BM İran'ı 'su kesintilerine karşı düzenlenen protestoları bastırmak yerine krizi çözmeye' çağırdı

Michelle Bachelet, İran'ın güneybatısındaki Huzistan eyaletinde ölümlerin de yaşandığı protesto gösterilerine ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, "Geçen hafta boyunca meydana gelen ölüm ve yaralanmaların yanı sıra yaygın tutuklama ve gözaltılar konusunda son derece endişeliyim." ifadelerini kullandı.

İranlı Arapların yoğun nüfusa sahip olduğu Huzistan eyaletinin daha önceki yıllarda ülkenin temel su kaynağı olduğunu hatırlatan Bachelet, suyun ülkenin diğer bölgelerine transfer edilmesi de dahil olmak üzere uzun yıllar boyunca uygulanan yanlış yönetim ve ihmallerin ülke çapındaki kuraklıklarla birleşmesi nedeniyle eyaletin su kaynaklarının tükendiğine dikkati çekti.

Tahran yönetimine Huzistan halkının yaşamı, sağlığı ve refahını etkileyen su krizinin "yıkıcı" etkisini ortadan kaldırma çağrısında bulunan Bachelet, açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi.

"Su gerçekten de bir haktır. Yetkililer, vatandaşların bu hakkın korunmasına yönelik meşru çağrılarına kulak vermek yerine çoğunlukla bu çağrıları yapanları ezmeye odaklandı. Durum felakettir ve yıllardır derinleşmektedir. Yetkililerin bunu anlaması ve ona göre hareket etmesi gerekiyor. İnsanları vurmak ve tutuklamak sadece öfke ve umutsuzluğu artıracaktır. Mevcut kriz sırasında internet ve diğer iletişim biçimleri kesintiye uğradı, hükümet yetkilileri protestocuları isyancılar ve ayrılıkçılar olarak etiketliyor."

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin geçtiğimiz günlerde vatandaşların "kurallar çerçevesinde" kendilerini ifade etme ve protesto hakkına sahip olduğunu belirttiğini hatırlatan Bachelet, ülkedeki insanların genel olarak şikayetlerini dile getirecek etkili kanallardan yoksun olduğuna dikkati çekti.

Huzistan'daki su kesintilerine karşı protestolar

Huzistan eyaletinin önemli su kaynaklarından "Hur'ul-Azim" göletlerinin, Kerhe Nehri'nin kuruması ve Karun Nehri'nden başka bölgelere su transferi ile bölgedeki kuraklık sonucu ortaya çıkan içme suyuna erişim sorunu nedeniyle Hamidiye, Bostan, Şadegan, Şuş, Danyal ve Mahşehr kentlerinde 15 Temmuz'da başlayan gösteriler 9 gecedir devam ediyor.

Hava sıcaklığının 50 dereceyi aştığı eyaletteki su kıtlığına çözüm talep eden kent sakinleri, kalabalık gruplar halinde sokaklara dökülüyor. Göstericiler, Huzistan'daki Karun Nehri'nden başka bölgelere su transferi sağlayan projenin de su kıtlığına neden olduğu gerekçesiyle durdurulması için yetkililere çağrıda bulunuyor. Güvenlik güçleri, protestoculara karşı "aşırı güç" kullandığı gerekçesiyle eleştiriliyor.

İranlı yetkililer, 5 göstericinin ve bir polisin "provokatör grupların" açtığı ateş sonucunda hayatını kaybettiğini açıklarken, Uluslararası Af Örgütü 8 göstericinin hayatını kaybettiğini öne sürmüştü. İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı (HRANA) ise protestolara katıldığı gerekçesiyle gözaltına alınan 102 kişinin isimlerini yayınlamış ve can kaybının en az 9 olduğunu iddia etmişti.

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani de gösteriler sırasında gözaltına alınan kişilerin herhangi bir suç işlemediğinin tespit edilmesi halinde derhal serbest bırakılacağını belirtmişti.

İranlı yetkililer hayatını kaybeden göstericilerin "provokatör grupların" açtığı ateş sonucu öldüğünü iddia ediyor. Aktivistler ise yaşamını yitiren göstericilerin, güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü savunuyor.

Bölgedeki su sorununun çözümü için hükümet ve yargı yetkilileri tarafından ayrı ayrı çalışma grupları oluşturulmuş ve yetkililerin bölgeye gönderildiği bildirilmişti.

İran lideri Hamaney'den "protestocular suçlanamaz" açıklaması

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney ise dün yaptığı bir konuşmada, "İnsanlar rahatsızlığını dile getirdi ancak kimse onları suçlayamaz. Çünkü Huzistan'ın sıcak ikliminde su sorunu küçük bir sorun değildir." ifadelerini kullanarak bölgedeki su sorunun bir an önce çözülmesini istemişti.

İnternetin de kesintiye uğradığı eyaletteki bazı bölgelerde elektrik kesintilerinin de yaşandığı bildirilmişti.

İran son haftalarda ülke genelinde yaşanan toplu elektrik kesintileri nedeniyle başta Tahran olmak üzere gösterilere sahne olmuştu.

AA