Ekonomideki dengelenme süreciyle birlikte makro verilerde iyileşme gözlenirken, bunun en güzel örneği cari işlemler hesabında görüldü. 2018'de 60 milyar dolara yaklaşan 12 aylık cari açık, hükümetin aldığı tedbir ve uygulamaya başladığı yeni kararlarla düşüş trendine girdi.
12 aylık cari fazla 2 milyar 725 milyon dolar oldu
2018'in yılın ikinci yarısından itibaren cari açıkta başlayan gerileme bir yılın ardından cari fazla konumuna yükseldi. Geçen yılın haziran ayından itibaren başlayan cari fazla üst üste altıncı ayına girdi. Kasım 2019'da 12 aylık cari fazla bir önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalışla 2 milyar 725 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kasım 2018'de yıllıklandırılmış cari açık 33,4 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Cari işlemler hesabı kasımda dört ayın ardından aylık bazda 518 milyon dolar açık verdi.
Analistler, Türk ekonomisinin 2020'de potansiyel büyümesine yakınsamasıyla birlikte cari fazlanın artık daha fazla artmasının beklenmeyeceğini ve cari işlemler hesabının da yeni akışına doğru yöneleceğini dile getirdi.
"Cari fazlada başlayan gerilemenin ne boyuta ulaşacağı büyümenin seyrine bağlı olacak"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, yaptığı değerlendirmelerde kasımda cari açığın 518 milyon dolarla piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleştiğini belirtti.
Aralık 2019 dönemin gümrük dış ticaret öncü verilerinin 2018'e göre daha yüksek dış açığa işaret ettiğini bildiren Bürümcekçi, bu gelişmeyle birlikte değerlendirildiğinde cari fazlada başlayan gerilemenin süreceğini söyledi.
Bürümcekçi, kasımda cari açıkta gözlenen gerilemede dış ticaret açığının yükselmesinin ana etken olduğunu ifade etti.
Cari fazlada başlayan gerilemenin ne boyuta ulaşacağının büyümenin seyrine bağlı olacağını vurgulayan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam edip etmeyeceği kritik görünürken, petrol fiyatlarının son dönemdeki artışa rağmen 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) altında kalması cari açığı azaltıcı etki getirmeye devam etmektedir. Altın ticaretinde ise geçen yıl ilk onbir ayda verilen 8,2 milyar dolar net açık bu yıl aynı dönemde 7,9 milyar dolarla sınırlı gerilemiştir. Buna ek olarak, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Ancak, milli gelir büyümesi baz etkisinin de devreye girmesiyle son çeyrek ve takip eden çeyreklerde daha güçlü artışlar kaydedecektir.
Bu gelişmenin, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da belirgin artışlar getireceğini düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz etkilemeye devam ettiği izlenmektedir. Bu doğrultuda, aralık sonunda 1,5 milyar dolar fazlaya gerilemesini beklediğimiz son 12 aylık açığın, 2020 yılını 20-25 milyar dolar aralığında açık ile YEP tahmini üzerinde kapatabileceğini düşünmekteyiz."
"2019'u 1 milyar doların hemen altına cari fazla ile tamamlayabiliriz"
TSKB ekonomisti Şakir Turan da kasım ayında mevsimsel etkilerle turizmin katkısı azalırken, dış ticaret açığındaki genişlemeyle cari işlemler hesabında sınırlı açık oluştuğunu söyledi.
Kasım ayında cari işlemler hesabının yeniden açık vermesine dış ticaret açığındaki genişlemenin neden olduğunu belirten Turan, "Finansman tarafında ise kasımda doğrudan yabancı yatırımlardaki belirgin azalışa karşın portföy girişleri ve uzun vadeli borçlanma öne çıkıyor." dedi.
Turan, kasım cari açık verilerinin iç talep ve ithalat artışının etkilerini yansıtırken, 2019'un 1 milyar doların hafif altında bir cari fazla ile tamamlanabileceğini bildirdi.
AA
