Genel Kurulda verilen önergeyle teklifin 4. maddesinde yer alan "Adaylık süresi içinde verilen temel ve hazırlayıcı eğitimlerde başarılı olanların asaleten atamaları yapılacak." ifadesi değiştirildi. Değişikliğe göre, çarşı ve mahalle bekçilerine verilecek temel ve hazırlayıcı eğitimler en az 3 ay süreli olacak.
Kabul edilen maddelerle, çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranan şartlara, çarşı ve mahalle bekçilerinin atama ve adaylık süreçlerine, görev ve yetkileri ile çalışma şekillerine ilişkin esaslar düzenleniyor.
Genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak çarşı ve mahalle bekçileri istihdam edilecek.
Emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri meslek hiyerarşileri içinde tespit edilecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde Devlet Memurları Kanunu'nda sayılan genel şartlar ile İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenen eğitim, yaş, sağlık ve fiziki yeterlilik gibi özel şartların bulunması gerekecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edilmek için İçişleri Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak giriş sınavında başarılı olmak şartı aranacak.
Sınavlarda başarılı olan, görevini yapmaya engel teşkil edecek bir hastalık veya engeli bulunmadığı sağlık kurulu raporuyla tespit edilenler emniyet veya jandarma teşkilatlarına İçişleri Bakanının onayıyla aday memur olarak atanacak.
Çarşı ve mahalle bekçilerinin adaylık süresi 1 yıldan az, 2 yıldan fazla olamayacak. Adaylık süresi içerisinde en az 3 ay süreyle temel ve hazırlayıcı eğitimler verilecek.
Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı eğitim devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık süresi içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin, aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların memuriyetle ilişikleri İçişleri Bakanının onayıyla kesilecek.
Halkın istirahat ve sağlığını sağlayacak
Çarşı ve mahalle bekçileri, görevli oldukları mülki sınırlar içinde halkın istirahat, sağlık ve selametini sağlayacak.
Bekçiler, yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu itibarıyla yardıma muhtaç olanlara yardım edecek, yardıma ihtiyaç duyduğu değerlendirilen, şiddet mağduru veya şiddete, istismara uğrama riski taşıyan kadın ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk birimlerine teslim edecek.
Bir semt, yer, yol veya sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi verecek olan bekçiler, doğum, ölüm, hastalık, kaza, yangın veya afet gibi önemli, acele haller sebebiyle yapılacak yardım isteklerinden gücü dahilinde olanları öncelikle yerine getirecek.
Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını gibi afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmakla görevli olan bekçiler, toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden bir hayvana rastlanıldığında verebileceği zararları engellemek için kişileri alandan uzaklaştıracak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar edecek.
Devriye hizmeti yürütecek
Çarşı ve mahalle bekçileri; görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütecek, görev bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar gibi malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan tedbirleri tamamlattıracak, şüpheli durum veya kişileri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirecek, kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri alacak.
Uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı veya kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirecek bekçiler, halkın sükun ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engelleyecek, sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mani olan taşıtları ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlayacak.
Çarşı ve mahalle bekçileri, görev bölgesi ve çalışma saatleri ile sınırlı olmak kaydıyla kişileri ve araçları; bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla durdurabilecek.
Durdurma için makul neden
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamayacak.
Çarşı ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirecek, durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilecek, kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilecek. Bu kişilere kimliğini ispatlamada gerekli kolaylık gösterilecek. Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal genel kolluk görevlileri haberdar edilecek.
Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan makul süreden fazla olamayacak. Durdurma sebebinin ortadan kalkmasıyla kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilecek.
Bekçiler, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik el ile dıştan kontrol dahil gerekli tedbirleri alabilecek. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemeyecek.
Görüşmelerden
Kanun teklifinin görüşmeleri sırasında söz alan HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, elindeki fotoğrafları göstererek, polisin ABD'de olduğu gibi Türkiye'de de vatandaşa eziyet ettiğini iddia etti.
Gergerlioğlu, "Amerika'da 'Nefes alamıyoruz.' diyen siyahiler var, Türkiye'de "Nefes alamıyoruz." diyen Kürtler, Aleviler, solcular, Ermeniler, KHK'liler her kesimden insan var." ifadesini kullandı.
AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş, Gergerlioğlu'nun iddialarına cevaben, Türkiye'de güvenlik güçlerinin kamu malını yakıp yıkan, vatandaşa zarar verenlere müdahale ettiğine dikkati çekerek, "Nefes alamayanlar PKK'nın katlettiği şehitlerimizdir. Nefes alamayanlar, PKK'nın şehirlere gönderdiği canlı bombaların katlettiği annelerdir. Nefes alamayanlar PKK'nın yolların içerisine gömdüğü mayınlara basıp hayatını kaybeden çocuklardır. Türkiye'nin gerçeği bunlardır, bunları başkalarıyla karıştırmayalım." diye konuştu.
CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, konuşmasında, Türkiye'de terörün sona ermesinin önündeki engelin iktidar partisi olduğunu ileri sürerek, "Terörü yaratan parti, ülkeyi kan gölüne döndüren parti, çıkmış partileri, halkı terörle tehdit ediyor, 'Biz gidersek ülke kan gölüne döner.' diyor." sözlerini sarf etti.
Başarır'ın sözlerine yerinden yanıt veren AK Partili Muş, şunları kaydetti:
"Dünyadan haberin yok senin. 'Terörü yaratan parti' ne demek. Sen ilişki halinde olduğun, kurduğun ittifaklara bak, oradan teröre tek kelime edemeyenlere bak, onların sırtını sıvazlayıp 'Acaba beni destekler de bir seçim kazanır mıyım?' diye hayaller kur. İstanbul'da, Ankara'da sen böyle seçim kazandın. Çıkmış 'terörü yaratan parti' diyor, hadi oradan. Siz bu ifadelerin daha ağırlarını kullandınız. Hala 25, 25, 25 sayıyorsunuz. O da maksimum, altı var üstü yok. Senin parti olarak söylediklerine bu millet güvense şimdiye kadar 18 senedir seçim kaybetmez iktidara gelirdin. Kürsüden anca konuşuyorsunuz, başka bir icraatınız yok."
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, "3 Kasım 2002'de neredeyse sıfırlanmış olan tek büyük terör örgütü PKK'yı AK Parti'nin hortlattığını" iddia ederek, "18 yılda AK Parti hükümetlerinin yanlış, tutarsız politikaları sonucu FETÖ ve IŞİD terör örgütleri de en az PKK terör örgütü kadar, hatta yerine göre ondan daha büyük bir tehdit haline geldi ve bu yüce Meclise bomba atılabildi." ifadesini kullandı.
AK Partili Muş, Altay'ın ifadelerine ilişkin "17-25 Aralık'ta FETÖ'cülerin elindeki kaset, montaj ve yalan haberlerin CHP'ye iletildiğini, CHP'nin de bunları Meclis duvarlarına yansıttığını" belirterek, "Madem bu bir terör örgütüydü, siz Meclisi bombalayan bir terör örgütüyle AK Parti'yi devirmek için neden iş birliği içerisine girdiniz, bunun cevabını vermeniz lazım." şeklinde konuştu.
CHP'li Altay da "Asrın, rüşvet ve nüfus suistimali yolsuzluğunu AK Parti'nin devleti teslim ettiği polisler, yargıçlar, istihbaratçılar ortaya çıkardı diye sineye mi çekseydik." dedi.
Teklifin 7. maddesinin kabul edilmesinin ardından TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç birleşime ara verdi. Daha sonra Komisyonun yerinde olmaması üzerine Bilgiç, birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
AA
