Korkut’un Türk tarihi ve edebiyatındaki önemi için ne söylemek istersiniz?

Dede Korkut karakteri altında sözlü gelenek olarak ortaya çıkan destan, hikâye ve masalların millî kimliğimizin en önemli yapı taşı olan Türkçemizin oluşumuna önemli katkıları olmuştur. Ayrıca Türklerin geçmişteki sosyal ve kültürel yaşamlarıyla ilgili önemli bilgiler verilmektedir. Bu tarihsel bilgiler geçmişle bugün arasındaki kültürel bağın güçlenmesine ve kültürel devamlılık, aidiyet hissinin geleceğe taşınmasına katkıda bulunması açısından sadece ülkemiz için değil tüm Türk dünyası için son derece önemlidir.

* Dede Korkut’un miras listesine alınma fikri nasıl ortaya çıktı?

Yüzlerce yıldan günümüze ulaşan Türk dünyası ile ortak kültürel kimliğimizin bir parçası olan Dede Korkut mirasının, ülkemizin kültürel belleğinde canlı bir şekilde yaşatılmaya devam etmesi ve bu mirasın yaşatıldığı Türk dünyası coğrafyasındaki ülkelerle kültürel bağlarımızın güçlendirilmesi gayesiyle geçtiğimiz yıl çalışmalara başladık.

ÂŞIKLAR SÖYLÜYOR MEDDAHLAR ANLATIYOR

* Dede Korkut bugüne ne söylüyor?

Dede Korkut mirası meddahların anlatılarında, masallarda ve âşıkların sazlarında yaşatılmaktadır. Kuşaktan kuşağa millî kültür, örf ve adetleri ile ahlaki değerlerini bugüne taşıyarak millet olmanın temel dayanağı olan kültürel kimliğimizin devamlılığını sağlamaktadır. Dede Korkut Mirası’nın bugüne söyledikleri, özellikle genç nesillerimizi millî kültürlerine bağlı ve sağlıklı bireyler olarak yetiştirmek, sevgi, saygı ve hoşgörü gibi değerleri onlara kazandırmak açısından önem arz etmektedir.

Müzikal anlatı yaygın

* Türkiye’deki Dede Korkut algısıyla Azerbaycan ve Kazakistan’daki algı arasında ne gibi farklar var?

Örneğin bizde ve Azerbaycan’da Dede Korkut destan, masal ve hikâyeleri âşık ve ozanların, hikâye ve masal anlatıcıları ile meddahların epik anlatımlarıyla yansıtılmaktadır. Hatta âşıklık geleneğinin Dede Korkut’tan doğduğuna inanılır. Kazakistan’da ise Dede Korkut Mirası 13 geleneksel müzikal anlatı olarak kopuz ile icra edilmektedir.

* Dede Korkut’un günümüz nesline tanıtılması için hangi çalışmalar yapılmalıdır?

Dede Korkut Mirası ile ilgili kültürel faaliyetlerde bulunan STK’lara hali hazırda maddi destek verilmektedir. Ayrıca dosyamız UNESCO’ya sunulurken 3 ülke Dede Korkut’un gelecek kuşaklara aktarımı için eylem planı hazırladı. Türkiye olarak tanıtıcı yayınlar ve yarışmalar yapmayı planladık. Uluslararası alanda ise iş birliğini geliştirmeyi hedefleyen, dosyaya paydaş olan ve diğer TURKSOY üyesi ülkelerle birlikte de Dede Korkut Mirası ile ilgili kültürel değişim programları kapsamında ortaklaşa çeşitli kültürel etkinlikler gerçekleştirmeyi planlıyoruz.

KAYNAK: YENİ ŞAFAK GAZETESİ